Najczęstszą przyczyną biegunki jest nieżyt żołądka i jelit pochodzenia wirusowego lub infekcja bakteryjna będąca następstwem spożycia zakażonego pokarmu. Biegunka może być jednak również sygnałem znacznie poważniejszych schorzeń, dlatego nigdy nie wolno jej bagatelizować. Jakie leczenie zastosować, jak zatrzymać biegunkę, jaka dieta jest dobra na biegunkę i wiele innych odpowiedzi na pytania dotyczące biegunki znajdziecie w naszym artykule.
[aktualizacja: 07’2020]
„Co na biegunkę?”, czyli czy leczenie na własną rękę jest skuteczne?
Częstość występowania biegunki nie jest dokładnie znana, gdyż większość ludzi w jej obliczu podejmuje leczenie na własną rękę nie wiedząc, że biegunka może mieć wiele przyczyn, czasami poważnych i wymagających zastosowania leczenia farmakologicznego oraz dietetycznego. Na biegunkę może mieć wpływ podłoże infekcyjne, ale także polekowe. Możemy mieć do czynienia z biegunką ostrą lub przewlekłą.
Sporo osób biegunce błędnie przypisuje objawy luźniejszego stolca, które wcale nie muszą jej oznaczać. Biegunką określa się oddawanie płynnego lub półpłynnego stolca – dwa lub więcej razy na dobę o łącznej masie ponad 250 g. W przypadku, gdy objawy utrzymują się dłużej niż 3 dni – mamy do czynienia z poważnym epizodem biegunki, którą można podzielić ze względu czas trwania objawów.
Biegunka ostra trwa maksymalnie do trzech tygodni i jest samoograniczająca się. Biegunka przewlekła z kolei może utrzymywać się nawet kilka miesięcy i prowadzić do zaburzeń odżywiania, niedoborów elektrolitowych i witaminowych.
Zarówno biegunka ostra, jak i przewlekła może wskazywać na poważne choroby jelit.
Na biegunkę mogą mieć wpływ choroby jelit, m.in.:
- zespół złego wchłaniania,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- zespół jelita drażliwego (IBS),
- lamblioza,
- celiakia.
Przewlekła biegunka przy IBS.
Zespół złego wchłaniania (IBS) jest zespołem objawów, takich jak:
- przewlekła biegunka,
- tłuszczowe stolce,
- utrata masy ciała,
- objawy z niedoboru witamin i minerałów.
Wypróżnienie przybiera wtedy postać pienistych stolców, które utrzymują się na powierzchni wody w muszli. Stan ten spowodowany jest utratą z kałem spożywanych składników odżywczych, które nie uległy wchłonięciu w jelicie.
Przyczyną zespołu złego wchłaniania mogą być zarówno niedobory enzymów trawiennych, jak i inne choroby jelit – celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna czy zespół przerostu flory bakteryjnej.
Biegunka przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego i chorobie Leśniowskiego-Crohna
Powyższe schorzenia najczęściej dotykają osoby młode – między 20. a 30. rokiem życia. Pomimo różnych przyczyn i patomechanizmu wspólnym mianownikiem tych chorób jest przewlekły stan zapalny, który obejmuje różne odcinki jelit i charakteryzuje się następującymi po sobie okresami zaostrzeń i remisji.
Pacjenci z chorobą zapalną jelit odczuwają częste parcie oraz wczesnoporanną lub nocną biegunkę. Towarzyszy jej często krew w kale, a ilość wypróżnień w ciągu doby może dochodzić nawet do kilkunastu.
Zespół jelita drażliwego (IBS) – na biegunkę dieta!
Zespół jelita drażliwego (IBS) należy do najczęściej diagnozowanych schorzeń przewodu pokarmowego, który objawia się bólem brzucha i zaburzeniem rytmu wypróżnień. Ból pojawia się w lewej, dolnej części brzucha, który ustępuje po wypróżnieniu. Mogą pojawić się wzdęcia, zaparcie oraz biegunka. Niekiedy w kale może pojawić się śluz. Objawy nasilają się we wczesnych godzinach rannych lub po posiłku.
Zespół jelita drażliwego jest schorzeniem, które nie ma przyczyn organicznych, ani biochemicznych. W ostatnich latach chorobę wiąże się z zaburzeniami psychicznymi – takimi jak lęk, depresja czy stres pourazowy.
W biegunkowej postaci zespołu jelita drażliwego warto przejść na dietę łatwostrawną, niskotłuszczową, o niskiej zawartości błonnika.
Lamblioza przyczyną biegunki u dzieci
Lamblioza jest zakażeniem pierwotniakiem jelita cienkiego Giardia lamblia, który jest przyczyną większości dolegliwości bólowych i biegunek u dzieci w wieku przedszkolnym. Lamblioza ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Infekcja może powodować bóle brzucha, biegunkę, brak łaknienia, niekiedy wysypki skórne, okresową niedokrwistość i rzadko żółtaczkę.
Zarażeniu lambliozą sprzyjają: zła higiena i warunki sanitarne, przebywanie w dużych skupiskach ludzi oraz nawożenie pól ludzkimi ekskrementami.
Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową przez spożywanie zanieczyszczonych cystami pierwotniaka pokarmów. Pasożyty lokalizują się w przewodzie pokarmowym, drogach żółciowych i przewodach trzustkowych.
Celiakia – tu chory cierpi na przewlekłą biegunkę!
Celiakia nazywana również chorobą trzewną jest schorzeniem dietozależnym o podłożu immunologicznym. Osoba chora na celiakię pod wpływem glutenu dostarczanego z pożywieniem produkuje swoiste przeciwciała, które indukują proces zapalny w obrębie kosmków jelitowych. W wyniku tego dochodzi do ich zaniku i upośledzonego wchłaniania innych składników odżywczych.
Do celiakii predysponowane są w szczególności osoby z inną chorobą autoimmunologiczną na przykład z cukrzycą typu 1, zaburzeniami pracy tarczycy oraz nefropatią IgA.
Chory na celiakię cierpi na przewlekłą biegunkę, uporczywe bóle brzucha, niekiedy objawy zbliżone do refluksu przełykowo-żołądkowego oraz wymioty. Często osoby te są niedożywione, a na skórze i błonach śluzowych pojawiają się afty oraz zmiany opryszczkowate.
Jak zatrzymać biegunkę?
Biegunka może być z jednej strony następstwem niewłaściwej diety czy prozaicznego zatrucia pokarmowego, ale również może zwiastować cieżką chorobę jelit. Ważne jest, by w odpowiednim momencie wyznaczyć granicę między epizodem biegunki, a biegunką przewlekłą, która raczej na pewno może mieć poważniejszą przyczynę!
Pamiętajmy, że u podstaw powstawania biegunki leżą trzy mechanizmy, o których pisaliśmy w poprzednim artykule: Biegunka – osmotyczna, wydzielnicza, zapalna | Różne mechanizmy, inne objawy biegunki!
Biegunka może mieć wiele przyczyn, warto je poznać, aby wdrażać skuteczne leczenie – o tym możecie przeczytać w artykule dotyczącym etiologii powstawania biegunki.
Jak leczyć biegunkę?
Jej leczenie oprócz zastosowania środków farmakologicznych uwzględniać powinno właściwe postępowanie dietetyczne. Tylko takie skoordynowane postępowanie przynieść może dobre efekty. Warto wiedzieć, że mimo bardzo zbliżonych objawów wsparcie żywieniowe w przypadku różnych schorzeń z biegunką w tle wymaga nieco odmiennej diety, o czym możecie przeczytać w artykule: Biegunka | Przewodnik postępowania dietetycznego.
![Zespól jelita drażliwego [IBS] Radioklinika](https://radioklinika.pl/wp-content/uploads/2017/08/Zespół-jelita-drażliwego-Radioklinika-stres-100x70.jpg "Zespół jelita drażliwego (IBS) – przewodnik postępowania, w tym dieta i probiotykoterapia")
ja jak miałam ostre biegunki, które nawracały albo tez naprzemiennie z zaparciami były to się okazało,że cierpię na zespół jelita wrażliwego. Lekarz przepisał mi preparat intesta i kazał stosować porządna dietę, polepszyło się bardzo, wg mnie jeszcze miesiac i zapomnę ze cierpię na ibs.