Zez to problem cywilizacyjny, którego nie wolno ignorować zwłaszcza w przypadku małych dzieci. Im wcześniej wykryta wada, tym większa szansa na jej całkowite wyleczenie. O zezie, niedowidzeniu oraz ich leczeniu i profilaktyce rozmawiamy z Panią Małgorzatą Borysiuk, dyplomowaną ortoptystką.
aktualizacja 07’2020
Zez to problem 300 tysięcy polskich dzieci!
Zez to choroba polegająca na nierównoległym ustawieniu gałek ocznych, skutkująca zaburzeniami widzenia jednoocznego lub obuocznego. Za przyczyny zezowania uważa się: wady refrakcji, choroby gałek ocznych i oczodołów, choroby OUN (Ośrodkowego Układu Nerwowego), schorzenia mięśni gałkoruchowych i nerwów oraz predyspozycje genetyczne.
Chorobę dzieli się ze względu na kierunek odchylenia oka. Wyróżnia się rodzaje zeza:
- zbieżnego,
- rozbieżnego,
- ku górze,
- ku dołowi,
- skośnego.
Zeza dzieli się także na:
- ukrytego,
- jawnego towarzyszącego,
- jawnego nietowarzyszącego.
Zezowanie to problem cywilizacyjny, którego nie wolno ignorować!
Około 60% przypadków zeza powstaje do 4. roku życia. To szczególny okres w życiu dziecka i warto w tym czasie zadbać także o oczy naszych maluchów.
Czym jest ortoptyka i dlaczego jest tak ważna w leczeniu zeza?
Strabologia (łac. strabismus=zez) jest działem okulistyki, zajmującym się diagnozą i leczeniem zeza. Strabologia dzieli się na ortoptykę i pleoptykę. Ortoptyka zajmuje się diagnozą widzenia obuocznego oraz leczeniem zaburzeń pojedynczego widzenia spowodowanych zezem. Z kolei pleoptyka zajmuje się leczeniem niedowidzenia.
Dzieci w wieku przedszkolnym powinien zbadać nie tylko okulista, ale także ortoptysta.
Okulista i ortoptysta mogą wykryć u bardzo małych dzieci zaburzenia widzenia obuocznego, co pozwoli uniknąć przykrych konsekwencji zdrowotnych w przyszłości. Jeżeli wada nie będzie wykryta w odpowiednim czasie, dziecko może wejść w życie z poważnymi zaburzeniami widzenia obuocznego lub niedowidzeniem. To poważne problemy, z którymi nie można już nic zrobić w dorosłym życiu! Warto wiedzieć, że dorośli z tego rodzaju zaburzeniami nie mogą wykonywać określonych zawodów wymagających dobrego wzroku.
Zez w żadnym wypadku nie może być bagatelizowany!
O tym, dlaczego badania wzroku u dzieci do 7. roku życia są tak ważne przeczytasz w artykule: Co powinno skłonić do zbadania wzroku dziecka?
Leczenie zeza
Widzenie obuoczne sprawdza się za pomocą aparatu zwanego synoptoforem. Dopiero dziecko przebadane przez okulistę i ortoptystę można uznać za w pełni przebadane pod kątem zaburzeń widzenia. Badania umożliwiają rozpoznanie nadwzroczności, astygmatyzmu, a także krótkowzroczności.
Zez u dzieci może zostać skorygowany poprzez odpowiednie ćwiczenia.
Oczy, podobnie jak inne ruchome części ciała, poruszają się dzięki 6 mięśniom – czterem prostym i dwóm skośnym. Umożliwia to korygowanie dzięki ćwiczeniom, jednak nie jest to krótki proces. Leczenie może trwać nawet kilka lat, aż do okresu dojrzewania! Zeza można leczyć także operacyjnie. Do wykonania zabiegu kwalifikuje się jednak tylko część pacjentów. Warto zadbać o jak najszybszą diagnostykę i leczenie, co gwarantuje lepsze i szybsze efekty.
Wady wzroku są dziedziczne!
Jeśli w rodzinie są osoby, które mają problemy ze wzrokiem, tym większe ryzyko wystąpienia tego typu zaburzeń u dzieci!
Profilaktyka i higiena widzenia
Dziecko powinno bawić się w dobrze oświetlonym miejscu i oglądać telewizję na siedząco. Bardzo ważna jest także odpowiednia odległość od ekranów emitujących światło niebieskie – musi wynosić około 3-4 metry. Należy także zwrócić uwagę na to, jak dziecko czyta i odrabia lekcje, a także jak siedzi. Uwaga: nie wolno podawać małym dzieciom zabawek zbyt blisko oczu!
Prawidłowa postawa podczas zabawy i nauki oraz odpowiednia odległość przedmiotów przed oczami dziecka to podstawa!
Można w formie zabawy rozciągać mięśnie oczu dziecka, poruszając zabawką w różne strony. Warto także obserwować refleksy plamek oczu dziecka – jeśli są blade, należy skonsultować się ze specjalistą. W profilaktyce i higienie widzenia istotną rolę pełnią również witaminy – dziecko powinno przyswajać je wraz z odpowiednim i pełnowartościowym pożywieniem.
Zez: podcast do wysłuchania
Gościem Tomasza Zielenkiewicza była Pani Małgorzata Borysiuk, dyplomowana optometrystka. Uprawnienia do wykonywania zawodu uzyskała w 1980 roku i przez 25 lat pracowała w Poradni Leczenia Zeza na stanowisku Starszej Ortoptystki. Obecnie prowadzi Gabinet Leczenia Zeza i Zaburzeń Obuocznego Widzenia i jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Ortoptystów oraz Polskiego Stowarzyszenia Ortoptystów. W 2008 roku rozpoczęła pracę jako wolontariusz w Polsko-Norweskim Stowarzyszeniu działającym na rzecz środowiska osób niedowidzących. Czynnie wspiera także Koło Terenowe PZN w Jeleniej Górze poprzez spotkania i prelekcje z rodzicami dzieci niedowidzących oraz słabowidzących.
To może Cię zainteresować: Niedosłuch. Jak poprawić jakość życia osób z problemami ze słuchem?