Co baletnica czy instruktorka fitnessu może mieć wspólnego z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS)? „Niestety może mieć wiele wspólnego” – mówi prof. Brygida Kwiatkowska – dyrektor ds. klinicznych Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.
[aktualizacja: 09’2020]
Czym jest Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)?
RZS to najczęściej występująca choroba zapalna stawów. Szacuje się, że na reumatoidalne zapalenie stawów choruje około 0,8-2% światowej populacji.
RZS można rozpoznać już u osób powyżej 16. roku życia. Mało kto pewnie wie, że szczyt zachorowalności przypada na okres między 30. a 50. rokiem życia! To choroba, która atakuje osoby w sile wieku, często uprawiające różne sporty a więc żyjące aktywnie, dbające o zdrowie.
Jak rozwija się RZS?
W Polsce na reumatoidalne zapalenie stawów choruje ok. 400 000 osób. Choroba zazwyczaj rozwija się powoli, z postępującym zajęciem stawów. W początkowym stadium atakowane są mniejsze stawy, tj. palców, nadgarstków i stóp; w zaawansowanym etapie stan zapalny obejmuje także większe stawy oraz inne narządy.
Ból spowodowany RZS ogranicza sprawność fizyczną, utrudnia codzienną aktywność, także zawodową. Chorzy mają coraz większe problemy z wykonywaniem prostych czynności, jak pisanie, samodzielne ubieranie się, czy mycie głowy. Uszkodzenia związane z rozwojem RZS powodują widoczne, charakterystyczne zniekształcenia stawów.
Ważne jest to, aby pacjent trafił do lekarza reumatologa w ciągu pierwszych 12 tygodni od wystąpienia objawów a więc bólu czy obrzęku mniejszych stawów! Nie próbujmy „leczyć się” sami środkami przeciwbólowymi, nie czekajmy aż przejdzie, bo szkoda czasu na zbędną zwłokę, gdy jest szansa aby sobie pomóc i zatrzymać w odpowiednim czasie postęp choroby!
Warto wiedzieć, że powyższe objawy mogą świadczyć o RZS, i nie szukać porady u lekarza ortopedy, tylko udać się bezpośrednio do reumatologa.
Reumatoidalne zapalenie stawów diagnozuje się na podstawie analiz krwi i moczu, a także badań ultrasonograficznych, radiologicznych i rezonansu magnetycznego.
Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów?
Reumatoidalne zapalenie stawów, tak zresztą jak i inne choroby przewlekłe, wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Istnieją różne metody leczenia pozwalające kontrolować objawy, spowolnić postęp choroby oraz zmniejszyć liczbę powikłań.
Celem terapii RZS jest uzyskanie lub utrzymanie remisji, zatrzymywanie postępującego procesu niszczenia stawów, a tym samym zapobieganie niepełnosprawności.
Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych jest niestety problemem, który dotyczy wszystkich chorób przewlekłych i przekłada się znacząco na obniżenie skuteczności leczenia. Przyczyny takiego postępowania mogą leżeć zarówno po stronie lekarza, jak i pacjenta. Lekarz niejednokrotnie przekazuje skrótowe informacje na temat zaleceń terapeutycznych, używa niezrozumiałego języka, stosuje skomplikowane schematy leczenia. Nie potrafi dotrzeć do pacjenta, nawiązać z nim kontaktu.
Polak leczy się sam? Jak to może wpływać na przebieg RZS?
Zdarza się, że pacjent próbuje leczyć się samodzielnie, nie informuje lekarza i samodzielnie stosowanych lekach. np. preparatach ziołowych nie zdając sobie sprawy, że takim postępowaniem może sobie zaszkodzić, ponieważ mogą na przykład wystąpić interakcje między stosowanymi lekami a preparatami ziołowymi. Te interakcje mogą doprowadzić do obniżenia skuteczności zastosowanej przez lekarza terapii, ale mogą też spowodować gorsze konsekwencje. To nie znaczy, że preparaty ziołowe są złe. Nie są, gdy stosuje się je mądrze i w porozumieniu z lekarzem. W relacjach między pacjentem a lekarzem potrzebne jest wzajemne zaufanie!
Pacjent korzysta z niesprawdzonych a tym samym niepewnych źródeł informacji (zasłyszanych, pochodzących z Internetu), a nie ma zaufania do lekarza. Niekiedy pacjenci są też mylnie przekonani, że dobre samopoczucie świadczy o możliwości odstawienia leku.
Ponad połowa pacjentów cierpiących na RZS stosuje się do zaleceń terapeutycznych reumatologa w stopniu mniejszym niż 80%. Dane z badań obserwacyjnych prowadzonych przez instytuty medyczne wskazują, iż po 5-8 latach terapii około połowa chorych przerywa leczenie LMPCh (czyli, przy zastosowaniu leków modyfikujących przebieg choroby), najczęściej z powodu działań niepożądanych lub braku oczekiwanej skuteczności. Są jednak i tacy pacjenci, którzy kończą przyjmowanie preparatu pomimo uzyskania maksymalnych efektów terapeutycznych lub zbliżenia się do tego celu. Eksperci zajmujący się relacją terapeutyczną na linii pacjent-lekarz podkreślają, że obie strony mają w nią istotny wkład.
Otwarta komunikacja i ścisła współpraca pacjenta z lekarzem podczas procesu leczenia RZS jest niezbędna do osiągnięcia optymalnego wyniku. Niestosowanie się do zaleceń reumatologa przez pacjenta skutkuje niepowodzeniem terapeutycznym i pogorszeniem jego stanu zdrowia.
To może Cię zainteresować: Wiązówka błotna w chorobach bólowych i przy przeziębieniach.
Podcast do wysłuchania
Zapraszamy do wysłuchania audycji z dr hab. n. med. prof. nadzw IR Brygidą Kwiatkowską Dyrektorem ds. klinicznych Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.
Polecamy również ten artykuł: Zastosowanie ziół i żywności w przebiegu chorób reumatycznych, w tym w RZS. Pamiętajmy jednak o tym, o czym pisaliśmy powyżej. Przed wprowadzeniem terapii ziołami do procesu leczenia, musimy ustalić to z lekarzem prowadzącym.
Bardzo fajna audycja! Cieszę się, że pojawia się coraz więcej informacji o reumatoidalnym zapaleniu stawów. Ludzie chorujący na RZS powinni mieć jak największą świadomość,że z tą chorobą można żyć i nie można zwlekać z podjęciem leczenia.