Siatkówczak – rzadki nowotwór złośliwy gałki ocznej, występujący u dzieci poniżej 3. roku życia. Tu liczy się czas – szanse na całkowite wyleczenie rosną, gdy diagnoza będzie szybka! Na jakie objawy powinien zwrócić uwagę rodzic, żeby w porę pomóc swojemu dziecku? Zapytaliśmy o to dr n. med. Wojciecha Hautza – kierownika Kliniki Okulistyki Instytutu ,,Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, gdzie już od ponad 20 lat zespół specjalistów skutecznie radzi sobie z tą rzadką chorobą!
[aktualizacja: 03’2021]
Siatkówczak – rak, który atakuje malutkie dzieci
Siatkówczak należy do tzw. chorób rzadkich – stwierdza się go u jednego dziecka na 14 000 – 20 000 urodzeń. Każdego roku w Polsce rejestruje się około 25 nowych zachorowań. I chociaż jest to nowotwór złośliwy, współczesna medycyna potrafi go skutecznie leczyć!
Retinoblastoma, czyli siatkówczak to najczęstszy nowotwór złośliwy gałki ocznej wśród dzieci. Zwykle rozpoznaje się go u maluchów poniżej 3. roku życia.
Wcześnie wykryty siatkówczak daje 98% szans na wyleczenie – tak twierdzą specjaliści. Co jednak może się stać, jeśli zareagujemy za późno? Guz może urosnąć do takich rozmiarów, że spowoduje pęknięcie gałki ocznej. I co gorsza, powiększając się może dać przerzuty do mózgu, szpiku kostnego i kości. Czas odgrywa więc w tym przypadku niebagatelną rolę!
Nieleczony siatkówczak może prowadzić do utraty wzroku, a w najgorszym przypadku także śmierci dziecka.
„Dlaczego nikt o tym nie mówi? Czemu często siatkówczak jest diagnozowany dopiero, gdy dziecko straci wzrok, a objawy widoczne są gołym okiem? Czemu niektórzy lekarze na obawy i podejrzenia rodziców reagują kpiąco?” – pyta blogerka na swojej stronie mamawbiegu.pl.
Szczęście w nieszczęściu, że medycyna wciąż idzie do przodu. W Polsce siatkówczak leczony jest już na najwyższym, światowym poziomie. I to skutecznie! Co więcej, terapia jest w pełni refundowana, a mali pacjenci nie muszą czekać w kolejce na rozpoczęcie leczenia.
Pod opieką Instytutu ,,Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie znajduje się ponad 320 pacjentów z siatkówczakiem. Co tydzień lekarze wykonują 12-15 badań w znieczuleniu ogólnym, stale monitorując stan zdrowia swoich pacjentów. Leczenie tego rodzaju nowotworu może być skuteczne, ale zależy od bardzo wielu czynników!
Nie lekceważmy nawet zeza!
Jednymi z pierwszych i najczęstszych objawów siatkówczaka są tzw. biała źrenica (koci refleks), czyli charakterystyczny biały odblask z dna oka oraz zez. Jeśli pojawią się takie objawy, dziecko powinno być jak najszybciej zbadane przez okulistę.
„Jeżeli okulista ma problem z postawieniem rozpoznania, powinien skierować dziecko do nas, a my przeprowadzimy pełną diagnostykę. Niestety często pacjenci trafiają do nas zbyt późno. Jeśli lekarz pierwszego kontaktu zlekceważy objaw, jak trwający od kilku miesięcy zez, to w momencie rozpoznania guz może wypełniać już całą gałkę oczną” – tłumaczy dr Wojciech Hautz.
UWAGA: choć najczęstszą przyczyną zeza jest wada wzroku, pod żadnym pozorem nie można go lekceważyć! Zezowanie nie jest problemem, który mija i który można długo ignorować, odkładając wizytę u specjalisty nawet do 1-2. roku życia dziecka. Każdy pacjent, który ma zeza musi być zbadany przez lekarza okulistę! To szansa na wczesne wykrycie groźnego dla zdrowia i życia siatkówczaka!
Sprawdź także: Zez. Czy Twoje dziecko może mieć z ten problem?
Siatkówczak – diagnostyka
Rozpoznanie siatkówczaka nie zawsze jest łatwe. Choroba może przybierać różne formy i często maskować inne schorzenia, dlatego nie można zwlekać z wizytą u lekarza! Pacjenci z podejrzeniem siatkówczaka najpierw powinni przejść badania okulistycznie – na samym początku wykonuje się badanie oftalmoskopowe w znieczuleniu ogólnym. To pierwsze badanie, podczas którego stawiane jest rozpoznanie.
Dopiero po przeprowadzonym badaniu okulistycznym wykonuje się badanie z użyciem rezonansu magnetycznego. Pozwala ono ocenić, czy choroba ogranicza się tylko do samej gałki ocznej, czy przekracza już jej granice.
Ścieżka leczenia jest dobierana dla małego pacjenta tak, aby była możliwie najskuteczniejsza – podkreślają specjaliści!
W zależności od postaci choroby, stadium zaawansowania nowotworu oraz wieku dziecka lekarz podejmuje decyzję odnośnie sposobu leczenia. Warto mieć świadomość, że leczenie siatkówczaka to skomplikowany proces, który wymaga kompleksowego podejścia do pacjenta!
Zobacz także: Mięsak Ewinga. Groźny guz kości, który atakuje dzieci i młodzież!
Leczenie siatkówczaka w Polsce
Specjaliści z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie dysponują wszystkimi dostępnymi metodami leczenia siatkówczaka na świecie. Leczą małych pacjentów już od ponad 20 lat, a od ponad dwóch stosują również chemioterapię dotętniczą – innowacyjną metodę, która jest niezwykle skuteczną formą leczenia tego rodzaju nowotworu.
Chemioterapia dotętnicza polega na podaniu chemioterapii bezpośrednio do tętnicy ocznej. To dość skomplikowany proces, jednak warty trudu – metoda ma wysoką skuteczność u większości pacjentów.
Instytut ,,Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” to jedyna placówka w Europie Środkowo – Wschodniej stosująca dotętniczą chemioterapię w siatkówczaku. Takich ośrodków w całej Europie jest tylko kilka. Polscy specjaliści biorą udział w pracach nad standardami leczenia siatkówczaka w Europie.
Nowe metody leczenia siatkówczaka, takie jak chemioterapia dotętnicza, nie tylko zwiększają szanse na przeżycie małego pacjenta, ale pozwalają także na zachowanie gałki ocznej, co jeszcze kilka lat temu nie było takie oczywiste! Mały pacjent ma również większą szansę na lepsze i ostrzejsze widzenie w przyszłości!
Terapie stosowane w CZD są na tyle skuteczne, że coraz rzadziej mówi się o usunięciu gałki ocznej. I to jest optymistyczna wiadomość!
„Nasz komfort dodatkowo zwiększa dostępność w jednym ośrodku różnych specjalności, które są niezbędne do dobrego leczenia i diagnostyki siatkówczaka. Mamy na miejscu kolegów onkologów, radiologów i patologów. Trzeba mieć świadomość, że to schorzenie wymaga nie tylko wczesnej diagnostyki, ale także kompleksowego leczenia!” – tłumaczy dr Wojciech Hautz.
To może Cię zainteresować: Chrońmy oczy dziecka przed słońcem, to zaprocentuje w przyszłości!
Siatkówczak – podcast do wysłuchania
Gościem Radiokliniki był dr n.med. Wojciech Hautz – kierownik Kliniki Okulistyki Instytutu ,,Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”. Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy!
Dowiedz się więcej! Zajrzyj do naszego działu: OKULISTYKA I ORTOPTYKA