Rak nerki – taką diagnozę słyszy około pięciu tys. osób rocznie. Pomimo wzrostu ogólnej świadomości społecznej, wciąż diagnozowany jest jednak zbyt późno. O tym, co jest przyczyną późnego rozpoznania, o objawach i sposobach leczenia raka nerki oraz profilaktyce rozmawiamy z prof. dr hab. n. med. Piotrem Chłostą – urologiem, kierownikiem Katedry i Kliniki Urologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum i prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
Polskie Amazonki-Ruch Społeczny przy wsparciu Polskiego Towarzystwa Urologicznego zaingurował kampanię „Nerka jest modna”. Akcja ma nie tylko poszerzać świadomość społeczną na temat raka nerkowokomórkowego, ale także i przede wszystkim obalać mity i dawać wskazówki, jak uchronić się przed zachorowaniem.
Co warto wiedzieć o raku nerki?
Rak nerkowokomórkowy, czyli rak nerki jest trzecim co do częstotliwości występowania nowotworem urologicznym – stanowi 5% wszystkich nowotworów złośliwych wśród mężczyzn i 3% u kobiet. Swój początek ma w układzie moczowym i dlatego – jak większość chorób charakteryzujących się guzami w obrębie nerek – jego leczeniem zajmują się lekarze urolodzy.
Rak nerki nieco częściej występuje wśród mężczyzn niż kobiet i jak większość nowotworów urologicznych, ma związek z wiekiem chorego. Grupą najbardziej narażoną na zachorowanie są osoby po pięćdziesiątce. Z kolei szczyt zachorowań na raka nerki z przypada na okres pomiędzy 60. a 70. rokiem życia.
I choć świadomość zdrowotna Polaków w ostatnim czasie znacznie wzrosła, rak nerkowokomórkowy wciąż wykrywany jest bardzo późno. Dlaczego tak się dzieje?
Niestety poważnym problemem jest bezobjawowość raka nerkowokomórkowego. Choroba bardzo długo rozwija się niezauważalnie i podstępnie. Nie oznacza to jednak, że nie da się jej wykryć odpowiednio wcześnie. Trzeba mieć tylko wiedzę, jakiego typu badania warto wykonywać profilaktycznie raz na jakiś czas!
UWAGA: Aż 25% wszystkich nowotworów rozpoznawanych w Polsce wywodzi się z układu moczowego. Najczęściej występującym nowotworem urologicznym jest rak gruczołu krokowego. Na drugim miejscu znajduje się nowotwór pęcherza, a na trzecim – rak nerki.
Rak nerki – dużym problemem jest późna diagnoza!
W Polsce diagnozuje się około pięciu tysięcy zachorowań na raka nerki w ciągu roku. Zwykle rozpoznaje się go u trzech tysięcy mężczyzn i dwóch tysięcy kobiet. Niestety współczynnik zachorowań do odsetka umieralności z powodu raka nerki to wciąż poważny problem – to podstępny przeciwnik, który zbiera śmiertelne żniwo. Każdego roku z powodu raka nerkowokomórkowego umiera 2,5 tysiąca osób. Nie musi tak jednak być!
Na raka nerki umiera znacznie więcej osób niż na nowotwór prostaty!
Główną przyczyną tak wysokiej umieralności jest zbyt późna diagnoza, wynikająca głównie z braku charakterystycznych objawów klinicznych. To poważna przeszkoda na drodze do szybkiego rozpoznania raka nerki! Chorzy bardzo długo nie mają świadomości, że w ich organizmie rozwija się nowotwór. Nic im nie dolega, więc nie mają powodów do konsultacji z lekarzem. Warto mieć jednak świadomość, że guzy w obrębie nerek, w tym także nowotwór złośliwy, można bardzo łatwo wykryć dzięki podstawowym i rutynowym badaniom.
UWAGA: ból w obrębie jamy brzusznej i krwiomocz świadczą pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium raka nerkowokomórkowego!
Wczesna diagnoza raka nerki to podstawa udanego leczenia!
Nie ma wątpliwości, że problem jest naprawdę poważny, jednak wcześnie wykryty rak nerki może być całkowicie uleczalny. Regularne badania i wczesna diagnostyka to podstawa skutecznego, a co najważniejsze – całkowitego leczenia.
„W naszym ośrodku odsetek całkowicie wyleczonych pacjentów wynosi od 40 do 60%, z czego jestem dumny” – podkreśla prof. Piotr Chłosta.
Rak nerki może być szybko wykryty dzięki systematycznym badaniom. I co istotne – są to badania powszechnie dostępne! Z tego względu tak ważne jest, aby badać się regularnie! Jakie badania warto wykonywać, aby w porę wykryć podstępnego raka nerkowokomórkowego?
Diagnostyka raka nerki opiera się przede wszystkim na USG jamy brzusznej, zawężonego do USG układu moczowego lub ultrasonografii nerek.
Więcej przeczytasz także tutaj: Rak nerkowokomórkowy – diagnostyka i leczenie. Co zmieniła pandemia COVID-19?
Rak nerki – dostępne metody leczenia
Regularne badania USG umożliwiają wykrycie zmian nowotworowych odpowiednio wcześnie i co najważniejsze – także zacząć je leczyć. Podstawą postępowania terapeutycznego w przypadku raka nerki jest leczenie chirurgiczne. Polega ono na wycięciu zmiany – zwykle z założeniem pozostawienia niezmienionego miąższu nerki. Z kolei w zaawansowanym stadium usuwa się już całą nerkę.
Chcąc nakreślić dokładną strategię postępowania terapeutycznego opartą na leczeniu chirurgicznym, rozszerza się diagnostykę i wykonuje dodatkowe badania, m.in. tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Co istotne, lekarzem odpowiedzialnym za diagnozę, leczenie raka nerki i dalsze prowadzenie pacjenta – także po zabiegu chirurgicznym – jest lekarz urolog. W przypadku tego rodzaju nowotworu nie ma możliwości leczenia uzupełniającego. Główną metodą leczenia jest leczenie chirurgiczne, które u większości chorych jest wystarczające, aby w pełni wyeliminować chorobę.
Wczesna diagnoza to nie tylko szansa na całkowite wyleczenie. Szybkie rozpoznanie pozwala także na zastosowanie małoinwazyjnych metod leczenia chirurgicznego i pozostawienie niezmienionego miąższu nerki.
Warto wiedzieć, że urolog rozpoczyna współpracę z onkologiem dopiero, gdy istnieje ryzyko nawrotu choroby pomimo przeprowadzonego leczenia chirurgicznego. Zwykle ma to miejsce w przypadku zaawansowanego stadium raka nerkowokomórkowego, dużego obciążenia onkologicznego pacjenta lub wysokiego ryzyka przerzutów odległych.
WAŻNE: rak nerki najczęściej daje przerzuty do płuc, wątroby, mózgu i kości, a w dalszej kolejności – także na miękkie narządy.
Rak nerki, jako jeden z nielicznych nowotworów, ma zdolność do tworzenia czopa nowotworowego, który wrasta przez światło żyły nerkowej do światła układu żylnego, a nawet przedsionka serca!
W przypadku chorych, u których występuje czop nowotworowy leczenie chirurgiczne jest jedyną szansą na przeżycie. Wiąże się to bardzo często również z koniecznością zastosowania krążenia pozaustrojowego i chirurgicznego leczenia interdyscyplinarnego we współpracy z zespołem kardiochirurgów.
Mój los w moich rękach! Jak ustrzec się zachorowania na raka nerki?
W ciągu dwóch ostatnich dekad na całym świecie zaobserwowano dwuprocentowy wzrost częstotliwości zachorowań na raka nerkowokomórkowego. I choć u podstaw rozwoju raka nerkowokomórkowego leżą czynniki genetyczne, to za jego powstawanie odpowiadają także: palenie papierosów, otyłość, nadciśnienie tętnicze, a nawet spożywanie kawy bezkofeinowej! Co powinniśmy więc robić, aby ustrzec się zachorowania i jak najbardziej zminimalizować ryzyko rozwoju raka nerki?
Największy odsetek zachorowań na raka nerki odnotowuje się w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych. Dlatego też mówi się, że na rozwój tego nowotworu mogą mieć również wpływ czynniki demograficzne i geograficzne.
Jeśli występują pewne predyspozycje genetyczne, ryzyko zachorowania na raka nerkowokomórkowego dzięki właściwej profilaktyce można zminimalizować, ale w niektórych przypadkach niestety nie da się go uniknąć. Z tego względu tak ważne są regularne badania!
Badanie USG jamy brzusznej wykonywane raz w roku umożliwia wykrycie nieprawidłowości nie tylko w obrębie nerek, ale także zmian w wątrobie i pęcherzu moczowym.
Badania USG wykonywane regularnie to szansa na wykrycie choroby we wczesnym stadium, zanim jeszcze pojawią się jakiekolwiek objawy. A szybkie rozpoznanie, to w tym przypadku duża szansa na życie!
Sprawdź także: Dlaczego warto regularnie wykonywać badania laboratoryjne?
Rak nerki to nie wyrok – podcast do wysłuchania
Naszym gościem był prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta – urolog, chirurg, kierownik Katedry i Kliniki Urologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum i prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego. Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!
Dowiedz się więcej! Zajrzyj do naszego działu: NOWOTWORY, WALKA Z RAKIEM
Posłuchaj podcastu >> Nowotwór pęcherza
