Zespół nieszczelnego jelita (nie mylić z zespołem jelita drażliwego!) bije rekordy popularności w sieci. Zwolennikami istnienia tej nowej jednostki chorobowej są zwłaszcza popularyzatorzy naturalnych metod leczenia oraz internetowe autorytety medyczne. Jak rzetelna wiedza naukowa odnosi się do tej przypadłości? Czy patomechanizm nieszczelnego jelita jest przedmiotem badań naukowców?

[aktualizacja: 01’2021]

Jakie są przyczyny zespołu nieszczelnego jelita?

Zespół nieszczelnego jelita, zwany również zespołem jelita przesiąkliwego (ang. LHS – leaky gut syndrome) zgodnie z definicją jego zwolenników ma być dysfunkcją układu pokarmowego, którego następstwem jest przedostawanie się drobnoustrojów i toksyn ze światła jelita do krwiobiegu.

Jelita z racji swojej roli i położenia pełnią funkcję ochronną. Nie jest to jednak bariera nie do pokonania.

W ścianach jelita znajdują się niewielkie otwory, które umożliwiają wymianę wody i substancji odżywczych między krwią a jelitem. Połączenia te (ang.tight junctions) wraz z komórkami nabłonka jelitowego (enterocytami), limfocytami, kępkami Peyera, komórkami APC i wydzielniczą immunoglobuliną A tworzą niejednorodny, ale szczelny filtr, który umożliwia przedostawanie się do krwi tylko i wyłącznie substancji odżywczych, hamując jednocześnie wchłanianie potencjalnie niebezpiecznych związków toksycznych i patogenów.

Rozszczelnienie połączeń międzykomórkowych stwarza jednak zagrożenie przenikania ich do krwiobiegu. W rezultacie dochodzi do rozwoju ogólnoustrojowego stanu zapalnego, będącego efektem postawienia w stan gotowości układu immunologicznego. 

Schorzenia związane z zespołem nieszczelnego jelita

Nadal nie potwierdzono w zupełności związku między “nieszczelnym jelitem” a powszechnie występującymi schorzeniami układu pokarmowego. Nie mniej jednak pojawiają się przesłanki, że gluten może zwiększać przepuszczalność jelit, co obserwowano u osób cierpiących na celiakię.

Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w której uszkodzeniu ulegają komórki beta trzustki. Jakiś czas temu pojawiła się hipoteza, że za wzmożoną aktywnością układu immunologicznego stoją substancje, które nie są właściwie filtrowane w jelicie cienkim. Zależność tą potwierdzono w badaniach na zwierzętach, które jednak trudno odnieść do ludzkiego organizmu. U osób z cukrzycą typu 1 wykazano ponadto zwiększoną aktywność zonuliny, która reguluje przepuszczalność jelit. Podobną zależność zaobserwowano u osób cierpiących na chorobę Leśniowskiego-Crohna i zespół jelita drażliwego.

Od lat źródeł alergii pokarmowej upatruje się w nieszczelnych jelitach.

Przenikanie białek pokarmowych przez barierę jelitową ma wywoływać odpowiedź immunologiczną, która jest charakterystyczna dla alergii pokarmowych. Wiele osób doszukuje się również roli nieszczelnego jelita w rozwoju autyzmu, zaburzeń lękowych i depresji. Aby to potwierdzić, należałoby jednak wykonać więcej rzetelnie przeprowadzonych badań.

Dowiedz się więcej, zajrzyj do naszego działu: ALERGIA

Zespół nieszczelnego jelita. Przyczyna czy objaw?

Skąpa ilość badań nie pozwala na jednoznaczną ocenę, czy nieprawidłowo działająca bariera jelitowa leży u podstaw patomechanizmu chorób układu pokarmowego.

Wyniki wspomnianych w poprzednim akapicie badań potwierdzają jedynie, że u osób cierpiących na choroby układu pokarmowego obserwuje się zwiększoną przepuszczalność jelit. W żadnym z nich jednak nie udokumentowano odwrotnej zależności, że jelito przesiąkliwe wywołuje te choroby.

Na dzień dzisiejszy nie wiadomo więc, czy zespół nieszczelnego jelita jest skutkiem, czy przyczyną tych chorób. Wiele pseudonaukowych publikacji w sieci zdaje się przemilczać ten fakt.

Jak poprawić zdrowie jelit?

Badania potwierdzają fakt istnienia nieszczelnego jelita. Bez względu na to czy jest on przyczyną, czy skutkiem innych schorzeń, warto zadbać o właściwe wzmacnianie jego barierowej roli. W tym celu warto:

  • sięgać po probiotyki o udokumentowanej w badaniach aktywności w jelitach,
  • zwiększyć spożycie błonnika, który jest pożywką dla mikroflory jelit,
  • zwrócić uwagę na stosowane przewlekle leki – duża ilość z nich (np. leki przeciwzapalne), może uszkadzać błonę śluzową żołądka i jelit,
  • wprowadzać do diety kiszonki i fermentowane produkty mleczne,
  • ograniczyć spożycie cukrów, które sprzyjają namnażaniu patogennych szczepów,
  • wyeliminować z diety alkohol, który również podejrzewa się o zwiększanie przepuszczalności jelit,
  • zadbać o higienę zdrowia psychicznego, gdyż stres leży u podstaw wielu chorób układu pokarmowego.

Od redakcji [aktualizacja: 01’2021]

Obiecujące wyniki badań nad colostrum bovinum (siarą bydlęcą)

Od niedawna zaczęły się pojawiać doniesienia o korzystnym wpływie colostrum bovinum (siary bydlęcej) na stan śluzówki jelit, a także wyniki badań wykazujących ochronny wpływ suplementacji colostrum na śluzówkę jelitową poddawaną następnie niektórym czynnikom zdolnym do jej rozszczelnienia.

„Badanie naszego zespołu wykazało, że zastosowanie colostrum o wysokiej jakości (stosowano colostrum polskiej firmy Genactiv, pobrane w ciągu pierwszych 2 godzin laktacji, suszone metodą liofilizacji) już w małych dawkach i stosunkowo krótkim okresie suplementacji prowadzi do skutecznego uszczelnienia bariery jelitowej. Może to tłumaczyć bardzo wiele pozytywnych efektów zdrowotnych przypisywanych tradycyjnie temu naturalnemu suplementowi. Nasze badanie, ale także wielowiekowa tradycja wskazują także, że colostrum jest środkiem zupełnie bezpiecznym i poza poważnymi alergiami na mleko krowie nie ma żadnych przeciwwskazań do jego stosowania” – wyjaśnia dr n. med. Maciej Hałasa, immunolog z Zakładu Biochemii i Żywienia Człowieka Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Artykuł do pobrania: Food Forum Przepuszczalność jelit.

Przeczytaj więcej o colostrum (siarze bydlęcej): Colostrum – naturalny regulator odporności. Kompendium wiedzy.

2 KOMENTARZE

Zapytaj lub skomentuj:

Napisz komentarz
Podaj swoje imię