Biegunkowa postać zespołu jelita drażliwego (IBS). Przewodnik postępowania dietetycznego.

Biegunka to uciążliwa dolegliwość, która może bardzo mocno dać się we znaki! Oprócz zastosowania środków farmakologicznych, powinno uwzględniać właściwe postępowanie dietetyczne! Pomimo bardzo zbliżonych objawów odpowiednie żywienie w przypadku różnych schorzeń z biegunką w tle wymaga stosowania nieco odmiennej diety, tak jest w przypadku biegunkowej postaci IBS. Co jeść, by nie dać się biegunce i czy da się ją skutecznie leczyć?

[aktualizacja 10’2020]

W biegunkowej postaci zespołu jelita drażliwego (IBS) należy zastosować dietę łatwostrawną i niskotłuszczową, która jednocześnie zawierać będzie niską zawartość błonnika. Szczególnie jego nierozpuszczalna w wodzie frakcja może przyspieszać perystaltykę jelit, a w przypadku IBS działać nawet drażniąco.

Biegunka w zespole jelita drażliwego (IBS)

W przypadku biegunkowej postaci IBS z diety należałoby wykluczyć produkty takie jak:

• otręby pszenne,
• pełnoziarniste pieczywo,
• grube kasze,
• ciemny ryż,
• surowe warzywa – nie oznacza to jednak, że należy w zupełności z nich zrezygnować.

U osób borykających się IBS warto sięgać po przeciery warzywno-owocowe oraz warzywa gotowane i duszone – najlepiej dojrzałe.

Nie mniej jednak w przypadku owoców należy zachować ostrożność. Należy wybierać te, które są ubogie w łatwo fermentujące cukry: fruktozę, sorbitol, rafinozę czy stachiozę. Do owoców tych należą bardzo słodkie owoce: śliwki suszone i świeże, wiśnie, gruszki oraz soki: jabłkowy, gruszkowy czy winogronowy.

Drażniąco na jelito mogą również działać warzywa zawierające kwasy organiczne. To m.in.: kapusta, kalafior, groch, fasola, soja, soczewica, por, cebula, czosnek, ogórki, gruszki, czereśnie, śliwki oraz buraki. Warto również unikać papryki ze względu na jej działanie rozwalniające.

IBS a produkty odzwierzęce

Dieta to nie tylko owoce i warzywa. W przypadku IBS należy unikać tłustych potraw zawierających tłuszcz zwierzęcy: smalcu, słoniny, boczku, tłustych mięs i jego przetworów oraz tłustego nabiału. Zamiast tego warto wybierać chude mięso i ryby.

Osoby cierpiące na biegunkową postać IBS powinni ograniczyć spożycie przypraw – w szczególności ostrego chilli, papryki oraz produktów typu ocet, czy musztarda. Również niektóre napoje mogą mieć wpływ na perystaltykę jelit. Gazowana woda mineralna, piwo, słodkie napoje oraz kawa i alkohol są w tym przypadku przeciwwskazane.

Wszystkie powyższe zalecenia wpisują się w zalecenia diety FODMAP, czyli diety o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols– FODMAP). Za jej twórców uznaje się australijskich naukowców z Monash University, Medicine, Nursing and Health Sciences.

Badania wykazały, że łatwo fermentujące, słabo wchłaniane węglowodany o wysokim ciśnieniu osmotycznym, do których zalicza się: fruktozę, laktozę, fruktany oraz alkohole polihydroksylowe, mogą nasilać objawy IBS.

Do grupy tej zalicza się również inne środki słodzące, takie jak: sorbitol, mannitol, maltitol czy ksylitol. Uznaje się więc, że dieta o małej zawartości FODMAP jest skuteczną formą leczenia dietetycznego zespołu jelita drażliwego.

Biegunka o podłożu infekcyjnym

W przypadku biegunki ostrej o podłożu infekcyjnym w pierwszej kolejności zadbać należy o odpowiednie nawodnienie organizmu. Można w tym celu skorzystać z gotowych, doustnych roztworów nawadniających (ang. ORS – oral rehydratation solution) albo zwykłej, niegazowanej wody mineralnej.

W przypadku ostrych biegunek wskazane jest picie kakao, czerwonego wytrawnego wina, łagodnych naparów z mięty, rumianku lub suszonych czarnych jagód.

W diecie należy uwzględnić produkty zwalniające perystaltykę jelit:

• kisiele z mąki ziemniaczanej,
• owocowe lub mięsne galaretki zawierające żelatynę,
• kleik marchwiowo-ryżowy,
• bogate w pektyny warzywa i owoce – marchew, banany, seler oraz pietruszkę.

Postępowanie dietetyczne w przypadku nieswoistych zapaleń jelita

Postępowanie dietetyczne w przypadku nieswoistych zapaleń jelita uzależnione jest od etapu choroby i stopnia nasilenia objawów.

W okresie zaostrzenia choroby często jedyną możliwą metodą żywienia jest żywienie parenteralne (pozajelitowe) lub żywienie z wykorzystaniem specjalnie przygotowanych przemysłowych diet bezresztkowych.

W okresie remisji, gdy objawy takie jak biegunka ustępują, można stopniowo wprowadzać niskoprzetworzone produkty:

• słabą herbatę,
• napar z rumianku / mięty,
• słaby rosół,
• galaretkę z czarnych jagód bez cukru,
• puree z marchewki.

Później stopniowo włączać sucharki, bułkę, ryż, jajko na miękko, mięso gotowane mielone (drobiowe, cielęce, z chudych ryb: dorsz, pstrąg, mintaj) oraz ziemniaki purée. Należy również uwzględnić odpowiednią podaż białka, ale niepochodzącego z przetworów mlecznych. 

Mleko i niektóre jego przetwory mogą nasilać przebieg choroby! Śmietanę i tłusty twaróg w diecie należy zastąpić kefirem, jogurtem czy chudym serem twarogowym. Produkty te są lepiej tolerowane niż mleko, ponieważ zawierają mniejsze ilości cukru mlecznego – laktozy.

Przeczytaj także: Biegunka i jej związek z chorobami jelit. Jak skutecznie leczyć biegunkę?

ZapiszZapisz

ZapiszZapisz

ZapiszZapisz

ZapiszZapisz