Diagnostyka i skuteczne leczenie raka płuca, zwłaszcza w okresie pandemii COVID-19, to poważny problem, z którym zmagają się nie tylko lekarze, ale także pacjenci. Rak płuc to niestety silny przeciwnik, który każdego roku zbiera ogromne żniwo! Jak diagnozować oraz jak leczyć nowotwory płuc w dobie pandemii COVID-19 i nie tylko, aby terapia przynosiła jak najlepsze efekty?
Rak płuc przyczyną co piątego zgonu nowotworowego
Nowotwór płuc należy do tej grupy nowotworów, które bardzo często kończą się śmiercią pacjenta. Każdego roku na całym świecie diagnozuje się blisko 13 milionów przypadków, z czego umiera około 1,5 miliona chorych. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce na raka płuc umiera ponad 23 tysiące osób rocznie.
Rak płuc jest nowotworem o najwyższym wskaźniku śmiertelności.
Najczęstszą przyczyną zachorowań na nowotwór płuc jest palenie papierosów. Mogą wywoływać go także: bierne palenie, zanieczyszczenia powietrza i toksyczne substancje. Do jego rozwoju przyczyniają się również czynniki genetyczne. Niestety liczba diagnozowanych przypadków stale rośnie i ze względu na ich dużą liczbę raka płuc uznaje się za chorobę cywilizacyjną.
Zwykle wykrywa się go u osób po czterdziestce, jednak szczyt zachorowań przypada pomiędzy 60. a 70. rokiem życia. Na raka płuc chorują także znacznie młodsze osoby, które od wczesnej młodości nałogowo palą papierosy.
Pierwszymi objawami nowotworu płuc są duszności, kaszel i krwioplucie, które pojawiają się dopiero w późniejszym stadium choroby. Rak płuc bardzo długo nie daje żadnych objawów, rozwijając się po cichu i niestety podstępnie, przez co często wykrywa się go zbyt późno. Chorzy nierzadko bagatelizują również pierwsze objawy, co opóźnia diagnostykę i stanowi poważną przeszkodę dla skutecznego leczenia.
Podstawą rozpoznania raka płuc jest badanie RTG klatki piersiowej, a dalsza diagnostyka uzależniona jest od wielkości zmian nowotworowych, ich lokalizacji, stadium choroby oraz ewentualnych przerzutów. Od tych czynników zależy także sposób leczenia. W pierwszym i drugim stadium choroby stosuje się metody chirurgiczne, polegające na usunięciu części płuca lub radioterapię, jeśli operacja jest przeciwwskazana. W dalszych stadiach nowotworu płuc zastosowanie ma także chemioterapia.
WAŻNE! Nowotwór płuc wykryty w zaawansowanym stadium jest nieuleczalny. W takim przypadku terapia ogranicza się tylko do leczenia paliatywnego, które może poprawić jedynie jakość życia i wydłużyć czas przeżycia pacjenta.
Sprawdź >> Kaszel – rodzaje, leczenie i dobór syropu na kaszel
O chorobach nowotworowych przeczytasz więcej w naszym dziale: NOWOTWORY – WALKA Z RAKIEM.
Jak poprawić skuteczność leczenia raka płuc?
Badania przesiewowe (inaczej skrining) w kierunku raka płuc pozwalają wykryć zmiany nowotworowe w płucach na wczesnym etapie, a tym samym zwiększyć szanse chorego na skuteczne leczenie. Rozpoznanie zmian nowotworowych we wczesnej fazie to przede wszystkim szansa na dłuższe życie chorego.
Badania przesiewowe umożliwiają wykrycie nowotworu płuc w fazie przedklinicznej, jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów. Ma to istotne znaczenie ze względu na wielkość guza i ilość komórek nowotworowych, która się w nim znajduje.
Rozwój nowotworu płuc dzieli się na kilka faz: przedkliniczną niewykrywalną i przedkliniczną wykrywalną oraz kliniczną, gdzie obserwuje się konkretne objawy wskazujące na raka płuc. Najlepszym momentem na postawienie diagnozy i wczesne wykrycie choroby jest czas pomiędzy przedkliniczną fazą wykrywalną a fazą kliniczną – czyli jeszcze przed pojawieniem się objawów.
UWAGA: im większa ilość komórek nowotworowych w guzie, tym większe ryzyko rozprzestrzeniania się choroby.
Jedną z podstawowych metod wykrywania raka płuc jest zwykłe zdjęcie rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej. Umożliwia ono jednak postawienie diagnozy zaledwie 1,5 roku przed wystąpieniem pierwszych objawów w fazie klinicznej. Zdecydowanie lepszą metodą diagnostyki jest tomografia komputerowa, która pozwala wykryć zmiany nowotworowe nawet od 4 do 5 lat przed fazą kliniczną.
Wczesne wykrycie raka płuc to szansa na życie! Jeśli guz ma około 1 cm i zostanie szybko zoperowany, szanse pacjenta na 5-letnie przeżycie sięgają nawet 96%.
Badania przesiewowe, umożliwiające wczesne rozpoznanie nowotworu płuc, to olbrzymia szansa na dłuższe życie pacjenta. Już przeprowadzone blisko 20 lat temu badania dowiodły, że skrining znacznie wpływa na redukcję wskaźnika zgonów z powodu raka płuc1.
UWAGA: największe szanse na skuteczne leczenie chirurgiczne i wyleczenie choroby mają pacjenci zdiagnozowani w I oraz II stadium raka płuc.
To może Cię zainteresować: Psychoonkolog – potrzebne wsparcie dla każdego chorego onkologicznie!
Wykorzystanie niskodawkowej tomografii komputerowej
Tomografia komputerowa jest jedną z najlepszych metod diagnostycznych. Wykorzystuje się ją do rozpoznawania wielu nowotworów, takich jak: rak jelita grubego, raka nerki czy guzów mózgu. Także w przypadku nowotworów płuc to badanie może znacznie przyspieszyć diagnostykę i ułatwić wykrycie zmian nowotworowych we wczesnym stadium.
Obecnie w Polsce w działa Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK). Ma ona na celu przede wszystkim wzrost świadomości i wiedzy na temat raka płuca, a także diagnozowanie go we wczesnym stadium. W ramach pierwszego narodowego programu przesiewowego w kierunku wczesnego wykrywania nowotworów płuc w Europie jak do tej pory przebadano ponad 4300 pacjentów.
Z bezpłatnego programu, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego mogą skorzystać zwłaszcza osoby w wieku 55-74 lata, które paliły co najmniej paczkę papierosów dziennie przez minumum 20 lat.
Więcej informacji o programie na stronie internetowej: pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/profilaktyka-raka-pluca
Kompleksowa opieka to podstawa skutecznej terapii onkologicznej
Niestety opieka nad pacjentami onkologicznymi w Polsce wciąż nie jest idealna. Nierzadko chorzy po otrzymaniu diagnozy pozostawieni są sami sobie i na własną rękę muszą szukać lekarzy pulmonologów, onkologów czy specjalistycznych ośrodków zajmujących się leczeniem schorzeń onkologicznych, w tym raka płuc.
Pacjent, który słyszy diagnozę: nowotwór płuc jest kompletnie zagubiony i często także zdruzgotany wiadomością o swojej chorobie. Potrzebuje kogoś, kto pokieruje jego działaniami i podpowie, co powinien zrobić, aby jak najszybciej wdrożyć właściwe leczenie. Sytuacji nie ułatwia także trwająca pandemia COVID-19, która znacznie ograniczyła dostęp do kompleksowej opieki medycznej.
Chory z postawioną diagnozą raka płuc powinien otrzymać fachową i kompleksową opiekę, opartą na współpracy lekarzy specjalistów: pulmonologa, onkologa i radiologa. Taka forma leczenia gwarantuje bardziej efektywne leczenie, które może podnieść jakość życia, a tym samym znacznie je wydłużyć.
Sprawdź również: Dietetyk to kluczowe wsparcie dla chorych na raka!
Nowotwór płuc – zbadaj się, zanim będzie za późno!
Profilaktyka raka płuc to nie tylko zaprzestanie palenia tytoniu czy zmiana trybu życia. Warto jeszcze raz podkreślić, że jedynie wczesne wykrycie raka płuc daje pacjentowi szanse na przeżycie. Z tego względu badania przesiewowe i odpowiednia diagnostyka są kluczowe dla dalszego leczenia chorego.
Profilaktyka nowotworów płuc to także wzrost świadomości i uwrażliwienie społeczeństwa na potencjalne objawy choroby, zachowanie czujności i wykonywanie regularnych badań profilaktycznych, w tym kontrolne RTG klatki piersiowej. To szansa nie tylko na zdrowie, ale także na dłuższe życie.
Polecamy także ten artykuł: Badania diagnostyczne u kobiety po 40. roku życia. Lepiej i szybciej zapobiegać, niż leczyć!
Bibliografia
- C. I. Henschke, D. I. McCauley, D. F. Yankelevitz, D.P. Naidich, G. McGuinness, O. S. Miettinen, D. Libby, M. Pasmantier, J. Koizumi, N. Altorki, J. P. Smith, Early lung cancer action project: a summary of the findings on baseline screening, 2001
- D. Gilligan, R. Rintoul, Rak płuc, Warszawa 2010.
Artykuł zrealizowany na podstawie XVI Warsztatów dla Dziennikarzy Medycznych, poświęconych diagnostyce i leczeniu raka płuca w dobie COVID-19.
Posłuchaj także naszego podcastu >> Rak pęcherza moczowego – objawy, diagnostyka i leczenie nowotworu.