W ostatnim czasie dużo mówi się o związku układu odpornościowego i mikrobioty jelitowej, przede wszystkim w kontekście infekcji COVID-19. Naukowcy wskazują na ścisłą zależność stanu mikrobioty jelitowej z przebiegiem zakażenia. Okazuje się, że od kondycji naszych jelit zależy, jak organizm poradzi sobie z infekcją wywołaną wirusem SARS-CoV-2. O tym, jak naturalnie wzmocnić odporność oraz o ogromnej roli naszego codziennego sposobu odżywiania rozmawiamy z Jagodą Dąbrowską – dietetykiem i biotechnologiem medycznym.
Od czego zależy nasza odporność?
Odporność organizmu zależy od bardzo wielu czynników – zarówno tych, na które mamy wpływ (odporność nabyta) oraz tych, z którymi już przychodzimy na świat (odporność swoista, inaczej wrodzona).
Sprawność układu odpornościowego kształtuje się już w pierwszym okresie życia człowieka. Uwarunkowana jest nie tylko genetyką, ale zależy także od sposobu żywienia malucha, długości karmienia piersią, a nawet rodzaju porodu! Okazuje się, że dzieci, które przychodzą na świat w sposób naturalny oraz maluchy karmione mlekiem mamy mają sprawniejszy układ odpornościowy.
Funkcjonowanie układu odpornościowego w dorosłym życiu w dużej mierze zależy od stylu życia, podatności na stres oraz… sposobu odżywiania. W ostatnim czasie bardzo dużo mówi się o nieocenionej roli codziennego jadłospisu w procesie budowania odporności. Żywność bogata w niezbędne witaminy i składniki mineralne nie tylko zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu, ale także znacznie podnosi naszą odporność.
Czy odpowiednim sposobem żywienia da się wzmocnić układ odpornościowy?
Nie ulega wątpliwości, że właściwa dieta może poprawić funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na sprawność układu immunologicznego duży wpływ ma nie tylko nasz styl życia, ale także to, co jemy.
Ale czy sam sposób odżywiania jest wystarczający, aby organizm mógł skutecznie radzić sobie z wirusami i infekcjami? Wszystko zależy tu od indywidualnych predyspozycji i aktualnej kondycji zdrowotnej danego człowieka – wieku, stylu życia, podatności na stres, chorób i przypadłości, a także przyjmowanych leków. W przypadku wielu osób sama dieta (o ile jest różnorodna i prawidłowo zbilansowana) rzeczywiście jest wystarczająca, aby skutecznie dbać o odporność. Istnieje jednak pewna grupa ludzi, która oprócz zdrowego odżywiania powinna wzmacniać odporność, stosując odpowiednią [dobraną do konkretnego przypadku, w oparciu o wywiad i wyniki badań – red.] suplementację czy właściwie dobraną probiotykoterapię.
Warto pamiętać, że niektóre choroby i zaburzenia, zbyt duża ilość przyjmowanych antybiotyków czy przebyta infekcja COVID-19 mogą wymagać dodatkowych działań, mających na celu usprawnienie funkcjonowania układu odpornościowego. W takim przypadku zaleca się m.in. stosowanie preparatów immunomodulujących (na przykład w postaci doustnych szczepionek) oraz suplementów stymulujących układ odpornościowy.
Przeczytaj także: O odporność dbaj naturalnie. Podpowiadamy, jak przetrwać w dobrym zdrowiu!
Odporność a stan mikrobioty jelitowej
Sprawność układu odpornościowego w dużej mierze zależy od kondycji naszych jelit. Okazuje się, że zmiana sposobu żywienia i dbałość o pełnowartościowe posiłki ma ogromny wpływ na stan mikrobioty. A tym samym, także na odporność! Nie bez powodu mówi się, że jelita to nasz drugi mózg! Kondycja naszego organizmu, w tym również psychiki, ma bowiem ścisły związek ze stanem mikrobioty jelitowej.
Codzienne wybory żywieniowe przekładają się na stan mikrobioty jelitowej i kondycję układu odpornościowego.
Jeśli zadbamy o stan naszej mikroflory jelitowej, zauważymy znaczną poprawę ogólnego funkcjonowania organizmu. Usprawnimy nie tylko układ pokarmowy, ale zminimalizujemy także problemy, takie jak migrena, czy zaburzenia snu. Oprócz tego zauważymy także poprawę nastroju. Dlaczego tak się dzieje? Aż 95% serotoniny, która ma pozytywny wpływ na ogólne samopoczucie oraz redukuje lęk i uczucie niepokoju wytwarzają nasze jelita [a konkretniej, komórki chromatofilne błony śluzowej jelit. -red.].
Czego nie lubią nasze jelita?
Warto uświadomić sobie, czego nie lubi nasz układ pokarmowy i jakie pokarmy lepiej wyeliminować z diety. Wrogiem jelit i żyjących w nich pożytecznych bakterii, a tym samym także układu odpornościowego, są przede wszystkim: żywność wysokoprzetworzona, zbyt duża ilość węglowodanów w diecie i wszędobylski cukier. Warto od najmłodszych lat uczyć dzieci właściwego sposobu odżywiania i kształtować zdrowe nawyki, które są inwestycją na całe życie!
Co lubią nasze jelita?
A co lubi nasza mikrobiota jelitowa? Głównie warzywa i owoce, różnego rodzaju kasze, nasiona oraz żywność fermentowaną, taką jak chociażby kefiry czy kiszoną kapustę. Chcąc zadbać o stan mikroflory warto stosować także probiotyki. Ich przyjmowanie powinno być jednak dokładnie przemyślane, o czym piszemy w artykule: Jak wybrać dobry probiotyk?
UWAGA: przed wprowadzeniem zmian w codziennym jadłospisie i rozpoczęciem dietoterapii czy suplementacji warto wykonać niezbędne badania oraz skorzystać z porady dietetyka. Specjalista pomoże ułożyć odpowiednią dietę dostosowaną indywidualnie do naszej kondycji zdrowotnej i stylu życia!
Przeczytaj także: Mikrobiota jelitowa. Jakie działania jej szkodzą, prowadząc do dysbiozy?
Czym jest dieta immunomodulująca i kto powinien po nią sięgnąć?
Choć każda dieta w pewien sposób wpływa na układ odpornościowy, dobrym rozwiązaniem usprawniającym jego funkcjonowanie jest dieta immunomodulująca. Co to oznacza? Dieta uwzględnia takie produkty, które będą odpowiednio stymulować układ immunologiczny, pobudzać go do wytwarzania interleukin i cytokin oraz promować właściwą odpowiedź odpornościową.
Osoby z obniżoną odpornością, chorujące na alergie czy choroby autoimmunologiczne, powinny przejść na dietę przeciwzapalną. W ich codziennym menu nie może zabraknąć kwasów tłuszczowych omega-3, EPA i DHA, które będą wyciszać stan zapalny. W przypadku kobiet zmagających się z zaburzeniami miesiączkowania lub zespołem policystycznych jajników (PCOS) do diety warto włączyć także kwasy omega-6 i omega-9.
Z kolei pacjenci z przewlekłymi stanami zapalnymi jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, WZJG) lub uszkodzonymi kosmkami jelitowymi (np. w przebiegu celiakii) powinni sięgać po produkty umożliwiające odbudowę struktur układu pokarmowego. Dobrym rozwiązaniem będzie włączenie do diety maślanu sodu, który odżywia komórki nabłonka jelita i ma korzystny wpływ na mikrobiom. Warto spożywać także błonnik rozpuszczalny. Spożywany regularnie nie tylko wyciszy stany zapalne w jelitach, ale również te toczące się w całym organizmie.
Natomiast osoby otyłe, w których organizmie toczy się stan zapalny niskiego nasilenia (uwaga: stan zapalny może być niewykrywalny w badaniach!) powinny sięgać po produkty bogate w witaminy z grupy B oraz witaminę D. Na dietę przeciwzapalną powinni przejść również chorzy na depresję oraz osoby z zaburzeniami układu nerwowego.
Dieta przeciwzapalna, bogata w niezbędne witaminy i minerały oraz kwasy tłuszczowe, ma pozytywny wpływ na mikrobiotę jelitową, a tym samym na funkcjonowanie układu odpornościowego i całego organizmu.
Oprócz produktów immunomodulujących warto sięgać także po probiotyki i prebiotyki, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie mikrobioty oraz układu immunologicznego.
Od redakcji: Na uwagę zasługuje też grzyb chaga wykazujący działanie immunostymulujące. Poświęciliśmy mu osobny artykuł, zachęcamy do przeczytania.
To może Cię zainteresować: Waga kuchenna – wsparcie w odchudzaniu.
Jak naturalnie wzmocnić działanie układu odpornościowego? Posłuchaj podcastu!
Budowanie odporności to długotrwały proces – na sprawny układ immunologiczny pracujemy przez cały rok! Jak więc naturalnie wzmocnić działanie układu odpornościowego, po jakie produkty warto sięgać, aby cieszyć się dobrym zdrowiem i nie bać się infekcji oraz jaką rolę w codziennej diecie pełnią antyoksydanty i dlaczego warto suplementować witaminę D3? Więcej dowiesz się słuchając podcastu!
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy z naszym gościem – Jagodą Dąbrowską, dietetykiem i biotechnologiem medycznym ze specjalizacją w immunologii.
Uwadze polecamy także artykuł: Harmonix. Wsparcie przy problemach trawiennych, w stanach napięcia nerwowego, bezsenności.
