Na dobrą odporność pracujemy cały rok. Niestety obecny styl życia sprawia, że każdy z nas boryka się z mniejszymi bądź większymi spadkami odporności, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym i wczesnowiosennym, kiedy za oknem ponuro, chłodno i deszczowo. Podpowiemy Wam zatem jak przetrwać trudny okres w zdrowiu i naturalnie wzmacniać odporność każdego dnia. Zioła, mieszanki ziołowe, przyprawy, miód, owoce przydadzą się w każdej kuchni. Przeczytajcie więcej o właściwościach niektórych z nich i sięgnijcie po rozgrzewające i wzmacniające przepisy „na odporność”.

[aktualizacja: 11’2023]

Jesień i zima, a także wczesna wiosna to czas wytężonej pracy dla układu odpornościowego – jeśli wkracza w ten okres mocny, da sobie radę. Gorzej, jeśli układ odpornościowy jest słaby. Wtedy organizm nie ma siły do walki z infekcjami, a my odczuwamy spadek sił i jesteśmy bardziej podatni na różnego rodzaju infekcje.

Wzmocnij odporność, dostosowując się do rytmu dobowego

W roku 2017 nagrodę Nobla z dziedziny medycyny dostała trójka naukowców, którzy dowiedli, że pora w naszym życiu ma ogromne znaczenie. Procesy zachodzące w organizmie cechuje bowiem pewna cykliczność. Wynika ona z powtarzalnych rytmów snu i czuwania, które regulowane są m.in przez podwzgórze i szyszynkę. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule: Rytm dobowy i jego wpływ na funkcjonowanie organizmu.

W okresie jesienno-zimowym przyroda zwalnia, dzień staje się krótki. Zwolnijmy i my, zyska na tym nasza odporność.

Skoro wcześniej zapada zmrok, a światła jest mniej, to warto więcej czasu przeznaczyć na odpoczynek i spokojny sen. Pamiętajmy, że organizm musi wydatkować więcej energii, aby przetrwać trudne warunki. Dajmy mu więc więcej czasu na regenerację.

Ćwicz dla lepszej odporności

Jednocześnie nie zapominajmy, że zdrowy ruch jest nam teraz szczególnie potrzebny. Zamiast jeżdżenia komunikacją miejską czy autem, zdrowiej i na pewno bezpieczniej będzie pomaszerować do celu. Siedząc przed komputerem, róbmy często przerwy na krótkie ćwiczenia.

Suplementuj witaminę D3

Już od dłuższego czasu podkreśla się rolę właściwego poziomu witaminy D3 we krwi jako gwaranta prawidłowego działania układu odpornościowego. O ważnej roli tej witaminy pisałam m.in. w artykule: Witamina D3 – działanie, wytyczne, dawkowanie w grupach ryzyka!

Słońca i światła mamy teraz jak na lekarstwo. Zadbajmy o codzienną podstawową suplementację witaminy D3. Mimo chłodu korzystajmy też ze światła dziennego, choćby wychodząc na krótki spacer. Naświetlenie się sprzyja dobremu nastrojowi i może uchronić nas od zimowego przygnębienia.

Wzmacniaj odporność codzienną dietą

W okresie jesienno-zimowym zmienia się nasz jadłospis. Posiłki są bardziej energetyczne – bo tej energii właśnie potrzebujemy. Sięgajmy często po zrobione samodzielnie przetwory, w tym kiszonki pełne dobroczynnej witaminy C.

W czasie chłodnych dni częściej mamy ochotę na ciepły napój niż na zimną wodę. Ziołowe herbaty będą więc bardzo dobrym uzupełnieniem witamin i mikroelementów. Mogą stanowić również ochronę przed złym wpływem warunków atmosferycznych i smogu na nasze drogi oddechowe.

Śluzówki górnych dróg oddechowych stanowią pierwszą barierę mogącą unieszkodliwić bakterie i wirusy, nie pozwolić im wniknąć do organizmu oraz, dzięki ruchom rzęsek, usunąć zanieczyszczenia na zewnątrz. Tak samo należy patrzeć na śluzówki układu pokarmowego i dodatkową barierę przed mikroorganizmami, którą są nasze soki trawienne – kwas i enzymy w żołądku oraz żółć i enzymy trzustkowe i jelitowe. Dlatego dobre, odżywcze posiłki oraz dbanie o prawidłowe trawienie ma niebagatelne znaczenie dla stymulowania odporności organizmu. Warto dokarmiać też prawidłowo mikrobiotę jelitową, bo taka współpraca przynosi wiele korzyści zdrowotnych.

Sprawdź także: Odporność swoista, czyli nabyta. Skuteczna broń w walce z infekcjami, ale pod kilkoma warunkami…

Zioła wzmacniające bariery ochronne organizmu

Nie wymienimy tu wszystkich możliwych ziół, ale te kilka jest łatwo dostępnych i warto mieć je zawsze w domu.

  1. Prawoślaz lekarski. Zarówno korzeń jak i liść, dzięki zawartości śluzów roślinnych, stosowane są jako zioło mające działanie ochronne i przeciwzapalne w chorobach gardła, krtani i jamy ustnej. Prawoślaz pomaga w nieżytach górnych dróg oddechowych, ostrym suchym kaszlu i chrypce. Śluzy prawoślazu wzmocnią barierę i oczyszczanie dróg oddechowych z cząstek wdychanych wraz ze smogiem.
  2. Lukrecja działa na drogi oddechowe pobudzając sekrecję śluzu, ruch rzęsek i ma działanie wykrztuśne. Wpływa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli. Wykazuje działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwwirusowe.Więcej na jej temat przeczytacie w artykule: Lukrecja gładka powinna znaleźć się w domowej apteczce. Sprawdź dlaczego!
  3. Miodunka to ziele, które wywiera korzystny wpływ na błony śluzowe dzięki obecności alantoiny i rozpuszczalnej krzemionki. Przyspiesza gojenie uszkodzonej tkanki płucnej. Zwiększa odporność pęcherzyków płucnych na działanie szkodliwych substancji lotnych i pyłów. Ułatwia oczyszczanie dróg oddechowych pobudzając ruch nabłonka rzęskowego. Garbniki zwężają nadmiernie rozszerzone naczynia włosowate i zmniejszają stany zapalne oraz hamują rozwój drobnoustrojów. Więcej o miodunce piszemy w artykule: Miodunka plamista w leczeniu schorzeń układu oddechowego.
  4. Pierwiosnek poprawia wydzielanie płynnego śluzu i usuwanie z nim wszystkiego, co w drogach oddechowych jest zbędne. Pobudza ruch rzęsek i odruch kaszlowy. Pierwiosnek sprawdza się jako dodatek do różnych mieszanek przy katarze.
  5. Malwa czarna to surowiec śluzowy. Powleka błonę śluzową jamy ustnej, gardła i krtani chroniąc je przed podrażnieniem. Łagodzi kaszel, zmniejsza stan zapalny i poprawia oczyszczanie dróg oddechowych.
  6. Porost islandzki zawiera wielocukry takie jak lichenina i śluz, które działają osłonowo na górne drogi oddechowe. Jednocześnie kwasy porostowe hamują rozwój różnych drobnoustrojów chorobotwórczych.
  7. Dziewanna działa przeciwzapalnie. Ma właściwości osłaniające dzięki zawartości śluzów roślinnych. Poprawia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny, rozrzedzając śluz. Ma też działanie napotne oraz wykazuje działanie przeciwwirusowe (wirusostatyczne).
  8. Hyzop zawiera olejek, który po doustnym podaniu jest częściowo wydalany przez płuca z wydychanym powietrzem. Drażniąc śluzówkę wzmacnia wydzielanie płynnego śluzu oraz ruch rzęsek, co ułatwia odkrztuszanie.
  9. Bez czarny to kwiat, który możemy stosować zarówno profilaktycznie celem uszczelnienia i wzmocnienia naczyń krwionośnych , jak i w chorobach przebiegających z podwyższoną temperaturą. Działa napotnie, obniża gorączkę oraz ułatwia odkrztuszanie.
  10. Tymianek ma działanie wykrztuśne i pobudzające samoistne ruchy rzęsek nabłonka górnych dróg oddechowych, wzmaga wydzielanie płynnego śluzu. Flawonoidy ziela mają działanie rozkurczowe, a składniki olejku tymiankowego hamują rozwój patogennych drobnoustrojów jamy ustnej i gardła.
  11. Anyż ma owoce, które pobudzają czynność wydzielniczą błon śluzowych w górnych drogach oddechowych, wzmagają ruchy rzęsek, wyzwalają odruch wykrztuśny.
  12. Lipa to wspaniale wzmacniające zioło, którego wypicie poprawi nam nastrój przez swój smak, a także zadziała napotnie, osłonowo i łagodząco. Wykazuje również działanie przeciwzapalne. Lipa delikatnie zmniejsza lepkość krwi, co poprawia krążenie i zmniejsza możliwość pojawiania się skrzepów.
  13. Podbiał wykorzystujemy jako odwary z liści mające powlekające i zmniejszające podrażnienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych oraz ułatwiających usuwanie zalegającej wydzieliny. Garbniki zawarte w odwarze działają ściągająco i przeciwzapalnie, a olejek eteryczny nieznacznie przeciwbakteryjnie.

Sięgaj po zioła ,,na rozgrzewkę”

Zioła rozgrzewające, które sprawdzą się w zimne dni i zmniejszą jednocześnie wpływ drobnoustrojów chorobotwórczych na organizm:

  1. Imbir znany jest ze swoich właściwości przeciwzapalnych, poprawiających trawienie, jak również przeciwbakteryjnych, przeciwpasożytniczych, przeciwwirusowych. To pożądany składnik zimowych, rozgrzewających herbatek.
  2. Cynamon zahamuje patogenne drobnoustroje, poprawi trawienie, a jego piękny zapach poprawi nam nastrój w chłodne dni.
  3. Pieprz czarny jako dodatek do napoju podniesie jego właściwości antybakteryjne, ale i zadziała immunostymulująco oraz będzie miał działanie lekko napotne.

Wybieraj zioła zamiast sztucznych preparatów witaminowo-mineralnych

Do zimowych herbatek warto dodawać suszone owoce takie jak maliny, truskawki, aronia, owoc czarnej porzeczki, tarniny, jabłka, suszoną pomarańczę oraz owoce takie jak:

  1. Pigwa. Owoce pigwy są zasobne w kwasy organiczne (jabłkowy, winowy, bursztynowy, cytrynowy, chinowy, chlorogenowy, kawowy, fumarowy i in.), pektyny, witaminy (C, B1, B2), garbniki, flawonoidy (kwercetyna), antocyjany, karotenoidy, sole mineralne (łatwo przyswajalne żelazo, potas, miedź, kobalt, mangan). 
  2. Głóg. Owoc głogu ma działanie wspomagające układ sercowo-naczyniowy, przeciwutleniające oraz immunostymulujące. Zawiera cukry i cenne minerały: wapń, fosfor, magnez, potas, sód oraz w małych ilościach bor, chrom, żelazo, lit, selen, witaminę C oraz witaminy z grupy B.
  3. Dzika róża. Jej owoce zawierają do 1,8% witaminy C, witaminy A, B1, B2, E i K oraz biflawonoidy, karotenoidy (np. β-karoten, likopen i zeaksantyna), garbniki, cukry, pektyny, kwasy organiczne, olejek eteryczny i sole mineralne.
  4. Rokitnik. Jego owoce zawierają dużą ilość witaminy C. Choć witaminy C jest mniej w owocach rokitnika niż w owocach dzikiej róży, to w owocach rokitnika nie ulega ona tak szybko rozkładowi – rokitnik nie zawiera enzymu askorbinazy rozkładającego ten związek.
  5. Hibiskus. Kwiaty hibiskusa również warto dodać do herbaty – dla orzeźwienia. Działają one m.in. immunostymulująco, orzeźwiająco i przeciwgorączkowo.

Sprawdź również: Zioła na odporność

Stosuj mieszanki ziołowe dla sprawnego układu oddechowego

Proste mieszanki ziołowe (z dobrej jakości ziół kupowanych w sklepach zielarskich – przyp.red.) możemy przygotowywać sami. Warto je popijać raz dziennie, aby wesprzeć śluzówki, których ochronne działanie jest nadszarpnięte za sprawą warunków atmosferycznych na zewnątrz (zimne i wilgotne powietrze) oraz w mieszkaniu (ciepłe, zbyt suche powietrze).

  1. Mieszanka nr 1. 1/2 łyżki korzenia prawoślazu i 1/2 łyżki kwiatostanu lipy z dodatkiem 1/2 łyżeczki tymianku. Zalaną wrzątkiem herbatkę przecedzamy po 20 minutach parzenia pod przykryciem i pijemy na zdrowie.
  2. Mieszanka nr 2. Herbatka „na osłodę” złożona z liści eukaliptusa (1 łyżeczka), kwiatu bzu czarnego i odrobiny lukrecji (po 1/2 łyżeczki). Przygotowujemy jak wyżej.
  3. Mieszanka nr 3. Osłaniająco na błony śluzowe zadziała mieszanka z liści podbiału, korzenia lukrecji, nasion lnu i kwiatów malwy czarnej – w równych częściach. 1 łyżkę mieszanki zalewamy szklanką ciepłej wody i po 20 minutach ogrzewamy aż do momentu wrzenia. Gotujemy 2 minuty, odstawiamy na 10 minut i przecedzamy.
  4. Mieszanka nr 4. Połączenie ziela miodunki, ziela poziewnika, liścia babki lancetowatej i owoców anyżu przyspieszy odnowę podrażnionego nabłonka górnych dróg oddechowych. 1 łyżkę takiej mieszanki gotujemy 15 minut pod przykryciem, po następnych 15 minutach możemy przecedzić.
  5. Mieszanka nr 5. Niezastąpiona przy katarze mieszanka kwiatostanu lipy, kwiatu pierwiosnka i korzenia prawoślazu w równych częściach. Zalewamy 1 łyżkę mieszanki wrzątkiem i parzymy pół godziny.
  6. Mieszanka nr 6. Codzienna herbatka z krzewu rooibos pomieszanego z różnymi suszonymi owocami z dodatkiem płatków róży będzie smacznym, pachnącym i wzmacniającym witaminowym napojem.
  7. Mieszanka nr 7. Dobrze na gardło wpłynie zmieszanie lukrecji, kopru włoskiego, tymianku i dziewanny z odrobiną kardamonu, pieprzu, imbiru i goździków.

Każdy z nas może dobrać sobie tego typu zioła według własnych preferencji smakowych. Codzienna ciepła i do tego prozdrowotna herbatka w powiązaniu z równowagą dnia codziennego i dobrym snem  sprawi, że okres jesienno-zimowy upłynie nam przyjemnie i w dobrym samopoczuciu.

Wspieraj odporność, stosując miód i produkty pszczele

Na zakończenie nie sposób wspomnieć o apiterapii jako skutecznym sposobie wspierania i budowania odporności. Miód i produkty pszczele są niezastąpionym wsparciem odporności w okresie jesienno-zimowym. Miód jest (wg wniosków wyciągniętych z publikacji naukowych przez badaczy z Cochrane Colaboration) lepszym środkiem przeciwkaszlowym niż popularne i dostępne bez recepty środki farmakologiczne jak difenhydramina czy dextromethorphan. Oczywiście mowa tu o miodzie surowym czyli takim, którego temperatury nie podniesiono powyżej 40° C w procesach zlewania czy pakowania. Może więc warto zjeść przed snem łyżeczkę takiego miodu?

Zamiast multiwitamin z apteki warto sięgać po naturalny produkt pszczeli czyli pierzgę. Jest ona bogata w cenne dla nas białka i składniki mineralne takie jak magnez, fosfor, żelazo, sód, cynk oraz witaminy. Zawiera także związki triterpenowe (kwas oleanolowy, beta-ursolowy i betulinę) o działaniu ochronnym dla komórek, przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym, przeciwalergicznym, przeciwdrobnoustrojowym.

Mamy nadzieję, że zamieszczone w artykule przykłady będą stanowiły dla Was cenne wsparcie w codziennym dbaniu o siebie i swoją odporność. Na zdrowie 🙂

Colostrum na odporność? Sprawdź jakie wybrać! >>> Kompendium wiedzy o colostrum

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię