Zaćma, zwana również kataraktą, to schorzenie okulistyczne polegające na mętnieniu soczewki, niezwykle ważnej dla prawidłowego widzenia części oka. Najczęściej spotykanym rodzajem zaćmy jest zaćma starcza, ale choroba może dotknąć każdego, bez względu na wiek! Jakie są przyczyny powstawania zaćmy, jak wygląda jej przebieg i jak ją skutecznie leczyć mówi prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik.
[aktualizacja: 01’2021]
Zaćma. Co trzeba o niej wiedzieć?
Zaćma to schorzenie okulistyczne polegające na mętnieniu soczewki – istotnej dla prawidłowego widzenia części oka. Rozwój tej choroby może mieć różne podłoża i przyczyny. Najczęstszym rodzajem jest zaćma starcza, która pojawia się wraz z wiekiem.
Najczęściej występującym rodzajem tej choroby jest zaćma starcza, pojawiająca się zwykle po 60. roku życia.
Im pacjent starszy, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaćmy. Wśród pacjentów 60-letnich statystycznie 10-12% z nich narażona jest na wystąpienie tego typu schorzenia. U 70-letnich już powyżej 30%, a u 80-latków aż 80%! Przyczyną takiego stanu jest degradacja białek w soczewce, postępująca wraz z wiekiem.
Warto jednak wiedzieć, że zaćma starcza to nie jedyny rodzaj tej choroby! Mamy do czynienia także z zaćmą wrodzoną lub nabytą, a także zaćmą urazową, posterydową i polekową itd.
Zaćma – przyczyny powstawania i przebieg choroby
Soczewka zbudowana jest z włókien białkowych, które układają się warstwami – najczęściej porównujemy je do układu cebuli. Ograniczona tylko torebką rośnie całe życie. Starsze włókna odwadniają się i zmniejszając swoją objętość ulegają degradacji.
Białka tworzące soczewkę to tzw. krystaliny, które są przezroczyste. Przy zmianie układu tj. zmianie budowy tych drobin białka, dochodzi do ich mętnienia. W ten sposób soczewka przestaje spełniać swoje zadanie i skupiać promienie światła – powoduje ich zatrzymywanie.
Zaćma może przebiegać w różny sposób, ale w jej przebiegu zawsze pogarsza się widzenie. Może mieć ono różny stopień nasilenia w zależności od tego, w jakim miejscu przebiega zmętnienie soczewki – czy jest to zmętnienie centralne, czyli tzw. jądrowe, zewnątrz obwodowe – nazywane korowym, czy torebkowe, tj. usytuowane na torebce przedniej lub tylnej.
Jeśli mamy do czynienia z zaćmą jądrową, dochodzi do tzw. soczewkowej krótkowzroczności. Pacjenci, którzy zawsze nosili okulary do czytania nagle obserwują, że ich szkła stają się zbyt mocne. Zaczynają lepiej widzieć z bliska, natomiast pogarsza się ich widzenie z daleka.
Zmętnienie, które dotyka tylnych warstw soczewki będzie powodowało natomiast utrudnienie widzenia z bliska . Pomimo że zmętnienie jest niewielkie, daje duże i zauważalne skutki.
Zaćma może dotknąć każdego – nawet małe dzieci!
Zaćma to nie tylko choroba starszych ludzi! Niestety może dotknąć każdego, bez względu na wiek – także malutkie dzieci. Mamy do czynienia zarówno z zaćmami nabytymi, jak i wrodzonymi. Zaćma może być jednostronna lub obustronna oraz wywołana przyczynami genetycznymi i dziedziczeniem. Choroba może wynikać także z nieprawidłowości w okresie płodowym.
Do zmian w okresie płodowym dochodzi zazwyczaj w I trymestrze ciąży, gdy matka przechodzi zakażenie wirusowe. Taka infekcja u przyszłej mamy może skutkować zmętnieniem soczewki lub innymi groźnymi zaburzeniami rozwoju gałki ocznej u płodu.
Nie ma możliwości korekty wady w życiu płodowym. Istotne jest jednak to, aby tuż po urodzeniu się dziecka jak najszybciej zdiagnozować zmiany zaćmowe i jak najszybciej wykonać zabieg. Niedowidzenie w przebiegu zaćmy postępuje błyskawicznie!
Przeczytaj także: Co powinno skłonić Cię do zbadania wzroku u dziecka?
Leczenie zaćmy. Dlaczego nie wolno jej ignorować?
Nieleczona zaćma prowadzi do ślepoty. To jednak dość wyjątkowa sytuacja, ponieważ jest to ślepota odwracalna. Pacjent, który jest już ociemniały po wykonaniu zabiegu może znów mieć dobrą zdolność widzenia. W pewnych określonych sytuacjach może być tak, że pacjent po zabiegu widzi lepiej, niż przed rozwojem schorzenia – przy okazji chirurgicznego usuwania zaćmy można skorygować wady optyczne układu wzrokowego. Obecnie chirurgia zaćmy jest bowiem traktowana jako chirurgia refrakcyjna oka.
Postęp w chirurgii zaćmy jest olbrzymi i nie należy bać operacji, która znacznie poprawia jakość życia pacjenta!
Chirurgiczne usuwanie zaćmy jest najczęściej wykonywanym zabiegiem operacyjnym na świecie! Dziś stosuje się coraz nowsze, innowacyjne i w pełni bezpieczne metody leczenia. Pozwalają one na indywidualne podejście do pacjenta z uwzględnieniem stopnia zaawansowania schorzenia, ale także umożliwiają jak najmniejszą ingerencję w gałkę oczną.
Polecamy również ten podcast: Wzrok dziecka. Zmień tryb życia, a uchronisz malucha przed wadą!
Podast do wysłuchania – część pierwsza i druga
Naszym gościem był prof. dr hab. n med. Jerzy Szaflik – założyciel Centrum Mikrochirurgii Oka LASER oraz kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
W drugiej części audycji rozmawiamy o metodach leczenia zaćmy, zarówno tych stosowanych dawniej, jak i tych nowoczesnych mających zastosowanie we współczesnej medycynie.
Można wyleczyć zaćmę na NFZ – bez kolejki. Dzięki dyrektywie transgranicznej można usunąć zaćmę w Czechach. Firma Medipe Clinic (działa w całej Polsce) organizuje dojazd w obie strony, zapewnia opiekę w języku polskim i powrót tego samego dnia. Na zabieg czeka się maksymalnie 2-3 tygodnie. POLECAM!!!
Bardzo przydatny artykuł. Widać lekkie pióro autora 🙂 Pozdrowienia!
Niestety, mój siostrzeniec ma zaćmę wrodzoną. Czekamy na operację i mamy nadzieję, że będzie z nim wszystko dobrze!
Ciekawy opis, moja babcia właśnie czeka na operację zaćmy.
Potwierdzam – leczenie w Czechach jest na chwilę obecną po prostu bardziej opłacalne. Terminy są ‚na już’, a gwarantowany jest także pełny zwrot kosztów zabiegu na NFZ. Jeśli ktoś się jeszcze waha, to naprawdę nie ma nad czym. Czekanie na operację zaćmy miesiącami po prostu nie ma sensu… Jeśli mogę Wam polecić dobrą placówkę, gdzie wykonacie usunięcie zaćmy, to będzie to klinika PROVISUS w czeskim Cieszynie.