Acerola to owoc, który w ostatnim czasie cieszy się dużą popularnością na całym świecie. Najchętniej i najczęściej spożywa się go w postaci soków, przetworów oraz suplementów diety. Ekstrakty z aceroli są rekomendowane jako suplementy diety wzmacniające odpowiedź immunologiczną i zwiększające potencjał antyoksydacyjny oraz w stanach większego zapotrzebowania na składniki odżywcze.

Skąd pochodzi acerola?

Acerola pochodzi z krzewów należących do rodzaju Malpighia z rodziny Malpighiaceae. Rodzaj ten obejmuje około 45 gatunków krzewów lub małych drzewek, z których głównie to Malpighia glabra i Malpighia emarginata uprawiane są komercyjnie.

Wiśnia z Malpighia zwana popularnie „wiśnią acerola” lub „wiśnią z Barbados” pochodzi z Wysp Karaibskich, ale rośnie również w Ameryce Środkowej i w rejonie Amazonii. Obecnie na szeroką skalę uprawia się ją głównie w Brazylii, Meksyku, Indiach oraz niektórych częściach Azji Południowo-Wschodniej.

Owoc aceroli tradycyjnie spożywany przez mieszkańców Karaibów zdobył międzynarodową popularność, kiedy w 1946 roku badania wykazały, że zawiera bardzo wysokie stężenie witaminy C.

Jakie składniki odżywcze znajdziemy w aceroli?

Główne składniki owoców aceroli to:

  • witamina C
  • aminokwasy: asparagina, alanina, prolina, kwas asparaginowy, seryna i kwas gamma-aminomasłowy (GABA)
  • związki fenolowe, w tym antocyjany i flawonoidy oraz karotenoidy (m.in. beta-karoten)
  • cukry (fruktoza i glukoza)
  • kwas jabłkowy oraz ślady kwasu cytrynowego i winowego
  • fosfor i mangan, ale także – w mniejszych ilościach: żelazo, wapń, magnez i potas
  • witaminy z grupy B: B1, B2, PP

Ekstrakty z aceroli są rekomendowane jako suplementy diety wzmacniające odpowiedź immunologiczną i zwiększające potencjał antyoksydacyjny oraz w stanach większego zapotrzebowania na składniki odżywcze. 

Istnieją również doniesienia o działaniu przeciwzapalnym, przeciwhiperglikemicznym, przeciwnowotworowym i  hepatoprotekcyjnym tego owocu – w jednej z reklam komercyjnych. Acerola nie jest jednak często badana pod kątem działania terapeutycznego.

Tuż po zbiorze owoce aceroli są nietrwałe i wymagają przetworzenia na miazgę lub sok. Wskazywano, że sok z aceroli może zawierać od 50 do 100 razy więcej witaminy C niż taka sama porcja soku pomarańczowego. Co więcej, jest również bogatym źródłem karotenoidów i antocyjanów.

Z kolei nasiona i wytłoki wytwarzane podczas produkcji soku mogą służyć do produkcji batoników zbożowych o wysokiej wartości odżywczej, dobrej zawartości błonnika pokarmowego i o działaniu antyoksydacyjnym. 

Właściwości aceroli pozwalają zaliczyć ją do żywności funkcjonalnej. O tym, czy jest żywność funkcjonalna pisaliśmy w artykule: Żywność funkcjonalna to potrzeba dzisiejszych czasów?

Witamina C i fruktoza

Dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminę C (kwas askorbinowy) wynosi 100 mg u osoby dorosłej, a podczas infekcji poważnie się zwiększa. I tu z pomocą przychodzi nam acerola, która jest owocem o największej zawartości kwasu askorbinowego. Spożycie zaledwie trzech owoców może pokryć całe dzienne zapotrzebowanie na witaminę C! Musimy jednak wiedzieć, że ilość witaminy C w owocach aceroli może różnić się w zależności od etapu dojrzewania, odmiany, miejsca uprawy i czynników środowiskowych. 

Duże ilości kwasu askorbinowego w naszej diecie przysłużą się nie tylko zdrowiu, ale także kondycji naszej skóry. Witamina C wspomaga produkcję kolagenu, opóźnia procesy starzenia i uszczelnia naczynia krwionośne.

Wyższą zawartość witaminy C w owocach stwierdzono w ich niedojrzałym stadium (2,16 g/100 g) 0 w porównaniu do stadium pośredniego (1,06 g/100 g) i dojrzałego (1,07 g/100 g). W trakcie dojrzewania wzrasta również zawartość fruktozy w owocu.

Sprawdź także: Witamina C i jej dobroczynny wpływ na skórę

Acerola i 11 aktywnych składników roślinnych! https://drlas.pl/cemmunix-herbal-z-witamina-c-na-odpornosc

Składniki bioaktywne w aceroli 

Jeśli chodzi o związki fenolowe, w niedojrzałych owocach dominują proantocyjanidyny, które w trakcie dojrzewania zmieniają się w antocyjany. W niedojrzałych owocach związków fenolowych całościowo jest więcej niż w dojrzałych. W dojrzałych owocach zebranych w porze suchej  ilość związków fenolowych była wyższa niż w tych zebranych w porze deszczowej. Owoce dojrzałe wykazywały również wyższą zawartość karotenoidów w porównaniu z owocami niedojrzałymi i pół dojrzałymi. Zawartość karotenoidów była również wyższa w dojrzałych owocach zbieranych w porze deszczowej niż tych zbieranych w porze suchej.

Istnieje wiele odmian aceroli, które różnią się zawartością poszczególnych składników. Różnice te nie przesądzają jednak o lepszym lub gorszym jakościowo owocu. Wskazują tylko na niejednorodność surowca, co nie podważa jego dobrych właściwości jako żywności funkcjonalnej.

Bada się również składniki produktów odpadowych, takich jak nasiona i wytłoki, otrzymywanych podczas przygotowywania soku z aceroli. Wyniki badań sugerują, że także produkty odpadowe są bogate w związki fenolowe, antocyjany i karotenoidy. Okazuje się, że są nawet bogatsze w związki bioaktywne, a badania  in vitro wykazywały wyższą aktywność przeciwutleniającą niż bioskładników zawartych w soku.

Pomimo że acerola nie jest często badana pod kątem właściwości farmakologicznych, do tej pory przeprowadzono jednak kilka ciekawych badań in vitro i in vivo.

Acerola – zastosowanie. Co o jej działaniu mówią badania kliniczne?

Działanie przeciwhiperglikemiczne i przeciwhipolipidemiczne

Przeprowadzone badania in vitro wskazywały na potencjał aceroli do wspomagania leczenia wysokiego poziomu cukru oraz nieprawidłowego profilu lipidowego. Przeprowadzono w tym celu badania na myszach i szczurach. 

Wykazały one, że istnieje pewien potencjał hamowania wchłaniania cukru i kwasów tłuszczowych poprzez hamowanie działania enzymów trawiennych w jelicie, ale określono go jako niewielki. W porównaniu do nieleczonych szczurów z cukrzycą wśród szczurów leczonych ekstraktem wykazano jednak obniżenie poziomu glukozy, cholesterolu i trójglicerydów przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu HDL.

Działanie antyoksydacyjne aceroli

Antyoksydanty w żywności mogą mieć istotny wpływ na profilaktykę, czyli zapobieganie rozwojowi różnych chorób, a także hamować progresję chorób już istniejących, poprawiając rokowania pacjenta. 

Owoc aceroli zawiera witaminę C i antocyjany, które są źródłem silnego działania przeciwutleniającego. Potencjał tych związków obecnych w surowcu wykazano w badaniach in vitro. 

Działanie to porównano także z bogatymi w polifenole ekstraktami z soku truskawkowego, winogronowego i jabłkowego, uzyskując lepsze wyniki. Wyciąg z aceroli zwiększał ilość endogennych antyoksydantów i hamował uszkodzenia komórek poddanych działaniu wolnych rodników tlenowych. W trakcie badań zwierzętom podawano sok z aceroli jako prozdrowotny dodatek uzupełniający niewłaściwą dietę. Zauważono, że zmniejsza się ilość uszkodzeń oksydacyjnych lipidów i białek w mózgu, wątrobie, nerkach i sercu w porównaniu z grupą kontrolną, która soku nie otrzymywała.

Działanie przeciwnowotworowe, antymutagenne i antygenotoksyczne

Badania ekstraktu z aceroli pod kątem efektu przeciwnowotworowego prowadzono jak do tej pory in vitro na komórkach raka płaskonabłonkowego jamy ustnej oraz ludzkiego raka gruczołu podżuchwowego, które wykazały jego dobrą skuteczność. Nie można tego jednak przekładać na skuteczność w chorobie jako takiej. 

Obserwuje się jednak ochronną rolę antyoksydantów zawartych w owocach w zapobieganiu uszkodzeniom DNA. Zbadano również działanie ochronne soku z aceroli przed skutkami promieniowania jonizującego (radioterapia). Podawano go szczurom narażonym na działanie radioaktywnego izotopu jodu. Autorzy badania potwierdzili ochronną rolę ekstraktu, jeśli jest podawany przed oraz w trakcie terapii. Efekt ochronny soku nie wystąpił jednak, gdy podano go po leczeniu radiojodem. Sok z aceroli zmniejszył także procentowo ilość zmian chromosomowych wywołanych przez stosowany w chemioterapii cyklofosfamid.

To może Cię zainteresować: Białoporek brzozowy – pasożyt o szerokim potencjale leczniczym!

Działanie wspomagające leczenie otyłości

Hamowanie przez ekstrakt z aceroli aktywności niektórych  enzymów trawiennych w układzie pokarmowym (alfa-amylaza, alfa-glikozydaza, lipaza) mogłoby stanowić ewentualne wsparcie diety osób otyłych. Podawanie ekstraktu z aceroli zmniejsza  bowiem ilość wchłanianych z pożywienia cukrów i tłuszczy. Za ten efekt odpowiadają związki polifenolowe zawarte w owocu. Co więcej, mogłyby to także nieco poprawić profil lipidowy u osób z otyłością. 

Otyłość jest chorobą, którą trzeba diagnozować i leczyć!. Piszemy o tym w artykule: Otyłość – choroba jak każda inna, którą też trzeba leczyć!

Działanie przeciwbakteryjne aceroli

Ekstrakt z aceroli wykazuje działanie przeciwbakteryjne przeciwko bakteriom Staphylococcus aureus, Pseudomonas putida, Pseudomonas fluorescens, Pseudomonas fragi i Brochothrix thermosphacta. Z tego względu w jednym z badań zasugerowano jego zastosowanie do konserwacji mięsa.

W miąższu owoców będącym pozostałością po produkcji soku z aceroli naukowcy odkryli i zidentyfikowali aż pięćdziesiąt szczepów bakterii kwasu mlekowego. Daje to możliwość zmiany probiotycznych produktów mlecznych na przetwory z aceroli u osób nietolerujących laktozy.

Sprawdź także: Ortosyfon groniasty – zioło, które warto znać! Napar z liści to wsparcie w stanach zapalnych pęcherza moczowego i nerek.

Działanie ochraniające wątrobę

Działanie ekstraktu z aceroli testowano również na szczurach, których wątroba została uszkodzona paracetamolem. Po kuracji badanie histopatologiczne oraz wskaźniki, takie jak fosfataza alkaliczna, aminotransferaza alaninowa i aminotransferaza asparaginianowa, wskazywały na poprawę stanu wątroby.

Podsumowanie wyników badań nad acerolą

Słowem podsumowania można więc stwierdzić, że badań nad możliwością wykorzystania owoców aceroli jako środka leczniczego wciąż nie ma zbyt wiele. Jednocześnie wszystkie zebrane dotychczas dane wskazują na bardzo dobre właściwości aceroli jako żywności funkcjonalnej, a co za tym idzie na jej rolę w prewencji chorób. 

Acerola jest niskokalorycznym produktem o bardzo wysokiej wartości odżywczej, a włączenie tego typu żywności do naszego codziennego jadłospisu z pewnością przyniesie wiele korzystnych dla zdrowia efektów.

Acerola w dermatologii i kosmetyce: anti-aging i rozjaśnianie przebarwień

Warto także wspomnieć o zastosowaniu aceroli w dermatologii i kosmetyce. W trakcie badania, podczas którego ekstrakt z aceroli podawano świnkom morskim poddanym działaniu promieniowania UV, zaobserwowano zmniejszenie produkcji melaniny i rozjaśnienie skóry. Prawdopodobnym mechanizmem tego działania jest hamowanie tyrozynazy – enzymu, który odpowiada za tworzenie barwnika. 

Z kolei badanie złożonego preparatu (likopen, ekstrakt z aceroli i ekstrakt z pestek winogron) prowadzone przez 120 dni na pięćdziesięciu kobietach przyniosło pozytywny efekt w hamowaniu fotostarzenia się skóry. Acerola zawiera duże ilości witaminy C, a jak wiadomo witamina C i kolagen to para idealna. Badanie wykazało także, że w trakcie stosowania preparatu poprawił się stan ogólny skóry badanych kobiet. Skóra była bardziej nawilżona, pH obniżyło się, a gęstość włókien kolagenowych i elastycznych zwiększyła się.

Wyniki badań wskazują, że ekstrakt z owoców aceroli może być rekomendowany jako przeciwstarzeniowa żywność funkcjonalna oraz składnik kosmetyków wybielających.

To warto wiedzieć! Acerola dla dzieci? Jak najbardziej! Owoce aceroli podawane w formie soku lub syropu można bez obaw podawać nawet niemowlętom. Będą znacznie lepszym i zdrowszym źródłem witaminy C niż gotowe suplementy diety.

Bibliografia

  1. Belwal, Tarun;  Devkota, Hari Prasad;  Hassan, Hanaa A.;  Ahluwalia, Sudhir;  Ramadan, Mohamed Fawzy;  Mocan, Andrei;  Atanasov, Atanas G. „Phytopharmacology  of Acerola (Malpighia spp.) and its potential as functional food”. Trends in Food Science & Technology, April 2018;
  2. Takayuki Hanamura, Chisato mayama, Hitoshi Aoki, Yasushi Hirayama, Makoto Shimizu „Antihyperglycemic effect of polyphenols from Acerola (Malpighia emarginata DC.) fruit”. Biosci Biotechnol Biochem. 2006 Aug; 70(8):1813-20.doi: 10.1271/bbb.50592;
  3. Sandra M Barbalho, Debora C Damasceno, Ana Paula Machado Spada, Mireia Palhares, Karla Apareciada Martuchi, Marie Oshiiwa, Viviane Sazaki, Vanessa Sellis da Silva „Evaluation of glycemic and lipid profile of offspring of diabetic Wistar rats treated with Malpighia emarginata juice”. Exp Diabetes Res 2011;2011:173647. doi: 10.1155/2011/173647.Epub 2011 Jan 23;
  4. E. Dusman, AP Berti, RG Mariucci, NB Lopes, LT Dusman-Tonin, VE Pimenta-Vicentini „Radioprotective effect of the Barbados Cherry (Malpighia glabra L.) against radiopharmaceutical Iodine-131 in Wistar rats in vivo”. BMC Complementary and Alternative Medicine, 31 Jan 2014;
  5. Ewa Cieślik, Agnieszka Gębusia „Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych” Małopolskie Centrum Monitoringu i Atestacji Żywności, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, 28.01.2012;
  6. Jacek Majewski, Michał Orylski, Aleksander Całkosiński, Maciej Majewski „Acerola – tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C”. Med Rodz 2018; 21(2A): 32-35.

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię