Mikroflora jelitowa, jak zadbać o jej prawidłowy skład i nie dopuścić do dysbiozy? Na rynku jest dostępnych obecnie ponad 250 preparatów probiotycznych, jednak wybór odpowiedniego preparatu nadal stanowi dla wielu istotny problem. Zadanie utrudnia marketingowy przekaz, który przypisuje probiotykom nie do końca udokumentowane naukowo właściwości. Warto więc przyjrzeć się co do powiedzenia na ten temat mają wiarygodne badania naukowe.

aktualizacja: 06’2021

Mikroflora, mikrobiom, mikrobiota.

Mikrobiotą w Europie określa się wszystkie drobnoustroje, które zasiedlają organizm człowieka. Należą do nich nie tylko bakterie, ale również wirusy i inne mikroorganizmy.

Mikrobiom jest z kolei zespołem genów, które należą do mikrobioty. Szacunkowe dane podają, że w skład mikrobioty wchodzi ponad 1 000 gatunków bakterii, z czego ok. 200 dominuje liczebnie u konkretnej osoby. Mikrobiota dostarcza ponad 3 milionów genów, co ponad 150-krotnie przekracza liczbę genów człowieka.

Dlaczego dysbioza jest niebezpieczna i kiedy do niej dochodzi?

Zaburzenie w składzie i funkcjonowaniu mikrobioty jest nazywane dysbiozą. Leży ona u podstaw wielu chorób – biegunek poantybiotykowych, zespołu jelita drażliwego, zapaleń jelit, chorób alergicznych, cukrzycy i otyłości.

Coraz odważniej mówi się o roli dysbiozy w powstawaniu chorób układu nerwowego – depresji, schizofrenii, autyzmu i chorób neurodegeneracyjnych.

Trudno jednak przypisać zaburzeniom składu mikroflory jelitowej przewodnią (!) rolę w powstawaniu tych chorób. W większości przypadków są to luźne obserwacje, które wymagają dalszych, szczegółowych badań. Często efekt probiotyków jako całej grupy trudno przenieść na konkretny szczep. Stąd tak mało pozytywnych wyników badań w odniesieniu do konkretnego szczepu, przy wielu dotyczących całej grupy.

Mechanizm działania szczepów probiotycznych w jelicie jest bardzo złożony i uzależniony od rodzaju, gatunku i konkretnego szczepu danej bakterii. Nie mniej jednak można wyróżnić kilka wspólnych cech, które łączą większość przedstawicieli całej mikroflory.

Główną rolą probiotyków jest ochrona przed kolonizacją szczepów chorobotwórczych i wspieranie pasażu jelitowego.

Probiotyki konkurują z patogenami o niszę ekologiczną, dzięki czemu utrzymują odpowiedni skład całej mikroflory. Wiele gatunków bierze udział w syntezie witamin (między innymi witaminy K), metabolizmie soli żółciowych, wykazuje aktywność enzymatyczną i stabilizuje tzw. barierę jelitową. Do rzadszych mechanizmów, które są zarezerwowane tylko dla niektórych szczepów należy neutralizowanie kancerogenów, regulacja odpowiedzi immunologicznej i wytwarzanie wielu substancji bioaktywnych.

Radioklinika | Jelita-ból brzucha-mikroflora

Probitotyk na ostry nieżyt żołądka.

Probiotyki jako grupa są w stanie skrócić biegunkę przy ostrym nieżycie żołądkowo-jelitowym. Do tej pory aktywność tą badano w stosunku do szczepów:

  •  Lactobacillus GG,
  • Saccharomyces boulardii CNCM I-745,
  • Lactobacillus reuteri DSM 17938.

Choć badania dotyczące tych szczepów nie miały zadowalającej metodologii, to w niektórych wytycznych ich stosowanie jest wskazane.

Zapobieganie biegunce poantybiotykowej.

Dziesiątkowanie mikroflory pod wpływem antybiotyków o szerokim spektrum może stwarzać ryzyko namnażania się szczepów opornych na ich działanie. Wydzielane enterotoksyny mogą powodować biegunki.

Do tej pory pozytywne dane dotyczące zapobiegabia biegunce poantybiotykowej zebrano w odniesieniu do szczepów:

  •  Lactobacillus casei DN114,
  • L. bulgaricus,
  • Streptococcus thermophilus,
  • Lactobacillus GG,
  • S. boulardii CNCM I-745,
  • L. reuteri DSM 17938.

Z kolei S.boulardii zapobiegać ma infekcji Clostridium difficile odpowiedzialnej za rozwój groźnego powikłania antybiotykoterapii – rzekomobłoniastego zapalenia jelit.

Eradykacja Helicobacter pylori.

Terapia zakażenia bakterią Helicobacter pylori wiąże się z wdrożeniem skojarzonej terapii, w których znajdziemy leki przeciwdrobnoustrojowe i antybiotyki np. metronidazol, czy klarytromycynę. Terapia ta obarczona może być dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, których przebieg można łagodzić szczepami probiotycznymi.

Osobnym tematem jest skuteczność niektórych szczepów probiotycznych w samym zwalczaniu H.pylori. Jak do tej pory najlepiej udokumentowaną skuteczność na tym polu zaobserwowano w przypadku Saccharomyces boulardii.

Sprawdź: Co warto wiedzieć o bakterii Helicobacter pylori?

Zespół jelita drażliwego (IBS).    

Jak w większości schorzeń, w których probiotyki mogą okazać się pomocne, również w przypadku IBS wskazuje się na potencjalne korzyści płynące ze stosowania probiotykoterapii. Niestety w sposób jednoznaczny nie potwierdzono jednak, który ze szczepów ma największą skuteczność w łagodzeniu objawów.

Potencjalnie skutecznymi szczepami może być szczep Lactobacillus plantarum DSM 9843 (L.plantarum 299v), a w przypadku dzieci Lactobacillus GG.

Także badania prowadzone na formule De Simone tj. kompozycji probiotycznej Vivomixx® pokazały złagodzenie objawów u pacjentów z IBS oraz IBS-D (z nasiloną biegunką), zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Stany zapalne jelit.

W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG) wiele towarzystw naukowych zaleca wykorzystanie w terapii szczepów Eschericha coli Nissle – zarówno w przypadku dorosłych i dzieci. U tych drugich zwraca się również na skuteczność wymienionych szczepów: Bifidobacterium longum DSM24736, Bifidobacterium breve DSM24732, Bifidobacterium infantis DSM24737, Lactobacillus acidophilus DSM24735, Lactobacillus plantarum DSM24730, Lactobacillus paracasei DSM24733, Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus DSM24734, Streptococcus thermophilus DSM24731. Niestety skuteczności probiotyków nie potwierdzono w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna.

Choroby alergiczne.

W ostatnim czasie sporo mówi się o potencjalnych korzyściach płynących ze stosowania probiotyków w przebiegu niektórych chorób alergicznych. Niektóre probiotyki mają bowiem zdolność aktywacji nieswoistych mechanizmów obronnych oraz regulacji równowagi mediatorów stanu zapalnego.

Rozważa się probiotykoterapię jako wspomaganie leczenia atopowego zapalenia skóry u dorosłych i dzieci.

Niestety za wcześnie na entuzjazm, bo ze względu na trudność w interpretacji wyników nie skonkretyzowano, za stosowaniem którego szczepu może stać takie działanie. Podkreśla się jednak, że ogólne stosowanie probiotyków może być pomocne w przebiegu chorób alergicznych!

Uszkodzenie błony śluzowej żołądka i jelit.

Wiele przewlekle stosowanych leków może negatywnie wpływać na stan błony śluzowej żołądka i jelit.

Do najbardziej gastrotoksycznych leków należą:

  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (diklofenak, naproksen oraz aspiryna),
  • glikokortykosteroidy,
  • metotreksat i wiele innych.

Probiotyki (takie jak m.in. Lactobacillus plantarum) mogą jednak zapobiegać uszkodzeniu błony śluzowej jelit, co potwierdziły niektóre badania.

https://www.facebook.com/groups/JelitaCentrumDowodzenia/
Dołącz do grupy: https://www.facebook.com/groups/JelitaCentrumZdrowia/

3 KOMENTARZE

  1. ciekawi mnie czy zsiadle mleko i wszystkie domowe kiszonki jak np’ buraki kapusta dzialaja na nasz organizm probiotycznie –nawet krowom serwują kiszonki tylko nie wiem czy chodzi o probiotyki też??

  2. Dzień doobry!
    Proszę o pomoc w dobraniu odpowiedniej dawki i rodzaju probiotyku przy nawrocie zakażenia clostridium. Podczas pierwszego zakażenia leczono mnie wankomycyną przez 14 dni plus raz dziennie enterol. Po powrocie ze szpitala brałam raz dziennie enterol i 2 razy bactoflof. Po 10 dniach nastąpił nawrót choroby. Obecnie od 10 dni dostaję wankomycynę a lekarz nie chce wprowadzić probiotyku.
    Proszę o szybkà odpowiedź.
    Beata

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię