Choroba bostońska. Jak rozpoznać i leczyć bostonkę?

Choroba bostońska, zwana też chorobą brudnych rąk, to infekcja wirusowa, która najczęściej dotyka dzieci. Mimo, że jest chorobą wieku dziecięcego, potrafi przytrafić się jednak także dorosłym, zwłaszcza po kontakcie z chorym maluchem. Jak objawia się bostonka, jak wygląda przebieg choroby i jak ją należy leczyć tłumaczy prof. dr hab. n. med. Piotr Albrecht, gastrolog i pediatra z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

[aktualizacja: 12’2021]

Czym jest choroba bostońska?

Choroba bostońska, zwana także bostonką, to infekcja wirusowa, która najczęściej atakuje wiosną i latem. Od kilku lat lekarze obserwują wzrost zachorowań na potocznie nazywaną chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), która swoimi objawami przypomina inne infekcje wirusowe. Warto jednak wiedzieć, że nie u każdej zarażonej osoby infekcja będzie przybierać postać pełnoobjawowej choroby!

Bostonką można zarazić się poprzez bliski i bezpośredni kontakt z osobą chorą lub zakażoną wirusem.

Chorobę bostońską najczęściej wywołują wirusy z grupy Coxsackie. To enterowirusy należące do rodziny Picornaviridae. Dzielą się one na kilka typów, dlatego nie można się na nie uodpornić. W efekcie zachorować na bostonkę można nawet kilkukrotnie. Choroba bostońska nie przenosi się drogą kropelkową, a poprzez bliski kontakt z nosicielem wirusa lub osobą chorą.

Bostonka może przypominać ospę wietrzną!

Na bostonkę zapadają głównie dzieci poniżej 10. roku życia, jednak choroba dotyka także dorosłych. W przypadku starszych pacjentów i osób dorosłych choroba bostońska ma jednak cięższy przebieg, za to najłagodniejszą postać przyjmuje zwykle wśród najmłodszych dzieci.

Pierwsze objawy bostonki – nie pomyl jej z ospą wietrzną!

Okres wylęgania choroby od momentu zarażenia do pełnego rozwoju infekcji trwa zwykle od 2 do 4 dni. Niełatwo jest jednak określić źródło zakażenia. Często jest to żłobek lub przedszkole, gdzie występują duże skupiska dzieci i jest tam łatwo o tego typu zakażenia. Dzieje się tak, ponieważ dzieci nieustannie przebywają ze sobą, pożyczają sobie zabawki i łatwo mogą zarazić się od siebie nawzajem, zwłaszcza gdy jeszcze nie mają widocznych objawów choroby lub są one nieznaczne!

Początkowe objawy bostonki przypominają symptomy innych chorób wirusowych. Do najczęstszych objawów choroby bostońskiej należą:

• gorączka,
• zapalenie i ból gardła,
• grudki oraz pęcherzyki na dłoniach i stopach,
• swędząca wysypka,
• zmiany w obrębie jamy ustnej.

Podobnie jak w przypadku innych schorzeń wirusowych mogą pojawić się nudności i biegunka. Do najbardziej charakterystycznych objawów bostonki zalicza się krosty, które mogą przypominać zmiany skórne występujące w przebiegu ospy wietrznej. Z tego powodu choroba bostońska bardzo często jest błędnie diagnozowana! Wszystkie powyższe objawy mogą powodować u dzieci brak apetytu i złe samopoczucie.

Więcej o ospie wietrznej oraz jej objawach przeczytasz i posłuchasz w artykule: Ospa wietrzna u dziecka. Zapobieganie, objawy, leczenie, możliwe powikłania.

Zmiany skórne w przebiegu bostonki początkowo przypominają grudki, które z czasem ewoluują w duże pęcherzyki.

Bostonka objawia się uciążliwą wysypką w postaci grudek i pęcherzyków, które mogą pękać. Pęcherzyki zazwyczaj pojawiają się na na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Pomimo podobieństwa początkowych zmian skórnych w przebiegu bostonki do wysypki występującej podczas ospy wietrznej, pęcherzyki pojawiają się w innych miejscach ciała i są nieco głębsze.

Bostonka – leczenie

Choroba bostońska jest zakaźna, lecz nie wymaga się bezwzględnego zgłaszania przypadków zachorowań. Niestety niemożliwe jest nabycie odporności na chorobę bostońską, ponieważ można uodpornić się tylko na konkretny typ wirusa. Właśnie dlatego na bostonkę można zachorować ponownie!

Choroba bostońska wywoływana jest przez kilka typów drobnoustrojów, co uniemożliwia nabycie pełnej odporności na wirusy.

Bostonka należy do grupy schorzeń samoleczących się. Standardowe leczenie opiera się na podawaniu leków objawowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych oraz środków przeciwbólowych. Nie istnieją także konkretne zalecenia, jak z nią walczyć, ponieważ choroba bostońska ustępuje samoistnie. W przypadku podejrzenia infekcji warto jednak skonsultować się z lekarzem i wdrożyć leczenie objawowe, aby choroba miała jak najłagodniejszy przebieg i nie była zbyt uciążliwa dla pacjenta.

Choroby bostońskiej nie należy się obawiać!

Bostonka jest chorobą o stosunkowo łagodnym przebiegu, która przechodzi samoistnie i nie powinna budzić dużych obaw wśród rodziców. W przypadku zaostrzonych objawów warto jednak zaczerpnąć porady lekarza i wdrożyć leczenie objawowe.

Sprawdź również: Dziecko na dopingu, czy suplementacja dzieci ma sens?

Bostonka – profilaktyka

Choroba bostońska przenosi się przez bliski kontakt, dlatego ważna jest jak najszybsza izolacja chorego, aby wirus nie roznosił się na inne osoby. Niezwykle istotna jest także odpowiednia higiena – podstawą powinno być częste mycie rąk oraz unikanie korzystania z przedmiotów osobistych osób zakażonych, a także dezynfekcja powierzchni.

Należy pilnować także, aby dziecko nie rozdrapywało pęcherzyków, bo może dojść do nadkażenia bakteryjnego. Gdy to się zdarzy, warto szybko zastosować lek antyseptyczny (np. Oktaseptal), który zapewni ochronę przeciwbakteryjną już po 1 minucie od zaaplikowania na skórę chorego.

Choroba bostońska – podcast do wysłuchania

Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy.

Gościem Radiokliniki był prof. dr hab. n. med. Piotr Albrecht – gastrolog i pediatra z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.