ŁZS to choroba autoimmunologiczna, która może dotknąć zarówno niemowlęta, jak i osoby dorosłe. Czym jest łojotokowe zapalenie skóry, jakie są jego przyczyny i jak skutecznie je leczyć? Pytamy o to specjalistkę, prof. dr hab. n. med. Irenę Walecką, kierownika Kliniki Dermatologii Centralnego Szpitala MSWiA w Warszawie.
[aktualizacja: 10’2023]
Czym jest łojotokowe zapalenie skóry?
ŁZS może wystąpić na dowolnym etapie życia. Charakteryzuje się zmianami łojotokowymi, wynikającymi z nadmiernej aktywności gruczołów łojowych i nadprodukcji łoju, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego.
Łojotokowe zapalenie skóry to przewlekłe i nawracające schorzenie, którym nie można się zarazić. Jego przyczyny nie są jednak do końca poznane. Uważa się, że za rozwój choroby odpowiedzialne są zaburzenia immunologiczne i hormonalne, prowadzące do nadaktywności gruczołów łojowych.
Łój to naturalna substancja natłuszczająca i nawilżająca skórę.
Sebum, czyli łój skórny jest naturalnym elementem płaszcza lipidowego skóry. Wytwarzany w nadmiernych ilościach prowadzi do pojawienia się zmian rumieniowo-złuszczających przypominających nieestetyczne żółte łuski. Zmiany skórne w przebiegu ŁZS mogą pojawiać się na różnych częściach ciała. U niemowląt objawy zwykle występują na owłosionej skórze głowy oraz karku, a także w okolicach okołopieluszkowych. Z kolei u dorosłych wykwity najczęściej pojawiają się na twarzy – w okolicach bruzdy nosowo-wargowej, na skórze pomiędzy brwiami, klatce piersiowej i podobnie jak w przypadku małych dzieci, również na skórze owłosionej głowy.
Łojotokowe zapalenie skóry charakteryzuje się zmianami skórnymi oraz uciążliwym świądem i pieczeniem.
Zmianom skórnym może towarzyszyć również świąd i pieczenie. W przebiegu łojotokowego zapalenia skóry bardzo często dochodzi także do nadkażeń grzybiczych. Nadmierna ilość sebum jest stwarza środowisko sprzyjające rozwojowi drożdżaków Malassezia furfur, a wśród niemowląt również Candida albicans.
Przeczytaj także: Dlaczego skóra swędzi?
Łojotokowe zapalenie skóry może dotknąć każdego, bez względu na wiek!
ŁZS może występować już u bardzo małych dzieci, także u noworodków, u których objawy choroby pojawiają się około 3. miesiąca życia. Pierwsze zmiany skórne zauważalne są zazwyczaj na skórze owłosionej głowy, na twarzy i karku oraz okolicach okołopieluszkowych.
Czynnikiem wywołującym łojotokowe zapalenie skóry wśród niemowląt są hormony androgenowe matki.
Przyczyną łojotokowego zapalenia skóry wśród noworodków są androgeny matki, które przenikają przez łożysko i stymulują nadmierną produkcję łoju. Z kolei wyystpowanie ŁZS u dorastających dzieci w okresie dojrzewania wiąże się z zaburzeniami gospodarki hormonalnej, skutkującymi nadmiernym łojotokiem.
ŁZS zdecydowanie częściej występuje wśród mężczyzn na skutek nasilonego działania hormonów androgenowych.
Łojotokowe zapalenie skóry może rozwinąć się także u dorosłych osób, które nigdy nie miały problemów skórnych. Przyczyną występowania mogą być nie tylko zaburzenia hormonalne i immunologiczne, ale także problemy neurologiczne, nieprawidłowa dieta i higiena osobista, alkoholizm oraz długotrwały stres.
ŁZS może również towarzyszyć:
- nowotworom wytwarzającym hormony androgenowe,
- zakażeniu wirusem HIV,
- schorzeniom neurologicznym.
To może Cię zainteresować: Typy cery. Jak je rozpoznać i właściwie pielęgnować?
Jak rozpoznać i leczyć łojotokowe zapalenie skóry?
ŁZS to choroba, której nie można w pełni wyleczyć, a jedynie łagodzić jej przebieg i objawy. Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski. Pomocne w rozpoznaniu są również badanie mykologiczne oraz biopsja skóry.
Łojotokowe zapalenie skóry bardzo często mylone jest w innymi chorobami i przypadłościami m.in: z zakażeniami grzybiczymi, łuszczycą i dermatozami o podłożu alergicznym. Podobieństwo objawów ŁZS i innych schorzeń dermatologicznych utrudnia prawidłowe rozpoznanie, przez co leczenie pacjenta bardzo długo może nie przynosić pożądanych efektów.
Właściwa diagnoza ŁZS to szansa na szybszą poprawę i osiągnięcie pożądanych efektów leczenia.
Leczenie ŁZS bardzo często wymaga również wdrożenia kuracji przeciwgrzybiczej, która daje dobre rezultaty i skutecznie minimalizuje zmiany skórne. W procesie leczenia bardzo ważna jest również odpowiednia dieta. Z jadłospisu należy wykluczyć ostre, słone i kwaśne potrawy oraz alkohol, które nasilają wykwity skórne.
Sprawdź jak wygląda >> leczenie zakażeń grzybiczych.
W przebiegu ŁZS pacjentom zaleca się dietę śródziemnomorską.
Istotna jest także właściwa pielęgnacja skóry. Należy stosować odpowiednie leki miejscowe i kremy, a także dermokosmetyki. Podstawą pielęgnacji przy niezbyt silnej postaci choroby są szampony przeciwgrzybicze zawierające związki z grupy imidazoli. Często stosuje się również miejscowe kortykosterydy o słabszym działaniu, a także inhibitory kalcyneuryny. Jeśli leczenie miejscowe i odpowiednia pielęgnacja nie przynosi efektów, stosuje się leczenie doustne.
W skrajnych przypadkach leczenie wymaga stosowania leków doustnych i preparatów miejscowych.
Niekiedy w procesie leczenia ŁZS stosuje się również fototerapię – naświetlania UVB skutecznie hamują nadmierne wydzielanie łoju i łagodzą przebieg choroby. Warto także wiedzieć, że objawy łojotokowego zapalenia skóry przybierają na sile zwłaszcza zimą, co może mieć związek z noszeniem nieprzewiewnej odzieży. Z kolei w okresie letnim pod wpływem promieni słonecznych zmiany skórne mogą nawet całkowicie zniknąć!
Łojotokowe zapalenie skóry to choroba nawracająca, która wymaga długotrwałego leczenia i dużej cierpliwości.
Więcej o chorobach skóry przeczytasz w naszych artykułach w dziale: DERMATOLOGIA, CHOROBY SKÓRY.
Łojotokowe zapalenie skóry. Podcast do wysłuchania
Gościem Radiokliniki była prof. dr hab. n. med. Irena Walecka, kierownik Kliniki Dermatologii Centralnego Szpitala MSWiA w Warszawie.
