Kwas hialuronowy (HA) jest jedną z najczęściej stosowanych substancji, z której wyjątkowych właściwości czerpie między innymi medycyna estetyczna i kosmetologia. Choć kwas hialuronowy wykorzystuje się głównie do wypełniania zmarszczek, znajduje również zastosowanie w kosmetyce i codziennej pielęgnacji, ale także w leczeniu wielu schorzeń. Co warto o nim wiedzieć i dlaczego warto zaprzyjaźnić się z nim na dłużej?

Czym jest kwas hialuronowy?

Jeden z najczęściej stosowanych w kosmetologii składników, czyli kwas hialuronowy to substancja naturalnie występująca w organizmie człowieka. Znajdziemy ją przede wszystkim w skórze, mazi stawowej, ścianach naczyń krwionośnych, a nawet w ciele szklistym oka.

Kwas hialuronowy jest substancją stanowiącą naturalny budulec każdej tkanki łącznej ludzkiego ciała — głównie w macierzy komórkowej skóry właściwej.

Kwas hialuronowy występuje pomiędzy włóknami kolagenowymi a włóknami sprężystymi  i odpowiada za jędrność oraz elastyczność skóry. Wypełnia także przestrzenie międzykomórkowe, umożliwiając wymianę jonów, substancji odżywczych oraz produktów przemiany materii. Znajduje się również w przestrzeni pozakomórkowej, odpowiadając za wilgotność naskórka.

Choć kwas hialuronowy naturalnie występuje w ludzkim ciele od pierwszych chwil życia, wraz z wiekiem jego ilość zaczyna maleć. Już około 25. roku życia poziom kwasu w tkankach w naturalny sposób stopniowo spada, prowadząc do osłabienia jędrności i elastyczności skóry oraz zmniejszenia poziomu nawilżenia. W wyniku tego procesu na skórze pojawiają się zmarszczki oraz inne oznaki starzenia, które wpływają na wygląd skóry.

Kiedy ilość kwasu hialuronowego spada, skóra znacznie szybciej się przesusza i odwadnia. Staje się także bardziej wiotka oraz wrażliwa i podatna na szkodliwe działanie  czynników zewnętrznych. 

Na skutek spadku ilości kwasu hialuronowego tkanki w organizmie człowieka ulegają stopniowej degeneracji. W rezultacie ogólna kondycja skóry się pogarsza. Pojawiają się wówczas pierwsze oznaki starzenia, a jednocześnie spowalniają również naturalne procesy regeneracyjne. Niestety około 80. roku życia kwas hialuronowy w ludzkim ciele niemalże całkowicie zanika.

Kwas hialuronowy – właściwości i zastosowanie

Kwas hialuronowy = idealne nawilżenie skóry

HA jest jedną z najpopularniejszych substancji wykorzystywanych w kosmetologii. Nic dziwnego, bo wykazuje silne właściwości higroskopijne. Ze względu na jego zdolność do wiązania się z wodą często wykorzystuje się go w produkcji kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej i przesuszonej. 

Co ciekawe, jego cząsteczki mogą zwiększać swoja objętość nawet 1000-krotnie w środowisku wodnym! Pojedyncza cząsteczka kwasu HA wiąże nawet 250 cząsteczek wody. W przybliżeniu 1 g kwasu hialuronowego zatrzymuje około 6 litrów wody. Takie liczby robią wrażenie i mówi się nawet, że chłonie niczym gąbka, utrzymując prawidłową wilgotność skóry właściwej.

Zobacz także: Jak utrzymać prawidłowe nawilżenie skóry? Wybierz dobry krem nawilżający!

Kwas hialuronowy na ratunek wrażliwej i podrażnionej skórze

Zdolności higroskopijne to jednak niejedyna zaleta HA. Kwas hialuronowy i jego pochodne — hialuronian sodu i hialuronian potasu — wykorzystuje się nie tylko w kosmetykach o działaniu nawilżającym, ale także ochronnym oraz przeciwstarzeniowym. HA jest przy tym niezwykle łagodną substancją, dlatego sprawdza się także w pielęgnacji skóry wrażliwej oraz zaczerwienionej i skłonnej do podrażnień. 

Ze względu na jego właściwości ochronne stosuje się go również w kosmetykach, które mają chronić skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych — zmiennych warunków atmosferycznych, promieniowaniem UV czy suchego powietrza w klimatyzowanych pomieszczeniach. HA łagodzi także stany zapalne oraz przeciwdziała podrażnieniom, chroniąc skórę.

Kwas hialuronowy – broń przeciw zmarszczkom

Bardzo często stosowanie kwasu hialuronowego poleca się w ramach profilaktyki przeciwstarzeniowej. Z jego wyjątkowych właściwości skorzystają zarówno osoby starsze, jak i młodsze, które pierwsze oznaki starzenia mają jeszcze przed sobą.

Kwas hialuronowy to świetne rozwiązanie w przypadku skóry suchej, odwodnionej i wrażliwej ze skłonnością do podrażnień. Substancja ta ma silne właściwości nawilżające, kojące, wygładzające oraz redukujące drobne zmarszczki i bruzdy.

Dodatkową zaletą kwasu HA jest zdolność do wiązania włókien kolagenowych. Efekt takiego działania widoczny jest gołym okiem. Skóra jest bardziej elastyczna, sprężysta oraz jędrna, dzięki czemu opóźnia także pojawienie się pierwszych zmarszczek i innych oznak starzenia.

Najważniejsze funkcje kwasy hialuronowego

  • utrzymanie prawidłowego nawilżenia skóry
  • zabezpieczenie skóry przed nadmierną utratą i odparowywaniem wody (działanie okluzyjne, polegające na wytworzeniu na skórze ochronnej powłoki)
  • stymuluje produkcję kolagenu i elastyny, nadając skórze elastyczność i sprężystość
  • działa przeciwzapalnie i koi skórę
  • chroni skórę przed urazami oraz bakteriami
  • bierze udział w transporcie składników odżywczych do tkanek i chrząstek
  • ułatwia przenikanie substancji rozpuszczalnych w wodzie do skóry
  • pobudza naturalne procesy regeneracyjne

Jaki kwas hialuronowy wybrać: HMW, LMW, ULMW, a może potrójny?

Działanie kwasu hialuronowego może jednak nieco się różnić w zależności od wielkości jego cząsteczki. Oznaczenia HMW, LMW i ULMW informują nas o masie cząsteczkowej substancji: 

  • HMW – wielkocząsteczkowy kwas hialuronowy (masa cząsteczkowa 1,0-1,8 mln DA), tworzy film na powierzchni skóry, który chroni przed nadmierną utratą wilgoci;
  • LMW – małocząsteczkowy kwas hialuronowy (masa cząsteczkowa 100 tys. – 400 tys. DA), zwiększają jędrność i ułatwiają przenikanie substancji aktywnych;
  • ULMW – ultramałocząsteczkowy kwas hialuronowy (masa cząsteczkowa 3 tys. – 10 tys. DA), charakteryzuje je dobra zdolność przenikania w głąb skóry i wiązania wody, dzięki czemu skutecznie poprawiają poziom nawilżenia.

Z kolei potrójny kwas hialuronowy jest mieszaniną trzech kwasów hialuronowych o różnej masie cząsteczkowej — kwasów wielkocząsteczkowego, małocząsteczkowego i ultramałocząsteczkowego. 

WAŻNE: im mniejsza masa cząsteczkowa, tym większa zdolność przenikania kwasu przez barierę naskórka! 

Okazuje się, że najlepszym wyborem będzie kwas hialuronowy o ultramałocząsteczkowej masie (ULMW). Dlaczego? Tylko tak małe cząsteczki mogą przenikać do głębszych warstw skóry i utrzymywać odpowiedni poziom nawilżenia przez dłuższy czas. Warianty HMW i LMW będą więc działać tylko powierzchownie. Musimy jednak mieć na uwadze, że ultramałocząsteczkowy HA będzie znacznie droższy od jego wielko- i małocząsteczkowych odpowiedników.

Kwas hialuronowy w codziennej pielęgnacji

Kwas hialuronowy znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Jego właściwości nawilżające, ochronne i przeciwstarzeniowe sprawiają, że wiele osób chętnie włącza go do codziennej pielęgnacji twarzy. Ponadto związek ten ułatwia wchłanianie substancji aktywnych i wzmacnia ich działanie. Właśnie dlatego HA w kosmetykach to strzał w dziesiątkę!

Wiedzą o tym dobrze producenci kosmetyków do codziennej pielęgnacji. Na sklepowych półkach znajdziemy nie tylko czysty kwas (najczęściej w stężeniu 1% lub 1,5%), ale także kremy, toniki czy serum z kwasem hialuronowym. 

Kwas hialuronowy na twarz? Jasne! Można nakładać go samodzielnie w czystej postaci lub jako dodatek do kremu czy maseczki. Duża popularnością cieszą się także sera do twarzy z dodatkiem hialuronianu sodu.

Kiedy warto więc stosować kwas hialuronowy w codziennej pielęgnacji? Przede wszystkim wtedy, gdy mamy problem z suchą i odwodnioną skórą, która traci swoją dawną sprężystość oraz elastyczność, a na jej powierzchni pojawiają się zmarszczki. Ta naturalna substancja sprawdzi się także w przypadku ran, otarć, oparzeń czy blizn i z powodzeniem możemy stosować ją także na suche, rozdwojone oraz zniszczone włosy.

Sprawdź też: Kosmetyki wegańskie nie tylko dla wegan!

Kwas hialuronowy na włosy

Zastosowanie kwasu hialuronowego w kosmetyce nie ogranicza się jednak tylko do jego pozytywnego wpływu na skórę. HA to dobry wybór także w przypadku pielęgnacji włosów. Dodany do szamponu, odżywki czy maski wzmocni ich działanie i skutecznie poprawi kondycję włosów. 

Kwas hialuronowy jest substancją, która świetnie nawilża oraz wzmacnia włosy, a także przyspiesza ich porost i dobrze je regeneruje.

Warto więc wmasowywać go w skalp, ponieważ HA pobudza cebulki, stymulując wzrost nowych włosów. Dodatkowo zabiegi z dodatkiem tej substancji nadadzą fryzurze odpowiedni połysk i gładkość.

To może Cię zainteresować: Wypadanie włosów – przyczyny. Uwaga na niedobory składników odżywczych!

Kwas hialuronowy w medycynie estetycznej

Substancja ta znalazła również zastosowanie w medycynie estetycznej. Bazą wielu zabiegów upiększających jest właśnie kwas hialuronowy — odpowiednia ilość tego związku w skórze wpływa na poziom jej nawilżenia. Skóra staje się wówczas jędrna i sprężysta.

W ostatnim czasie dużą popularnością cieszą się zabiegi wypełniania kwasem hialuronowym:

  • powiększanie ust
  • wypełnianie zmarszczek
  • wolumetria – modelowanie owalu twarzy, policzków i żuchwy
  • zmiana kształtu nosa
  • redukcja zmian pooperacyjnych i pourazowych
  • odbudowa skroni

Wypełnienia i zabiegi kwasem hialuronowym dają szybko widoczne rezultaty. Efekty zabiegu utrzymują się nawet do 12 miesięcy, dzięki czemu możemy wygładzić skórę, poprawić owal twarzy oraz zachować młody i piękny wygląd na dłużej.

Kwas hialuronowy to substancja naturalnie występująca w skórze, dlatego reakcje alergiczne i efekty uboczne po jego podaniu właściwie nie występują. Zdarzają się one niezwykle rzadko — zwykle, gdy oprócz kwasu podano także inne związki chemiczne. Przed takim zabiegiem warto wykonać próbę uczuleniową. Zabieg iniekcji samego HA jest bezpieczny, a jedyne przeciwwskazania do jego wykonania to przede wszystkim ciąża oraz okres karmienia piersią, infekcje czy choroba nowotworowa. Nie powinno się go wykonywać także w przypadku stanu zapalnego w miejscu planowanego podania kwasu. 

To warto wiedzieć: przed zabiegiem wypełniania kwasem należy unikać leków i suplementów diety zmniejszających krzepliwość krwi.

Posłuchaj podcastu: Zabiegi medycyny estetycznej – kto może je wykonywać, aby nie zaszkodzić pacjentowi?

Kwas hialuronowy nie tylko dla urody

Okulistyka 

HA naturalnie występuje w ludzkim organizmie także w filmie łzowym i ciałku szklistym oka (kwas hialuronowy i kolagen to około 2% całkowitej objętości ciałka szklistego). Z tego względu znajduje zastosowanie również w okulistyce, a konkretnie w mikrochirurgii gałki ocznej i leczeniu zespołu suchego oka

Krople do oczu zawierające roztwór kwasu hialuronowego, a konkretnie hialuronian sodu, to jeden z najpopularniejszych środków stosowanych w leczeniu różnych dolegliwości oczu. HA łagodzi podrażnienia, dobrze nawilża gałkę oczną oraz zabezpiecza rogówkę przed nadmiernym wysychaniem.

Ze względu na właściwości HA substancję wykorzystuje się także do produkcji płynów oraz żeli stosowanych wewnątrzgałkowo – m.in. w przypadku operacji zaćmy czy implantacji soczewek. Kwas hialuronowy jest więc stosowany zarówno, w leczeniu zachowawczym, jak i zabiegowym.

Zobacz też: Nadmierne łzawienie oczu – jak radzić sobie z tym uciążliwym objawem alergii?

Dermatologia 

Ta naturalna substancja znajduje również zastosowanie w leczeniu oparzeń, owrzodzeń i blizn. Kwas hialuronowy ma właściwości niwelujące blizny zanikowe, stosuje się go więc do wypełniania skóry w miejscach po ranie lub uszkodzeniu. 

Wypełnianie blizn kwasem hialuronowym pozwala na szybkie pozbycie się nieestetycznych zmian skórnych, a ostrzykiwanie pobudza skórę do rozpoczęcia procesów naprawczych i odbudowy włókien kolagenowych.

Na rynku dostępne są także kremy z kwasem hialuronowym na oparzenia i owrzodzenia, które regenerują tkanki i stymulują oraz przyspieszają proces odnowy komórkowej.

Stomatologia 

Z kolei z właściwości przeciwzapalnych oraz przyspieszających gojenie kwasu hialuronowego czerpie stomatologia. Stosuje się go między innymi w leczeniu stanów zapalnych dziąseł i przyzębia. Kwas hialuronowy wykorzystywany jest jednak także w przypadku owrzodzeń jamy ustnej, aft, liszaju płaskiego czy urazów śluzówki.

Z kolei zastosowany przed szyciem ułatwia i przyspiesza gojenie, czyli łączenie się okostnej z kością. Jednocześnie zmniejsza także obrzęk i działa przeciwbakteryjnie.

Otolaryngologia 

Właściwości kwasu hialuronowego pozwalają także na stosowanie go w leczeniu pękniętej błony bębenkowej i regenerują uszkodzone struny głosowe. Stosuje się go również u pacjentów z rozszczepem wargi.

Reumatologia i ortopedia 

Kwas hialuronowy wykorzystują również reumatolodzy i ortopedzi – podają go pacjentom z chorobą zwyrodnieniową stawów czy reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Kwas podaje się bezpośrednio do stawu w formie zastrzyków. Substancja ta stanowi uzupełnienie płynu maziowego u osób z wysokim zużyciem stawów, co ma przywrócić dawną ruchomość.

Ginekologia 

HA od lat sprawdza się także w łagodzeniu stanów zapalnych miejsc intymnych. Kwas przyspiesza procesy regeneracyjne i gojenie się ran pooperacyjnych po zabiegach chirurgicznych lub laseroterapii. Z powodzeniem stosuje się go również w przypadku zaniku śluzówki pochwy oraz atrofii urogenitalnej, a także w celu odmłodzenia i odbudowy zewnętrznych narządów płciowych (w przebiegu choroby nowotworowej czy innych schorzeń ginekologicznych).

Sprawdź także: Dolegliwości podczas przyjmowania antykoncepcji hormonalnej – co powinnaś wiedzieć?

Kwas hialuronowy – warto czy nie warto?

Niezwykłe właściwości kwasu hialuronowego sprawiają, że warto się z nim zaprzyjaźnić na dłużej. Z pewnością na dobre wyjdzie nam włączenie go do codziennej pielęgnacji ciała, twarzy oraz włosów, a zabiegi z użyciem kwasu mogą poprawić nasz wygląd i ogólne samopoczucie. Od lat z powodzeniem wykorzystują go różne działy medycyny, takie jak okulistyka, ginekologia, stomatologia, laryngologia czy dermatologia. 

Kwas hialuronowy wspomaga leczenie wielu schorzeń, nie powinniśmy więc kojarzyć go tylko i wyłącznie z medycyną estetyczną. Związek ten ma bowiem wiele cennych właściwości, które mają pozytywny wpływ na zdrowie, kondycję i samopoczucie człowieka. Warto również pamiętać, że spadek kwasu hialuronowego w ludzkim organizmie przyspiesza palenie papierosów czy zaburzenia hormonalne. Powinniśmy więc dbać o swoje kompleksowo i wielotorowo.

Bibliografia

  1. Podstawy Medycyny Estetycznej; Podręcznik dla studentów kosmetologii, pod redakcją A. Przylipiaka, Białystok 2014
  2. Korzeniowska K., Pawlaczyk M.; Kwas hialuronowy – nie tylko kosmetyk, Farmacja Współczesna 2014; 7: 72-76
  3. Czajkowska D., Milner-Krawczyk M., Kazanecka M.; Kwas hialuronowy – charakterystyka, otrzymywanie i zastosowanie; Biotechnol Food Sci 2011;75(2):55-70.
  4. Żurowska K.; Kwas hialuronowy natura, zastosowanie i rola w organizmie, Medycyna Estetyczna i Anty-Aiging 2009;3:33-6.
  5. Raszeja-Kotelba B., Neumann E., Bowszyc J.; Kwas hialuronowy i skóra; Pol J Cosmet 2002;1:21-5
  6. Sikora M.; Kwas hialuronowy- nowy nutrikosmetyk; Uroda i Nauka 2010; 28-30.
  7. Barwijuk M., Kolczewski P., Ginekologia plastyczna. Chirurgia narządów intymnych kobiety, Warszawa, 2018

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię