Nawet najbardziej trafna diagnoza i właściwie dobrane leczenie mogą okazać się niewystarczające w walce z infekcją, jeśli nie będziemy przestrzegać właściwej higieny układu oddechowego. Sprawnie działające drogi oddechowe ułatwią walkę z patogenami i sprawią, że szybciej dojdziemy do zdrowia. Jak zadbać o ich kondycję?
[aktualizacja 11’2022]
Sprawnie funkcjonujący układ oddechowy łatwiej poradzi sobie w walce z wirusami. Niestety współczesny tryb życia i warunki, w których bytujemy nie są dla niego komfortowe i sprzyjające. Przy odrobinie dobrych chęci możemy jednak skutecznie niwelować zagrożenia środowiskowe. W jaki sposób? Przede wszystkim dbając o prawidłową fizjologię naszej jamy ustnej, gardła, nosa i płuc, szczególnie w trudnym okresie jesienno-zimowym.
Zła jakość powietrza bolączką naszych czasów
Jednym z większych problemów ludzkości jest narastające zanieczyszczenie powietrza.
Umniejszamy znaczenie niewidzialnych zagrożeń, do których należy zła jakość powietrza i przypominamy sobie o ich istnieniu dopiero wtedy, gdy nad naszymi głowami unosi się gęsta chmura smogu.
By zrozumieć lepiej skalę problemu, warto być świadomym, że zanieczyszczenie powietrza jest niczym innym, jak aerozolem złożonym z lotnych cząstek stałych i toksycznych związków chemicznych, który każdego dnia wdychamy.
Nasz układ oddechowy ma do czynienia z takimi związkami jak toksyczny dwutlenek siarki, tlenki azotu, węgla, węglowodory alifatyczne, ozon oraz pyły.
Jak zachowują się nasze drogi oddechowe w kontakcie z zanieczyszczeniami?
Błona śluzowa nosa w kontakcie z ksenobiotykami ulega uszkodzeniu. Praca delikatnego nabłonka migawkowego zostaje sparaliżowana i przestaje być on naturalną barierą dla drobnoustrojów i alergenów.
Specjaliści podkreślają, że zanieczyszczenie powietrza należy do kluczowych czynników wpływających na rozwój alergii, przewlekłego zapalenia zatok, astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i nowotworów.
Co gorsza ostatnie badania wskazują, że ekspozycja na zapylenie i zanieczyszczone powietrze odbija się negatywnie na kurczliwości naczyń krwionośnych.
Jak więc chronić się przed tymi niewidzialnymi zagrożeniami? Warto zacząć od gospodarstwa domowego eliminując z niego drażniące środki czystości i poprawiając wentylację pomieszczeń. Można również zaopatrzyć się w oczyszczacze powietrza, które wyposażone są w specjalne filtry HEPA, filtry węglowe i czujniki jakości powietrza. Coraz większą popularność zyskują również maski antysmogowe, które można zobaczyć na twarzach wielu ludzi żyjących w dużych metropoliach.
Czy drogi oddechowe lubią wilgoć?
Zbyt mała wilgotność powietrze powoduje przesuszenie błony śluzowej, która przestaje pełnić swoją fizjologiczną rolę. Duża wilgotność również nie jest wskazana, gdyż sprzyja rozwojowi pleśni i roztoczy.
Powietrze, którym oddychamy musi być nie tylko czyste, ale cechować się również właściwą wilgotnością!
Do pomiaru wilgotności pomieszczeń służą higrometry, w które wyposażone są „domowe, elektroniczne stacje meteorologiczne”. W sezonie grzewczym możemy skorzystać z nawilżaczy powietrza, choć wystarczy i wilgotny ręcznik umieszczony na grzejniku. Z pomocą przyjdą również sole morskie w aerozolu, które dodatkowo dostarczą nam wielu mikroelementów. Nie zapominajmy również o spacerach podczas jesiennej i deszczowej aury – to przecież darmowa i nie wymagająca dodatkowego sprzętu inhalacja!
Zdrowy nos to podstawa
Dostające się do dróg oddechowych powietrze powinno mieć również optymalną temperaturę. Prawidłowe oddychanie przez nos powoduje, że nawet mroźne powietrze jest ogrzewane przez ciepło emitowane przez gęstą sieć naczyń krwionośnych nosa.
Niestety coraz bardziej powszechne stają się defekty anatomiczne nosa i upośledzenie jego błony śluzowej. To w dużej mierze skutek nadużywania popularnych kropli do nosa. Oba zjawiska powodują, że rolę częściowo niedrożnego nosa zaczyna pełnić jama ustna.
Oddychanie przez usta sprzyja infekcjom, gdyż powietrze nie jest ogrzewane i filtrowane, a ruch powietrza powoduje wysuszenie błony śluzowej gardła.
Z chirurgiczną korektą przegrody nosowej nie warto zwlekać. W późniejszym wieku utrudnione oddychanie może być powodem gorszej wydolności całego organizmu.
Przeczytaj także: Infekcje górnych dróg oddechowych – sposoby leczenia, możliwe powikłania.
Udrażniaj drogi oddechowe i inhaluj się
Inhalacja jest klasyczną metodą terapii wziewnej, polegającą na dostarczeniu określonych cząsteczek w postaci aerozolu do dróg oddechowych. Cząsteczki te są zawieszone w gazie, dzięki czemu mogą docierać do różnych części układu oddechowego. Uzależnione jest to od wielkości rozpraszanych cząsteczek. Większe cząstki przenikną bez kłopotu do górnych dróg oddechowych, podczas gdy mniejsze z powodzeniem dotrą do ich dolnych części.
Inhalacje z soli fizjologicznej możemy wykonywać przy pomocy nebulizatorów lub tradycyjnej inhalacji parowej. Warto również skorzystać w dobrodziejstw rodzimych term i Bałtyku.
Specjaliści zwracają uwagę na dobroczynne morskie inhalacje. Woda morska rozbija się o brzeg uwalniając aerozol bogaty w liczne makro- i mikroelementy (w szczególności jod). Rosnącą popularnością cieszą się kąpiele i inhalacje w tężniach solankowych. Drogą wziewną dostarczają do dróg oddechowych substancji o działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym czy mukolitycznym.
Z infekcją do … fizjoterapeuty?
O higienę układu oddechowego i sprawnie działające drogi oddechowe może zadbać również fizjoterapeuta. Stosowana w ramach profilaktyki i leczenia schorzeń układu oddechowego fizjoterapia naprawdę może zdziałać cuda.
Pod okiem specjalisty możemy wykonywać regularnie tzw. ćwiczenia oddechowe, które zwiększają ruchomość i elastyczność klatki piersiowej oraz wspomogą nasze drogi oddechowe.
Zarówno w gabinecie fizjoterapii i w warunkach domowych przeprowadza się tzw. toaletę drzewa oskrzelowego. Jednym z takich zabiegów jest tzw. drenaż ułożeniowy. Polega on na leżeniu na plecach z głową, górną częścią klatki piersiowej i tułowiem znajdującymi się poniżej kończyn dolnych. Pozycja taka sprzyja usuwaniu nadmiaru wydzieliny z górnych dróg oddechowych.
Sprawdź również: Ostre zapalenie oskrzeli u dzieci.
Drenaż ułożeniowy – przeciwwskazania:
- ostra niewydolność krążenia,
- przebyte operacje ośrodkowego układu nerwowego (OUN),
- zatorowość płucna,
- „świeży” zawał serca,
- krwawienie z dróg pokarmowych i oddechowych,
- wodobrzusze,
- refluks żołądkowo-przełykowy.
