Niepowtarzalny aromat i bogactwo smaków kawy ma wielu zwolenników. Sporo osób sięga po nią zaraz po przebudzeniu, aby dobrze zacząć dzień. Niestety narosło wokół niej także wiele mitów, które niekoniecznie znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. Czy kawa rzeczywiście podnosi ciśnienie tętnicze krwi i ma negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy człowieka?

Gościem Jakuba Śliwińskiego jest prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz – kardiolog, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zapraszamy do wysłuchania podcastu!

„Kawa mi nie służy”… czyli pić czy nie pić?

Przyjęło się, że lepszym wyborem dla naszego zdrowia zamiast filiżanki kawy, będzie filiżanka herbaty. Taki pogląd nie do końca znajduje jednak odzwierciedlenie w rzeczywistości. Skąd więc takie przekonanie? Badania z początku XXI wieku pokazały, że po kawę znacznie częściej sięgali palacze, natomiast herbatę wybierały osoby niepalące. Mała czarna wielu z nas kojarzy się po prostu z… papierosowym dymem. Skojarzenie to przez lata utrwalała także światowa kinematografia. Na myśl przychodzi tu chociażby czarno-biały film Kawa i papierosy w reżyserii Jima Jarmuscha z 2003 roku. 

To nie powinno jednak przekładać się na nasze ogólne spojrzenie na ten czarny napój. Choć mawia się, że kawa jest szkodliwa, jej regularne spożywanie naprawdę może wyjść naszemu ciału i psychice na zdrowie. Pora więc obalić kilka najpopularniejszych mitów na temat kawy!

Nadciśnienie a picie kawy. Czy kawa rzeczywiście podnosi ciśnienie?

Nic bardziej mylnego! Wbrew powszechnej opinii kawa nie podnosi ciśnienia tętniczego krwi. Ale jak to możliwe, skoro niektórzy zauważają wzrost ciśnienia po jej wypiciu?

Okazuje się, że kawa może tylko krótkotrwale podnosić ciśnienie krwi. Jeśli jednak sięgamy po nią regularnie, nawet kilka razy dziennie, nie zauważymy wzrostu poziomu ciśnienia po jej wypiciu. Co więcej, wyniki badań pokazują, że regularne spożywanie kawy może mieć pozytywny wpływ na wysokość ciśnienia tętniczego we krwi. To między innymi efekt działania diuretycznego, które wykazują substancje zawarte w kawie.

Nadciśnienie jest chorobą cywilizacyjną, która według najnowszych danych Narodowego Funduszu Zdrowia może dotyczyć już ponad 11 milionów Polaków. Bardzo często można spotkać się błędnym myśleniem, że wysokie ciśnienie jest wskazaniem do wykluczenia kawy z codziennej diety. Liczne badania naukowe nie wykazały negatywnego wpływu kawy na rozwój i leczenie nadciśnienia tętniczego. 

Oczywiście na samym początku naszej przygody z kawą, przy sporadycznym i okazjonalnym spożywaniu tego napoju, rzeczywiście możemy zaobserwować niewielki, krótkotrwały wzrost ciśnienia tętniczego. 

Przy regularnym piciu kawy nie odnotowuje się już jego zwiększonych wartości, które mogłyby być niebezpieczne dla układu sercowo-naczyniowego.

Mechanizm działania kawy na układ sercowo-naczyniowy

W 2014 roku na łamach amerykańskiego czasopisma Circulation ukazała się metaanaliza dotycząca wpływu kawy na zdrowie człowieka. Okazało się, że przy spożyciu od 3 do 5 filiżanek kawy ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i ich powikłań, takich jak zawał czy udar, jest najniższe. 

Substancje zawarte w kawie – nie tylko kofeina, ale także inne związki aktywne decydujące o jej aromacie i smaku, wpływają na funkcje śródbłonka tętnic, przez które przepływa krew. Śródbłonek ulega oczywiście wielu różnym zmianom, między innymi na skutek przyjmowania leków, które mają na celu zapobiegać jego uszkodzeniom związanym między innymi z nadciśnieniem tętniczym, toczącym się procesem miażdżycowym czy paleniem papierosów.

Substancje zawarte w kawie wpływają przeciwzapalnie na śródbłonek, dzięki czemu działają ochronnie na układ sercowo-naczyniowy.

Co ciekawe, proces biologiczny dotyczący spożywania kawy na wykresie ma kształt litery U. Oznacza to, że w przypadku całkowitego unikania kawy, jak i spożywania jej nadmiernej ilości (około 10 filiżanek kawy w ciągu dnia) ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych wzrasta. Ryzyko to maleje o około 20-25% przy 3-5 filiżankach wypijanej każdego dnia kawy. 

Kawa szkodzi? Pij ją… na zdrowie!

Kawa spożywana z umiarem ma pozytywny wpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu człowieka. Drogowskazami dla lekarzy w tym temacie są przede wszystkim dokumenty przygotowywane przez zespoły naukowe z całego świata, w tym także Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Rekomendacje dotyczą całego procesu diagnostyki, leczenia oraz profilaktyki. Znajdują się w nich zalecenia co robić, aby cieszyć się dobrym zdrowiem i sprawnością. Warto tutaj wspomnieć, że Towarzystwa Naukowe nie rekomendują rezygnacji z picia kawy w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak na przykład nadciśnienie.

Kawa, podobnie jak herbata, znajduje się w Piramidzie Zdrowego Żywienia jako napój, który może korzystnie wpływać na zapobieganie powikłaniom chorób układu sercowo-naczyniowego. Należy więc obalić mit dotyczący szkodliwości kawy!

W jaki sposób kawa wpływa na nasze zdrowie? Mała czarna ma korzystny wpływ na wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka. Kofeina pozytywnie oddziałuje na mózg i funkcje poznawcze oraz koncentrację. Uwalnia przy tym substancje sprzyjające większej aktywności neuronów, co przekłada się na lepsze zapamiętywanie. 

Warto wspomnieć tutaj o powszechnie powielanym micie na temat wypłukiwania magnezu przez kawę. Choć rzeczywiście przez swoje właściwości moczopędne może nieznacznie obniżać poziom magnezu, tak naprawdę efekt jest neutralny, bo kawa również zawiera ten pierwiastek. Stwierdzenie, że kawa wypłukuje magnez, nie jest więc zgodne z prawdą.

Pozytywne działanie kawy widoczne jest więc nie tylko w układzie sercowo-naczyniowym, ale także w układzie nerwowym i układzie moczowym.

Ciekawostka: kierowcy, którzy podczas jazdy na długich trasach robią sobie przerwy na kawę, powodują znacznie mniej wypadków! Kawa usprawnia bowiem wydolność fizyczną organizmu i poprawia koncentrację.

Ile filiżanek kawy dziennie może wyjść nam na zdrowie?

Jaka ilość kawy jest wskazana, aby czuć się dobrze i poprawić ogólne funkcjonowanie organizmu? Badania sugerują, że optymalną ilością mającą korzystny wpływ na nasze zdrowie będzie spożywanie kawy w ilości od 3 do 5 filiżanek dziennie. Warto jednak podejść do tej kwestii indywidualnie i znaleźć swój własny złoty środek, oparty na obserwacji własnego organizmu. 

Pijąc kawę dla zdrowia nie możemy zapominać także o innym ważnym aspekcie – mała czarna ma dawać nam przyjemność i poprawiać nastrój. Nie zmuszajmy się więc do wypicia kolejnej filiżanki kawy i w drugą stronę, nie ograniczajmy jej na siłę.

Istotną kwestią w kontekście wpływu małej czarnej na nasze zdrowie ma także sposób przyrządzania kawy. Mówi się, że niewłaściwe parzenie, na przykład poprzez zalanie zmielonej kawy wrzątkiem, może nieznacznie podwyższać cholesterol. Warto więc przyrządzając małą czarną zwracać uwagę nie tylko na jej jakość, ale także sposób parzenia.

Regularne picie kawy zmniejsza ryzyko wielu chorób, takich jak schorzenia układu sercowo-naczyniowego, niektóre nowotwory na przykład rak jelita grubego, cukrzyca typu 2, choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona. Warto o tym pamiętać, sięgając po kolejną filiżankę tego aromatycznego napoju!

To warto wiedzieć! Nie ma jednoznacznych wskazań kardiologicznych do całkowitej rezygnacji z picia kawy. Przeciwwskazaniem do jej spożywania nie są nawet przebyty zawał czy udar. 

Niektóre osoby po wypiciu kawy uskarżają się na złe samopoczucie. Czują się rozdrażnione i odczuwają przyspieszone bicie serca. W rezultacie rezygnują z regularnego spożywania tego napoju, na przykład na rzecz herbaty. Ma to związek z… metabolizmem kofeiny. Ludzki organizm może bowiem metabolizować ją szybciej lub wolniej, a przyczyną takiego stanu są nasze indywidualne uwarunkowania genetyczne. Osoby z wolniejszym metabolizmem kawy rzeczywiście mogą odczuwać nieprzyjemne dolegliwości po jej spożyciu i zwyczajnie jej unikać. A szkoda, bo regularne picie tego niesamowicie aromatycznego napoju może wyjść nam zdrowie! 

Kawa a serce człowieka: podcast do wysłuchania

Gościem Jakuba Śliwińskiego był prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz – kardiolog, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zapraszamy do wysłuchania podcastu!

Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz

Zachęcamy także do wysłuchania naszego pierwszego podcastu z cyklu rozmów o kawie, który realizujemy wspólnie z portalem kawaizdrowie.pl

Dowiesz się z niego m.in:

  • ziarnista czy mielona – jaka kawa jest najlepsza dla naszego zdrowia?
  • jakie są najważniejsze prozdrowotne właściwości kawy?
  • czy kawa na czczo szkodzi?
  • i czym kierować się przy doborze kawy?

Rozmowę z prof. dr hab. Mirosławem Jaroszem znajdziesz TUTAJ: Kawa – napój zdrowia i długowieczności.

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię