Przewlekły kaszel to objaw, który bardzo często jest bagatelizowany. Bez względu na to, jakbyśmy go ignorowali nie ustąpi samoistnie i świadczy o poważnych schorzeniach płuc. Kiedy i dlaczego należy udać się z tą dolegliwością do lekarza wyjaśnia lek. med. Robert Łukaszuk, pulmonolog, przyjmujący pacjentów w Unimedica – Specjalistycznym Centrum Medycznym w Krakowie.

[aktualizacja: 01’2022]

Kiedy kaszel należy uznać za przewlekły?

Przewlekły kaszel trwa minimum 6-8 tygodni i zawsze jest objawem przewlekłej choroby płuc. Ma wiele przyczyn występowania, dlatego najlepszą drogą ku rozwiązaniu uporczywego problemu jest wykonanie zdjęcia klatki piersiowej oraz zgłoszenie się do pulmonologa w celu postawienia właściwej diagnozy.

Jeżeli mamy do czynienia z przewlekłym kaszlem, w pierwszej kolejności powinniśmy ustalić jego przyczynę. Bez względu na to, czy jest suchy, mokry lub o zmiennym charakterze, konieczne jest jego zdiagnozowanie.

Musimy wiedzieć, czy kaszel jest naturalnym odruchem obronnym pojawiającym się zwykle podczas zespołu zatokowo-oskrzelowego. Kiedy mamy zainfekowane zatoki oboczne nosa i ściekającą do dróg oddechowych wydzielinę, a także stan zapalny, kaszel zwykle jest reakcją obronną przed poważną chorobą, na przykład zapaleniem płuc.

Kaszel może być manifestacją choroby, która uszkadza płuca – sygnalizuje doktor Robert Łukaszuk.

Nieleczony kaszel może skutkować złamanym żebrem!

Nasilony i męczący kaszel może być przyczyną złamania żeber u osób starszych, ponieważ jest zbyt dużym wysiłkiem dla organizmu. Dużo częściej mamy jednak do czynienia z bólem podstawy płuc lub górnej części jamy brzusznej oraz odmą, czyli nagłym zapadnięciem się płuca w wyniku jego pęknięcia, a także przepukliną i nietrzymaniem moczu.

Długotrwały kaszel powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, co może skutkować przepukliną, a także nasila nietrzymanie moczu u kobiet.

Pulmonolodzy obserwują wzrost liczby pacjentów w sezonie grzewczym!

W okresie poza letnim zauważalny jest wzrost ilości infekcji zarówno górnych, jak i dolnych dróg oddechowych, które warunkują tak zwany ostry kaszel. Sezon grzewczy sprzyja zaostrzeniu częstotliwości chorób układu oddechowego, takich jak astma oskrzelowa, czy przewlekła obturacyjna choroba płuc POChP, która wbrew powszechnej opinii nie jest związana tylko z paleniem papierosów, o czym już pisaliśmy a audycji można posłuchać TUTAJ.

Zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się do występowania duszności i napadowego kaszlu, a nawet tak zwanego łagodnego pokaszliwania, które świadczą o początku przewlekłej choroby.

Niestety, bez względu na porę roku liczba pacjentów jest wciąż zbyt duża. Kaszel jest jedyną manifestacją przewlekłych chorób płuc i należy pamiętać, że płuca nie mają zakończeń bólowych. Nawet jeśli rozwija się w nich proces zapalny, to jedynym jego objawem będzie właśnie kaszel.

Przewlekły kaszel to może być objaw wielu schorzeń!

O lekkim pokasływaniu mówi się zwykle w przypadku choroby refluksowej przełyku oraz kaszlu o nerwowym podłożu.

Refluks żołądkowo-przełykowy skutkuje przewlekłym kaszlem. Receptory kaszlowe, które wywołują ten odruch znajdują się nie tylko w płucach i drzewie oskrzelowym, ale także w dolnej części przełyku.

Kaszel może być oznaką choroby refluksowej, która nieleczona skutkuje nawracającymi zapaleniami krtani, a także przewlekłymi zapaleniami oskrzeli z destrukcją ich ścian. Zmiany te są nieodwracalne.

Sprawdź również:
Zapalenie krtani u dziecka – objawy, leczenie, zapobieganie
Ostre zapalenie oskrzeli u dzieci

Nerwowy kaszel dotyka chorych z astmą oskrzelową. Bodźce stresowe powodują napadowy kaszel i duszność, które wynikają ze stanu emocjonalnego, dodatkowo wzmagającego kurczenie śluzówki drzewa oskrzelowego. W ten sposób objawy nieleczonej astmy nasilają się.

Drugą grupą chorych są osoby, które wyuczyły się odruchu kaszlowego bez określonego bodźca. Niestety, w takich przypadkach bardzo trudno jest zdiagnozować przyczynę, a tym samym zastosować odpowiednie leczenie, gdyż niełatwo jest oduczyć organizm podświadomie nabytego odruchu kaszlowego.

Kaszel może być reakcją na stres. U podłoża psychogennego odruchu kaszlowego zawsze leży więcej, niż jeden czynnik wywołujący objaw.

Osób, które mają czysto psychogenne podłoże nawracającego kaszlu jest jednak bardzo mało, ale na pewno wymagają one pogłębionej diagnostyki, aby ustalić, co było bezpośrednią przyczyną przewlekłego kaszlu.

Czy w przypadku przewlekłego kaszlu droga powinna zawsze wieść od lekarza rodzinnego do lekarza specjalisty?

W przypadku ostrego kaszlu związanego z infekcją, utrzymującego się nie dłużej niż miesiąc, należy korzystać z porad lekarza rodzinnego, gdyż nie ma wskazań do konsultacji u lekarza specjalisty. Przyczyną uporczywego kaszlu jest zwykle choroba infekcyjna, którą w pełni świadomie może wyleczyć lekarz rodzinny.

Jeżeli mamy do czynienia z kaszlem przewlekłym, utrzymującym się powyżej 8 tygodni, niezbędna jest diagnostyka lekarza specjalisty.

Przewlekły kaszel. Narzędzia diagnostyczne

Diagnostyka rozpoczyna się od wykonania zdjęcia RTG, które niestety może się okazać niedostatecznym narzędziem do odnalezienia przyczyny przewlekłego kaszlu. Także choroby serca mogą wyrażać się w układzie oddechowym i powodować zmiany zastoinowe oraz zmiany sylwetki serca. Z powodzeniem można rozpoznać je na podstawie zdjęcia RTG.

Cenna informacja! Odpowiednim narzędziem diagnostycznym jest także badanie USG. Niestety, pulmonolodzy stosują je bardzo rzadko. Pozwala ono na rozpoznanie zmian związanych z niewydolnością serca, czy przewlekłym zastojem w płucach oraz obrazuje zmiany związane z dekompensacją układu krążenia.

USG płuc pozwala diagnozować i monitorować większość zmian zapalnych, co ma istotne znaczenie w przypadku kobiet w ciąży i dzieci, których nie powinno się naświetlać promieniami rentgenowskimi.

USG to także bardzo dobre narzędzie służące wykrywaniu guzów płuc. Warto pamiętać, że narzędzia endoskopowe, takie jak bronchoskopia, nie umożliwiają nakłucia wszystkich zmian płucnych.

Diagnostykę można poszerzyć także o tomografię komputerową klatki piersiowej, która precyzyjnie obrazuje tkankę płucną. Powszechnie wykonuje się również spirometrię i bodypletyzmografię, które pozwalają rozpoznać zmiany na bardzo wczesnym etapie.

Alergia może być przyczyną przewlekłego kaszlu

Z alergią zmagają się dwie grupy pacjentów: chorzy z przewlekłym nieżytem nosa oraz pacjenci zmagający się z alergią skórną, czy pokarmową lub uczuleniem błon śluzowych, które wywołują astmę oskrzelową. Każdą z alergii należy zdiagnozować i odpowiednio leczyć, aby uniknąć uciążliwego problemu przewlekłego kaszlu.

Domowe sposoby walki z przewlekłym kaszlem

Tabletki, syropy, sól morska i inhalacje są jedynie sposobem łagodzącym objawy przewlekłego kaszlu, lecz nie mogą zastąpić wizyty u specjalisty.

Domowe sposoby leczenia zalecane są w przypadku kaszlu okołoinfekcyjnego, natomiast nie będą skuteczne w przypadku jego przewlekłej formy, a nawet mogą utrudniać leczenie!

Sprawdź także: Kaszel – rodzaje, leczenie i dobór syropu na kaszel

Rak płuca to skutek palenia papierosów?

Brak dolegliwości bólowych powoduje, że nowotwory układu oddechowego wykrywane są zbyt późno i w dużym stopniu zaawansowania, który uniemożliwia skuteczne leczenie.

Rak płuca nie boli, dlatego jest zbyt późno wykrywany. To nowotwór, który cechuje się największą śmiertelnością w porównaniu do jego innych form. Im wcześniej zostanie zdiagnozowany, tym większa szansa na uratowanie życia chorego, dlatego istotną rolę odgrywają badania profilaktyczne.

Warto pamiętać, że palenie papierosów i e-papierosów zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuc.

Zaburzenia oddychania w trakcie snu-przemilczana choroba cywilizacyjna.

Zaburzenia oddychania w trakcie snu to groźne schorzenie, które rozwija się w układzie oddechowym u ludzi otyłych. Powoduje zwiększenie obwodu szyi i wiotczenie tkanek, a tym samym prowadzi do poważnych zaburzeń oddychania. Zaburzenia oddychania w trakcie snu skutkują głęboką saturacją, czyli spadkiem stężenia tlenu w organizmie. Powoduje on zaostrzenie przewlekłych chorób serca i wzrost liczby zawałów serca oraz udarów mózgu. Zaburzenia oddychania wpływają także na rozwój chorób związanych z otyłością, m.in. cukrzycy.

Do najczęstszych przyczyn przewlekłego kaszlu należy astma oskrzelowa, dotycząca 5-6% Polaków, którzy bardzo często nie są świadomi, że są chorzy. Powszechnymi przyczynami są także POChP i obturacyjny bezdech senny, objawiający się bólami głowy i spadkami koncentracji.

Podcast do wysłuchania

Naszym gościem jest lek. med. Robert Łukaszuk, pulmonolog z Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II, przyjmujący pacjentów w Małopolskich Klinikach Specjalistycznych UNICARDIA & UNIMEDICA w Krakowie.

13 KOMENTARZE

  1. każdy bagatelizuje no bo to tylko kaszel i myśli zaraz przejdzie. Ja zawsze przy kaszlu stosuje dicotuss gdyż jest na kaszel suchy jak i mokry. Teraz już wiem, że gdy nie przechodzi od jego stosowania to coś poważniejszego i trzeba się wybrać do lekarza.

    • Nie ma czegoś takiego jak syrop na kaszel mokry i suchy. Jest to tylko wymysł jednego z producentów syropów mający na celu zwiekszyć sprzedaż. Kaszel mokry należy upłynniać i ewakuować z dróg oddechowych. Hamowanie kaszlu mokrego za pomocą syropów na suchy kaszel grozi rozwojem infekcji z powodu nagromadzenia zalegającej wydzieliny.

  2. Ja się nie zgodzę z tym że nie ma takich środków bo w ostatnich latach producenci syropów na kaszel wpadli na pomysł, aby w jednej butelce umieścić kilka substancji leczniczych o przeciwstawnych działaniach, czyli jednak łączą substancję przeciwkaszlową z wykrztuśną.

  3. Pani Emilko,

    owszem są dostępne takie produkty w aptekach – ale zarejestrowane jako suplementy, które nie podlegają kontroli. Niestety łączenie kilku substancji w jednej butelce wbrew przekazom reklamowym nikomu na zdrowie nie wychodzi!

  4. U mnie kaszel wywołany był suchoscia gardła. Poradziłam sobie z tym problemem dzięki cevitt gardło. W polaczeniu ze slina tworzy wartwe ochronna blony sluzowej i zapewnia komfort.

    • Preparat ten faktycznie może pomóc pozbyć się objawów, ale jednak gdy kaszel był przewlekły tzn trwał 6-8 tygodni,to rekomendujemy wizytę u polmonologa.
      Kaszel może być manifestacją choroby, która uszkadza płuca więc zawsze warto się skontrolować.

  5. Ja po niedawnej infekcji przez długi czas nie mogłam się pozbyć kaszlu, chociaż brałam jakiś syrop nawet łagodzący. Dopiero jak mi lekarz kazał brać fosidal przeciwzapalny, to nastąpiła poprawa i kaszel zaczął odpuszczać

    • Poinfekcyjny kaszel utrzymujący się przez 2-3 tygodnie jest czymś powszechnym. Wtedy należy spokojnie oczekiwać jego końca, a jeśli daje nam się mocno we znaki można stosować środki objawowe, również taki jak wspomniałaś.

  6. Witam. Od 2 tygodni mam męczący napadowy kaszel aż bolą mnie żebra z prawej strony (bez gorączki, bólu mięśni i kataru). Jestem strasznie zmęczona i spać mi się chce. W początkowym okresie nie miałam apetytu, teraz wraca. Lekarz zapisał mi przez 6 dni macromax oraz atrodil. Teraz doszło tantum verde do psikania. Alergologa mam 1.12
    Od 2 dni przesypiam noce, ale na półsiedząco, rano i wieczorem są ataki kaszlu aż prawie do wymiotów i od kilku dni boli mnie głowa – czoło, skronie, momentami nawet góra głowy. Od wtorku straciłam głos, dzisiaj czasami wydaję dźwięki. Ale z wysyłkiem. Jestem wykończona, bo nie wiadomo co mi jest.

  7. Witam. Niestety przewlekły kaszel czasami jest niemożliwy do zdiagnozowania i wyleczenia. Nawet są jakieś statystyki na ten temat. Tak jest niestety i w moim przypadku i trwa to już około od 12 lat. Mam 38 lat. Dziesiątki odwiedzonych lekarzy,badań i pieniędzy wyrzuconych w błoto. Alergolodzy, pulmonolodzy, laryngolodzy, gastrolodzy, kardiolog. Tak naprawdę to tylko 1 lekarz był zainteresowany leczeniem mnie. Próbował mnie leczyć jednocześnie na wszelkie możliwe przyczyny kaszlu tj. jednocześnie przyjmowałem zwiększone dawki leków na refluks, alergię i astmę. Niestety bez rezultatów za co mnie szczerze przeprosił. Przyczyna psychogenna raczej nie wchodzi w grę, bo jestem człowiekiem o pogodnym usposobieniu, mam stabilne, bezproblemowe życie zawodowe i osobiste. Mój kaszel stał się moją cechą. Często można mnie najpierw usłyszeć a później zobaczyć 🙂 Uprawiam sobie amatorsko sport, mam bardzo dobrą kondycję fizyczną. Obecnie poddałem się i już nie przyjmuję żadnych leków ani nie chodzę po lekarzach. pozdrawiam wszystkich kaszlaków

    • Mój teść kaszle od kilku dobrych lat. Nadciśnienie leczył inhibitorami ACEI – ramiprilem, który nasila kaszel. Diagnozowano mu refluks, zmieniono lek na nadciśnienie. W końcu okazało się, że ma brodawczaka w gardle.

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię