Kurkuma i jej właściwości lecznicze!

O kurkumie i jej właściwościach prozdrowotnych wiemy coraz więcej. Najczęściej stosuje się ją w kuchni jako przyprawę lub naturalny barwnik spożywczy. Warto łączyć ją z czarnym pieprzem i papryką. Kurkumina posiada natomiast spory potencjał terapeutyczny. To środek przeciwzapalny, przeciwcukrzycowy, przeciwnowotworowy i przeciwstarzeniowy. Jest to podparte licznymi badaniami in vitro, in vivo oraz badaniami klinicznymi. Ponadto kurkumina może hamować rozprzestrzenianie się pasożytów, bakterii oraz grzybów chorobotwórczych.

aktualizacja: 10’2022

Kurkuma należy do rodziny imbirowatych a otrzymuje się ją z kłączy ostryżu długiego (Curcuma longa L.). Występuje powszechnie na całym subkontynencie indyjskim oraz w krajach tropikalnych, głównie w Azji Południowo-Wschodniej. Kurkumina została po raz pierwszy wyizolowana przez Vogela i Pelletiera w 1815 roku.

Zgodnie z medycyną ajurwedyjską kurkuma była używana do różnych celów medycznych, takich problemy z oddychaniem, wątrobą i przy schorzeniach dermatologicznych. 

Kurkumina przyciągnęła wiele uwagi w ostatnich dziesięcioleciach ze względu na jej duży potencjał terapeutyczny – jako środek przeciwzapalny, przeciwcukrzycowy, przeciwnowotworowy i przeciwstarzeniowy. Jest to podparte licznymi badaniami in vitro, in vivo oraz badaniami klinicznymi. Ponadto kurkumina może hamować rozprzestrzenianie się pasożytów, bakterii oraz grzybów chorobotwórczych. 

Skład chemiczny i wartości odżywcze kurkumy

Kurkuma składa się głównie z węglowodanów, a dokładniej ze skrobi (prawie 70%). 100g kurkumy dostarcza organizmowi około 390 kcal. Z kolei białko stanowi jakieś 6%, natomiast tłuszcz 5%. Kurkuma zawiera również składniki mineralne oraz witaminy: wapń, żelazo, sód, potas, tiaminę, ryboflawinę, niacynę oraz kwas askorbinowy. 

Kurkuma bogata jest w związki polifenolowe (kurkuminoidy) stanowiące od 3 do 5 %. W skład tych związków wchodzą:

1. kurkumina – jedna z najbardziej znanych i przebadanych,
2. demetoksykurkumina,
3. bisdemetoksykurkumina, 
4. cyklokurkumina. 

Kurkuma posiada dosyć charakterystyczny zapach, który w dużej mierze zawdzięcza olejkom eterycznym (od 2 do 7%). Zasadniczo olejki eteryczne z gatunku Curcuma uzyskuje się przez destylację – wodną lub parową świeżego lub suchego kłącza. Dominującymi substancjami znajdującymi się w olejku są:

• ar-turmeron (25%),
• α-turmeron (18%),
• β-turmeron (12%).
• β-caryophyllen (2,2%),
• eucaliptol (1,6%)
• α-phellanderen (do 0,5%).

Biologiczne działanie eterycznych olejków kurkumowych 

Niektóre olejki eteryczne z kurkumy mają niezwykłe działanie przeciwutleniające i przeciwbakteryjne, co czyni je idealnymi kandydatami do stosowania w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Różnice w składzie chemicznym wskazują na możliwość różnych działań biologicznych tych samych gatunków roślin z różnych lokalizacji. Oto przykład kilku z nich:

• Olejek eteryczny z kurkumy (C. longa) – najbardziej popularny. Ten olejek może zapewnić ochronę przed chorobami układu krążenia. Wykazano, że olej ma działanie przeciwhiperlipidemiczne, wywołane nieodpowiednią dietą (badanie na szczurach). Zaobserwowano także obniżenie poziomu trójglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych, cholesterolu całkowitego w surowicy i cholesterolu lipoprotein o małej gęstości (LDL), jednocześnie zwiększając poziom cholesterolu lipoprotein o dużej gęstości (HDL). 
• Olejek eteryczny Zedoary (C. zedoaria) – ten olejek wykazał silne działanie zmiatające wolne rodniki. Działanie przeciwutleniające jest wykorzystywane w przemyśle spożywczym do obniżenia lub zapobiegania utlenianiu lipidów. Wykazywał także silną, selektywną aktywność cytotoksyczną oraz hamował proliferację ludzkiego raka szyjki macicy (SiHa), raka jelita grubego (SNU-1), ludzkiego wątroby (HepG2), ludzkiego gruczolakoraka żołądka (AGS), gwiaździstej wątroby komórki, komórki czerniaka myszy (B16BL6), komórki wątrobiaka ludzkiego. 
• Olejek Eteryczny z Curcuma aeruginosa – ten olejek wykazał działanie antyandrogenne, antynocyceptywne, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Dodatkowo miejscowe stosowanie ekstraktu z C. aeruginosa  stymulowało odrastanie włosów u pacjentów z łysieniem na tle androgenowym.  
• Olejek Eteryczny z Curcuma zanthorrhiza – wykazuje działanie przeciwproliferacyjne, przeciwzapalne, przeciwdiuretyczne, hipotensyjne, przeciwhepatotoksyczne, przeciwutleniające, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Aktywność przeciwzapalna tego olejku zależy głównie od zawartości substancji zwanej – germakron. 
• Olejek Eteryczny z Dzikiej Kurkumy (C. aromatica) – uważa się, że olejek z dzikiej kurkumy znacznie poprawia krążenie krwi, usuwa zastój krwi i leczy raka. Olejek wykazał również niezwykłe działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie produkcji cytokin prozapalnych, w tym kinazy białkowej C. 

Używając olejków eterycznych, pamiętaj jednak o zasadach bezpieczeństwa! To są niezwykle skoncentrowane substancje, które używane w sposób nieodpowiedzialny mogą zaszkodzić, zamiast pomóc! Poznaj >> 10 zasad bezpiecznego używania olejków eterycznych.

Kurkuma w kuchni 

Bez wątpienia kurkuma jest jedną z najbardziej popularnych przypraw na całym świecie. Jest również jednym ze składników słynnej mieszanki przypraw curry. Jest niezwykle istotna dla przetwórstwa spożywczego – jako naturalny barwnik żywności (nadaje żółty kolor), co odgrywa znaczną rolę w ocenie organoleptycznej produktu przez konsumentów.

Najwięcej kurkumy spożywa się w Azji a w szczególności w Indiach (są jej największym producentem). Jest dodawana głównie do potraw z drobiu, jajek, sałatek, warzyw czy zup.

Kurkuma cechuje się lekkim, korzennym smakiem z delikatną nutą ostrości. Przyprawiając dania najlepiej łączyć ją z czarnym pieprzem i papryką, co zwiększy jej przyswajalność.

Kurkuma jest obecnie chętnie wykorzystywana do przygotowywania tak zwanych smoothie lub popularnego złotego mleka (przepis poniżej). Można dodawać ją także do kawy czy herbaty.  

Przepis na złote mleko

1. Łyżeczka pasty z kurkumy,
2. Pół łyżeczki oleju kokosowego, 
3. Szklanka mleka, najlepiej kokosowego (ewentualnie mleko zwierzęce).

Wszystko razem wymieszać, podgotować, jednakże nie doprowadzić do wrzenia. 

Pasta z kurkumy

• 2 łyżki kurkumy w proszku, 
• Pół łyżeczki pieprzu czarnego, 
• Pół łyżeczki imbiru. 

Dodać dwa razy tyle wody, ile jest suchych składników. Gotować około 8 minut, aż pasta stanie się gęsta. Przechowywać w szklanym słoiczku. 

Zastosowanie kurkumy w chorobach 

Zapalenie woreczka żółciowego 

Pierwsze terapeutyczne działanie dotyczące kurkumy odnotowano już w roku 1748! Natomiast pierwsze badanie dotyczące zastosowania kurkuminy w chorobach zostało opublikowane w 1937 roku. Badanie dotyczyło wpływu kurkuminy zawierającej od 0,1g do 0,25g kurkuminy sodowej i 0,1g cholanu wapnia w chorobach dróg żółciowych u ludzi. Wstrzykniecie tego roztworu u osób zdrowych powodowało szybkie opróżnienie woreczka żółciowego, natomiast u ponad 60 osób z zapaleniem woreczka podawanie kurkuminy przez okres 3 tygodni spowodowało wyleczenie z choroby, bez nawrotu nawet do 3 lat od terapii. Co istotnie, nie odnotowano wtedy żadnych objawów niepożądanych, nawet po kontynuacji terapii trwającej kilka miesięcy. 

Nowotwory

Bardzo wielu naukowców zwraca uwagę na potencjał kurkuminy w leczeniu jak i profilaktyce niektórych nowotworów. Badania udowodniły, iż kurkumina wypływa na inicjację zatrzymania cyklu komórkowego fazy G2/M zarówno zależnego, jak i niezależnego od białka p53. Czego następstwem jest ograniczenie proliferacji komórek nowotworowych oraz progresji nowotworu.

Coraz częściej lekarze decydują się na stosowanie kurkuminy samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami w celu walki z różnymi nowotworami jak np. białaczka, rak płuc, trzustki, sutka, prostaty, jelita grubego czy rak płaskonabłonkowy głowy i szyi. 

Wiele badań naukowych wskazuje, że główny składnik kurkumy – kurkumina, zapobiega przerzutom zmian nowotworowych. Te doświadczenia były przeprowadzane głównie na modelach zwierzęcych – w przypadkach raka płuca, wątroby, żołądka, okrężnicy, piersi oraz przełyku. Dodatkowo potwierdzają to jeszcze badania in vitro, in vivo i ex vivo. 

Naukowcy badali również wpływ kurkuminy jako środka przeciwzapalnego u pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym głowy i szyi. Wykazano, że kurkumina hamuje aktywność kinaz białkowych oraz cytokin zapalnych, między innymi takich jak: TNF-α, kinaza IKKβ, IL-6 i IL-8. Jest to bardzo istotne dla odpowiedzi komórkowej a w tym regulacji wzrostu, proliferacji, podziału, przeżycia i śmierci komórek nowotworowych. 

Kurkumina może być również stosowana w leczeniu raka żołądka. Zaobserwowano, że hamowała ona proliferację komórek AGS w sposób zależny od dawki oraz wpływała na zwiększoną ekspresję cykliny B1 i zmniejszoną ekspresję cykliny D1. Nieprawidłowa ekspresja białek regulujących aktywność kinaz cyklinozależnych, a zatem cyklin, jest jednym z ważniejszych zaburzeń prowadzących do rozwoju choroby nowotworowej.

Choroba zwyrodnieniowa stawów 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (OA) to przewlekły zapalny proces zwyrodnieniowy, który atakuje stawy, takie jak ręce, biodra, ramiona, stopy, kręgosłup, a zwłaszcza kolana u milionów ludzi na całym świecie. Wśród różnych szlaków działania, kurkumina może zmniejszać stan zapalny ze względu na jej zdolność do zmniejszania produkcji interleukiny-1 (IL-1), IL-6, IL-8, IL-12 i czynnika martwicy nowotworów-alfa (TNF-α). Przegląd badań wskazuje i potwierdza korzyści ze stosowania kurkuminy i jej pochodnych w modelach komórkowych, zwierzęcych oraz ludzkich przy chorobie zwyrodnieniowej stawów. Badania pokazują, że oprócz poprawy objawów choroby pacjentów z OA, może nastąpić spowolnienie rozwoju choroby poprzez zmniejszenie stanu zapalnego a także zniszczenia chrząstki i kości. 

Miażdżyca i choroby układu sercowo-naczyniowego

W jednym z badań oceniano wpływ kurkuminy na obniżenie poziomu cholesterolu i nadtlenków lipidów w surowicy u 10 zdrowych ochotników. Kurkumina (w dawce 0,5g/dzień) podawana przez 7 dni obniżyła poziom nadtlenków lipidów w surowicy o 33% i całkowity poziom cholesterolu w surowicy o 11% oraz zwiększyła poziom cholesterolu HDL o 29%. Ze względu na te właściwości zasugerowano, że kurkumina działa jako środek prewencyjny przeciwko miażdżycy. Dowiedziono także, że kurkuminoidy obniżają stężenie białka C-reaktywnego w układzie krążenia. Białko to jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju właśnie chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Cukrzyca

Kurkuma i kurkuminoidy były szeroko badane zarówno w eksperymentalnych zwierzęcych modelach cukrzycy, jak i w kilku próbach klinicznych z udziałem pacjentów. Badania wykazały, że tylko długotrwałe, systematyczne stosowanie kurkumy w dosyć sporych dawkach 100mg/kg powodowało obniżenie poziomu glukozy oraz hemoglobiny glikolowanej zarówno u ludzi jak i u zwierząt. Badania na szczurach z cukrzycą wielokrotnie potwierdzały zmniejszenie u nich poziomu glukozy we krwi oraz wzrost poziomu insuliny w osoczu po podaniu kurkuminy. 

Nieswoiste zapalne choroby jelit 

Naukowcy zbadali również wpływ kurkumy na rozwój chorób takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna. W kilku próbach klinicznych podawanie kurkumy spowodowało cofanie się symptomów chorobowych u pacjentów – w podobnym stopniu było to obserwowane u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, jak i z chronicznym zapaleniem jelit.

Kurkuma podawana była również łącznie z konwencjonalnymi lekami, a jej stosowanie było bezpieczne i dobrze tolerowane. Nie obserwowano żadnych działań niepożądanych. W przypadku pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego podanie standaryzowanej kurkumy w formie lewatywy spowodowało większą poprawę aktywności choroby u pacjentów z dystalnym WZJG. W badaniu Zeng i wsp. na szczurach z WZJG zaobserwowano, że kurkumina hamuje ekspresję IL-27 i TRL4/NF-κB, co wyjaśnia jej właściwości przeciwzapalne. 

Zakażenie Helicobacter pyroli

Badania in vitro oraz na modelu mysim wykazały, że podawanie kurkuminy zapobiegało skutkom zapalenia wywołanym H. Pylori. Niestety badania kliniczne nie były już tak optymistyczne. Tylko u bardzo małej ilości osób podawanie kurkuminy obniżyło ilość Helicobacter Pylori. Nie wykazano także istotnych zmian w poziomie produkcji czynników prozapalnych.  

Sprawdź > Co warto wiedzieć o bakterii Helicobacter pylori?

Choroba Parkinsona i choroba Alzheimera

Z roku na rok przybywa pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi jak choroba Parkinsona i Alzheimera. W chorobie Parkinsona jednym z objawów są zmiany zwyrodnieniowe komórek nerwowych dopaminergicznych (DA) w istocie czarnej. Badań jak dotąd jest niewiele, przeprowadzane są głównie na myszach. Pokazały one, że suplementacja kurkuminą przez okres kilku tygodni zapobiegała neurodegeneracji neuronów DA. Potrzebne jest jednak przeprowadzenie znacznie większej ilość badań – najlepiej klinicznych.

W przypadku choroby Alzheimera badania zdają się mieć charakter bardziej obiecujący. Większość badań była jednak przeprowadzana in vitro lub in vivo lub na modelu mysim. W badaniach in vitro wykazano, iż kurkumina posiada zdolność hamowania tworzenia się blaszek beta-amyloidu, a także osłabiania neurotoksyczności oraz cytotoksyczności wywoływanej właśnie przez beta-amyloid (to białko doprowadzające do śmierci komórek). 

Zastosowanie kurkuminy w pozostałych chorobach

Kurkuminę można także dołączyć przy takich chorobach jak:

• astma oskrzelowa,
• przewlekłe zapalenia skóry (łuszczyca, bielactwo),
• zapalenie dziąseł,
• otyłość,
• depresja. 

Podanie kurkuminy spowodowało u pacjentów z depresją poprawę nastroju oraz złagodzenie objawów. Podejrzewa się, że odpowiada za to wpływ kurkuminy na kilka biomarkerów, takich jak: tromboksan B2, substancja P, aldosteron, kortyzol, endotelina-1 czy leptyna.

Stwierdzono również, że kurkumina jest skuteczna w leczeniu astmy oskrzelowej. Zaobserwowano poprawę średnich wartości wymuszonej objętości wydechowej, co oznacza poprawę niedrożności dróg oddechowych. Jednak w tym przypadku potrzebna jest większa ilość badań klinicznych. 

Naukowcy sprawdzali także wpływ preparatu kurkuminy Meriva na łuszczycę. W randomizowanym, podwójnie ślepym, kontrolowanym placebo badaniu klinicznym, pacjenci wykazali zmniejszone stany chorobowe. Natomiast w leczeniu skojarzonym preparat Meriva zwiększał miejscowe działanie przeciwłuszczycowe sterydów. 

Kurkuma a stan mikrobioty jelitowej

Jak już powszechnie wiadomo ściany błony śluzowej człowieka są zamieszkałe przez bardzo różnorodną społeczność drobnoustrojów, na którą składają się głównie bakterie, ale i także wirusy, grzyby, archeony i pierwotniaki. Skład mikroflory jelitowej zmienia się wraz z wiekiem i jest także ściśle związany z dietą. W naszym przewodzie pokarmowym zamieszkuje bardzo liczna ilość drobnoustrojów, licząca nawet 100 bilionów bakterii.

Badania wykazały, że kurkuma podana doustnie lub dootrzewnowo, może wywierać wpływ na mikrobiotę jelitową.

Kurkuma wpływa między innymi na bogactwo, różnorodność oraz skład dobroczynnych drobnoustrojów zamieszkujących nasze jelito, a dokładniej:

1. Podanie kurkuminy znacząco zmieniło stosunek między bakteriami pożytecznymi i patogennymi, zwiększając liczebność Bifidobacterii, Lactobacilli a zmniejszając Prevotellaceae, Coriobacterales, Enterobacteria oraz Enterococci.
2. U myszy podawanie kurkuminy spowodowało zmniejszenie kilku drobnoustrojów jelitowych jak Prevotellaceae, Bacteroidaceae i Rikenellaceae. 
3. Kilka badań wykazało także, że kurkumina zmniejsza stan zapalny jelit, głównie przez modulowanie różnych szlaków molekularnych. Sugeruje się, że kurkumina, modulując homeostazę osi jelitowo-mózgowej, może również wpływać na działanie neuroprotekcyjne.    

Biodostępność kurkuminy 

Biodostępność kurkuminy po podaniu doustnym jest niska z powodu stosunkowo niskiego wchłaniania jelitowego i szybkiego metabolizmu w wątrobie, po którym następuje eliminacja przez woreczek żółciowy.

Dla przykładu:

Doustna dawka 0,1 g/kg podana myszom dała maksymalne stężenie wolnej kurkuminy w osoczu, które wynosiło zaledwie 2,25 μg/ml. W innym badaniu klinicznym z doustną dawką 3,6 g kurkuminy, poziom w osoczu niski: 11,1 nmol L-1, wykryty godzinę po podaniu doustnym.

Nawet po spożyciu wysokich dawek kurkuminy – w granicach 8 g dziennie, poziom wolnej kurkuminy w osoczu był znikomy. To stanowi dla naukowców obecnie największe wyzwanie.

By zwiększyć biodostępność kurkuminy, zaczęto łączyć ją z różnymi adiuwantami, które mogą wpływać na jej szlak metaboliczny. Jednym z najpopularniejszych dodatków do preparatów z kurkuminą jest piperyna – jest alkaloidem pieprzu czarnego. Nie bez powodu jest ona dodawana. Z badań wynika, że dodanie już 20 mg piperyny razem z kurkuminą spowodowało jej wyższe stężenia w ciągu 30 minut do 1 godziny po leczeniu, a także piperyna zwiększyła biodostępność kurkuminy o 2000%.

Piperyna zapobiega metabolizmowi kurkuminy poprzez hamowanie procesów glukuronidacji (glukuronidacja jest procesem II fazy metabolizmu leków odpowiadającym za biotransformację dużej części substancji leczniczych). 

Inne substancje brane pod uwagę w celu poprawy biodostępności kurkuminy to między innymi zastosowanie nanocząsteczek, liposomów, kompleksów fosfolipidów oraz analogów strukturalnych. 

Dobrym przykładem może być tak zwana Meriva – jest to opatentowane połączenie kompleksu kurkuminy z z fosfatydylocholiną sojową. W randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu przeprowadzonym na ludziach zaobserwowano, że wchłanianie kurkuminoidów było około 29-krotnie wyższe w przypadku mieszaniny Meriva, niż w przypadku nieformułowanej mieszaniny kurkuminoidów.   

Pojawiły się także nowe badania odnośnie biotransformacji kurkuminy przez mikroflorę jelitową. Uważa się, że przemiana kurkuminy zachodzi nie tylko dzięki enzymom wytwarzanym przez enterocyty czy hepatocyty, ale także w dużej mierze przez enzymy wytwarzane przez naszą mikroflorę jelitową.

Wynika z tego, że każdy z nas będzie mieć inną transformację kurkuminy – w zależności od różnorodności składu mikrobioty. W związku z powyższym biodostępność kurkuminy zależy nie tylko od polifenoli pochodzących z pożywienia, ale także od rodzaju populacji drobnoustrojów znajdujących się w naszych jelitach. 

Dawki i stosowanie kurkumy 

Kurkumina jest uznana za substancje bezpieczną i nie ma jakiś większych przeszkód w jej stosowaniu. Profilaktycznie najlepiej jest ją dodawać do przyprawiania dań, oczywiście z dodatkiem czarnego pieprzu oraz papryki. Wart, aby w takim daniu był także tłuszcz – udowodniono, że takie połączenie również poprawia wchłanianie kurkuminy.

Nie ma dokładnie podanej ilości kurkumy czy kurkuminy, które należy spożywać. Dopuszczalne dzienne spożycie w świetle zaleceń Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wynosi 3 mg/kg masy ciała, co dla człowieka o przeciętnej masie ok. 70-80 kg stanowi ok 200-250 mg. Wyjątek stanowią kobiety w ciąży, gdyż kurkumina przyjmowana w nadmiernych dawkach może powodować skurcze macicy, prowadząc do poronień.

Kurkumina – objawy niepożądane oraz interakcje z lekami 

Kurkumina jest uznawana za substancję bezpieczną, nie dającą przykrych objawów niepożądanych. Jedynie mocne ekstrakty z kurkumy oraz pieprzu czarnego mogą wywołać objawy żołądkowo-jelitowe jak biegunka, nudności czy rozstrój żołądka.  

1. Kurkuma mająca silne działanie antyoksydacyjne może wchodzić w interakcje z lekami chemioterapeutycznymi, takimi jak cyklofosfamid i doksorubicyna.
2. Wiadomo także, że kurkumina wchodzi w interakcje z enzymami CYP 450, dlatego należy zachować ostrożność w łączeniu z lekami substratowymi.
3. Ponadto, ze względu na właściwości przeciwpłytkowe, kurkumina może zwiększać ryzyko krwawienia, gdy jest stosowana z antykoagulantami. 

Ciekawe badania przeprowadzono w 2006 roku. Badano eskalację dawki w celu określenia jej maksymalnej tolerancji i bezpieczeństwa pojedynczej dawki u 34 zdrowych uczestników eksperymentu. Ochotnikom podawano rosnące dawki kurkuminy w zakresie od 500 do 12000 mg, a bezpieczeństwo oceniano przez 72 godziny po podaniu. 24 uczestników ukończyło badanie, w tym 7 z nich doświadczyło minimalnej toksyczności, która nie wydawała się być zależna od dawki. A dokładniej, tych 7 uczestników doświadczyło biegunki, bólu głowy, wysypki i żółtego stolca. 

Kurkuma – podsumowanie tematu

Wśród wielu dostępnych obecnie preparatów ziołowych kurkumina cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. Jej popularność rośnie za sprawą wielu właściwości leczniczych. Badania potwierdzają:

• przeciwutleniające,
• przeciwzapalne,
• przeciwnowotworowe,
• przeciwartretyczne,
• przeciwmiażdżycowe,
• przeciwdepresyjne,
• przeciwstarzeniowe,
• przeciwcukrzycowe,
• przeciwdrobnoustrojowe,
• gojące rany,
• poprawiające pamięć

działanie kurkumy.

Kurkuma jest bezpieczna w stosowaniu, nawet brana w dużych dawkach. Głównych problemem jest jej słaba biodostępność, nad czym obecnie pracują naukowcy.

W przypadku suplementacji najlepiej wybierać kurkuminę w połączeniu z piperyną. Jednocześnie, jak pokazują badania, należy zadbać o stan mikrobioty jelitowej, by stworzyła odpowiednie enzymy do wchłonięcia nie tylko kurkuminy, ale także innych polifenoli występujących w żywności. 

Bibliografia

1. Przybylska Sylwia, Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy, Probl Hig Epidemiol, 2015, 96(2), s. 414-420;
2. Wolanin K, Piwocka K, Kurkumina – od medycyny naturalnej do kliniki, Kosmos, Problemy Nauk Biologicznych, 2008, 57(1-2), s. 53-65;
3. Kania M, Baraniak J, Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryżu długiego, Borgis, Postępy Fitoterapii, 2015, 2(16), s. 102-106;
4. Malec Mirosław, Właściwości przeciwnowotworowe kurkuminy, Farmakognozja, 2019, 75(8), s. 431-436;
5. Wierońska J, Kurkuma – roślinne panaceum, Wszechświat, 2017, 118(4-6), s. 117-125;
6. Akuri M, Barbalho S, Val R, Guiguer E, Reflections about Osteoarthritis and Curcuma longa, Pharmacognosy Review, 2017, 11(21), s. 8-12;
7. Perkins K, Sahy W, Beckett R, Efficacy of Curcuma for Treatment of Osteoarthritis, Journal of Evidence Based Complementary and Alternative Medicine, 2017, 22(1), s. 156-165;
8. Dosoky N, Setzer W, Chemical Composition and Biological Activities of Essential Oils of Curcuma Species, Nutrients, 2018, 10(9);
9. Giordano A, Tommonaro G, Curcumin and Cancer, Nutrients, 2019, 11(10);
10. Yeung Simon, Herb-Drug Interactions in Cancer Care, Oncology, 2018, 15(32), s. 516-520; 
11. Kunnumakkara A i wsp. Curcumin, the golden nutraceutical: multitargeting for multiple chronic diseases, British Journal Of Pharmacology, 2017, 174(11), s. 1325-1348;
12. Kotha R, Luthria D, Curcumin: Biological, Pharmaceutical, Nutraceutical, and Analytical Aspects, Molecules, 2019, 24(16), s. 1-27;
13. Meo F, Margarucci S, Galderisi U, Crispi S, Peluso G, Curcumin, Gut Microbiota, and Neuroprotection, Nutrients, 2019, 11(10), s. 1-14;
14. Gupta S, Patchva S, Aggarwal B, Therapeutic Roles of Curcumin: Lessons Learned from Clinical Trials, The AAPS Journal, 2013, 15(1), s. 195-218;
15. Zeng Z., Zhan L., Liao H., Chen L, Lv X.: Curcumin improves TNBS-induced colitis in rats by inhibiting IL-27 expression via the TLR4/NF-κB signaling pathway. Planta Med. 2013; 79(2): s. 102-9.