Czy wiecie, czego nie lubią najbardziej Wasze jelita? Jakie czynniki sprawiają, że nie funkcjonują one prawidłowo? Często szukamy skomplikowanych odpowiedzi, a tymczasem już mała zmiana codziennych nawyków potrafi zdziałać cuda! Podpowiadamy, jak to zrobić mądrze i skutecznie.
[aktualizacja: 07’2021]
Sprawne jelita a zaparcia
Długotrwałe zaparcie potrafi skutecznie dać się we znaki. Ten wstydliwy problem dla wielu jest tematem tabu, jednak bagatelizowany może znacząco obniżyć naszą jakość życia. Nim skorzystamy z porady lekarza czy farmaceuty, warto zaparciom stawić czoła samodzielnie. Często mała zmiana codziennych nawyków potrafi zdziałać cuda.
Na początku warto poruszyć kwestię regularności wypróżnień. Dla wielu z nas synonimem prawidłowej fizjologii układu pokarmowego jest wypróżnianie się raz dziennie. Jeśli załatwiamy potrzebę raz na 2-3 dni i nie jest to odstępstwem od normy, nie mamy prawa naszej fizjologii nazywać chorobą!
Pamietajmy, że każdy z nas ma inne tempo przemiany materii. To, że koleżanka, mama, czy babcia wypróżnia się 2 razy dziennie nie powinno być naszym punktem odniesienia. Z defekacją jest jak z miesiączką – podręcznikowa wiedza z biologii rzadko znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości, prawda?
Zapchane jelita – co zrobić?
Gdy rytm wypróżnień odbiega od normy, warto w pierwszej kolejności przyjrzeć się ilości spożywanej wody. Jeśli jesteśmy odwodnieni, do światła jelita nie dostaje się odpowiednia ilość płynów niezbędna do uformowania stolca o pożądanej konsystencji.
Pamiętajmy również, że jelito grube nie jest wyłącznie zbiornikiem „na resztki”. To element układu pokarmowego aktywnie uczestniczący w zachowaniu homeostazy organizmu.
Jednym z takich procesów jest zjawisko resorpcji zwrotnej, która ma miejsce w końcowym odcinku jelita grubego. Polega ono na zwrotnym wchłanianiu wody i elektrolitów z powrotem do krwiobiegu. Jelito grube ma dużą pojemność resorpcyjną i może wchłaniać nawet do 3l wody na dobę! W sytuacji odwodnienia organizm, ratując się przed utratą wody, sięga po awaryjny rezerwuar. Spada diureza, a woda z mas kałowych wraca z powrotem do krwiobiegu. W efekcie masy kałowe mają zwartą i twardą konsystencję, która nie sprzyja prawidłowym wypróżnieniom.
Rusz jelita. One lubią ruch i relaks
O tym, że ruch sprzyja jelitowej perystaltyce, przekonał się niejeden początkujący biegacz. Aktywność fizyczna po zbyt krótkiej poobiedniej drzemce może bowiem prowadzić nawet do biegunki! Ten naukowy fakt warto wykorzystać w naszym antyzaparciowym wyzwaniu!
Często wystarczy intensywny spacer, by swoim jelitom przywrócić normalność. Regularny wysiłek fizyczny z kolei normalizuje pracę mięśni gładkich wielu narządów – w tym macicy i jelit.
Zdrowe jelita? Czerp zdrowie z natury!
W naszej szerokości geograficznej dysponujemy wieloma warzywami i owocami, które przez cały rok mogą służyć nam w jelitowych problemach.
Konfitura ze śliwek, suszone figi, czy nasiona chia są bogatym źródłem pęczniejącego błonnika, który zmiękcza masy kałowe i ułatwia ruchy perystaltyczne.
Zdecydowanie należy zrezygnować z pieczonych jabłek, bananów, agrestu, porzeczki, pigwy i jagód – te obfitują w pektyny o właściwościach zagęszczających. Z tego względu owoce te są raczej wskazane przy odwrotnym problemie, czyli biegunce!
Wymieniając zdrowe i bezpieczne produkty skuteczne w domowym leczeniu zaparć nie sposób pominąć babki jajowatej (Plantago ovata) lub babki płesznik (Plantago psyllium). Łupina nasienna tych dwóch gatunków roślin jest rewelacyjnym dodatkiem do codziennej diety, a przy tym nie zmienia smaku potraw.
Niewielką ilość rozdrobnionych łupin (dostępnych w aptekach, sklepach ze zdrową żywnością i zielarniach) stopniowo wprowadza się do diety – spożywając po zmieszaniu z wodą, mlekiem lub jogurtem. Bardzo ważne, by po każdym spożyciu popić pełną szklanką wody mineralnej, co przyspieszy proces pęcznienia łupin w świetle jelita.
Nasiona babki jajowatej i sama łupina nasienna powodują zmiękczenie oraz zwiększenie objętości masy jelitowej. Uciskają na ściany jelit, poprawiają ich perystaltykę, ułatwiają i przyspieszają wypróżnienia, a także wspomagają odchudzanie poprzez zmniejszenie apetytu i obniżanie poziom cholesterolu.
Właściwości wypełniające pomocne w leczeniu zaparć posiadają również nasiona lnu, które w kontakcie z płynną treścią pęcznieją i wydzielają śluz. Struktura śluzu nie ulega zniszczeniu w żołądku, a w jelicie zapewnia odpowiedni poślizg, zmniejsza konsystencję zawartości jelit oraz przyspiesza perystaltykę.
Lewatywa – niedoceniana metoda usprawniająca jelita!
Wykonanie lewatywy może niektórych szokować. Jednak jest ona jednym z najstarszych zabiegów medycznych, który przetrwał próbę czasu i został włączony do kanonu zachodniej medycyny. Już Hipokrates zalecał swoim pacjentom lewatywy, a wykorzystywał w tym celu wodę, roztwory soli oraz olej.
Dziś lewatywę możemy wykonać w domowym zaciszu przy pomocy specjalnej gruszki lub gotowych wlewek. Dobrze przeprowadzona lewatywa usuwa lokalnie zalegające masy kałowe i usprawnia jelitowy pasaż!
Uwaga na hydrokolonoterapię!
Ta niekonwencjonalna metoda polega na głębokim płukaniu jelita grubego za pomocą wody i bez użycia leków. Wykorzystuje się w tym celu specjalne 2-litrowe wlewniki wypełnione płynem.
W przeciwieństwie do lewatywy, która jest zabiegiem powierzchniowym – hydrokolonoterapia nie jest akceptowana przez świat medycyny. Jej entuzjaści przepłukują jelito grube, będąc przekonanym, że zalegający w jelitach kał jest pełen toksyn, które osłabiają funkcjonowanie całego organizmu.
Zjawisko autointoksykacji nie znalazło jednak potwierdzenia w badaniach. Środowisko lekarskie zarzuca osobom praktykującym medycynę niekonwencjonalną, że hydrokolonoterapia wykorzystuje efekt placebo oraz nadużywa zaufania osób cierpiących na zaburzenia psychosomatyzacyjne.
Zioła na przeczyszczenie? Tak, ale z umiarem!
W każdej domowej apteczce znajdują się zioła senesu wąskolitsnego, kora kruszyny lub korzeń rzewienia w postaci ziołowych herbatek. Zwłaszcza ten pierwszy cieszy się niegasnącą popularnością wśród Polaków. Swoje właściwości przeczyszczające zawdzięcza wysokiej zawartości sennozydów A, B, C i D.
Bakterie jelitowe rozkładają je do antrachinonów i cukrów. Produktem degradacji jest reinoantron, który działa przeczyszczająco. Dochodzi więc do zwiększenia wydzielania wody do jelita i pobudzania skurczy okrężnicy, co przyspiesza przesuwanie się mas pokarmowych. Efekt przeczyszczający pojawia się po kilku godzinach, dlatego wygodnie jest zastosować senes wieczorem oczekując wypróżnienia w godzinach porannych.
Przeciwwskazaniem do stosowania senesu są:
- stany zapalne wyrostka robaczkowego i jelit,
- niedrożność jelit,
- owrzodzenia,
- niewydolność nerek,
- okres ciąży i karmienia (sennozydy przenikają do mleka matki).
UWAGA! Stosowanie przeczyszczających herbatek z senną razem w połączeniu z diuretykami (indapamid, hydrochlorotiazyd, furosemid) obniża poziom potasu i prowadzi do zaburzeń rytmu serca.
Preparatów z senesem nie można stosować zbyt długo, ponieważ organizm łatwo się przyzwyczaja i następuje tzw. rozleniwienie jelit. Zbyt duża dawka senesu może spowodować biegunkę, utratę wody i soli mineralnych z organizmu.
WAŻNE! W kilku badaniach potwierdzono, że sennozydy obecne w liściach senesu są genotoksyczne i mogą działać karcynogennie, ale w bardzo wysokich dawkach, wielokrotnie przewyższających te występujące po przyjęciu leków z senny. Niestety obecnie obserwuje się zjawisko nadużywania farmaceutyków przeczyszczających (szczególnie przez młode kobiety). Ryzyko rozwoju nowotworów przewodu pokarmowego jest jak najbardziej realne!
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
- Mikrobiota jelitowa. Jakie działania jej szkodzą, prowadząc do dysbiozy?
- Woda – środowisko dla większości procesów metabolicznych!
- Rola jogi i innych praktyk relaksacyjnych w schorzeniach przewodu pokarmowego.
- Glutamina – aminokwas ważny we wspomaganiu leczenia chorób zapalnych jelit.
zdrowe jelita to podstawa dobrego funkcjonowania organizmu. odczułam to osobiście na sobie. miałam taki problem, że często dopadały mnie biegunki albo zaparcia. dopiero jak zmieniłam dietę i wprowadziłam sobie do pomocy suplement diety, to moje jelita przestały wariować. teraz działają regularnie i nie mam z nimi problemów.