Osoby głuchoniewidome na skutek równoczesnego poważnego uszkodzenia słuchu i wzroku napotykają na bardzo duże trudności. To problemy zupełnie odmienne od tych spowodowanych tylko samą tylko głuchotą lub samą ślepotą. To w szczególności trudności w poruszaniu się i komunikowaniu się oraz ograniczony dostęp do informacji. Jak pomóc osobom głuchoniewidomym normalnie żyć i funkcjonować?
[aktualizacja: 10’2020]
Kim są osoby głuchoniewidome?
Określenie osoba głuchoniewidoma może być nieco mylącą. Część osób głuchoniewidomych rzeczywiście w ogóle nie słyszy i nie widzi, jednak niektórzy mają pewne, choć ograniczone, zdolności widzenia i słyszenia. Trzeba jednak realnie je ocenić i nie przeceniać. Nie oznacza to bowiem, że osoby głuchoniewidome postrzegają rzeczywistość tak samo, jak my!
Środowisko osób głuchoniewidomych jest bardzo silnie zróżnicowane. Pewne wyobrażenie o tym daje umowny jego podział na cztery główne grupy osób:
- niewidzących i słabosłyszących
- niesłyszących i słabowidzących
- bardzo słabowidzących i bardzo słabosłyszących
- zupełnie niewidzących i niesłyszących
Według danych w Polsce żyje około 7-8 tysięcy osób głuchoniewidomych. Część z nich z niepełnosprawnością już się urodziła, inni nabyli ją w trakcie życia w wyniku różnych chorób (w tym genetycznych), urazów lub starości.
Osoby głuchoniewidome nie są w stanie zrekompensować ani uszkodzenia wzroku słuchem – jak niewidzący, ani też słuchu wzrokiem – jak niesłyszący.
W związku z tym dużo więcej wysiłku i zaangażowania wymaga od nich wykonywanie czynności dnia codziennego, podtrzymywanie kontaktów z innymi osobami, kształcenie się oraz podejmowanie i wykonywanie pracy. Niezbędne jest przy tym także wsparcie otoczenia, a w wielu przypadkach również specjalistyczna pomoc.
Głuchoślepota nie jest prostą sumą połączenia głuchoty i ślepoty, które występują równocześnie u danej osoby. Dziecko z jednoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku nie może być traktowane jako „dziecka głuche, które nie widzi, ani też jako dziecko niewidome, które nie słyszy”.
Jakie są przyczyny jednoczesnego uszkodzenia słuchu i wzroku u dzieci?
W różnych okresach czasu dominowały różne przyczyny wystąpienia głuchoślepoty (m.in. po przebytym zapaleniu opon mózgowych lub różyczce), natomiast współcześnie obowiązuje poniższy podział:
Głuchoślepota wrodzona tzn. przed opanowaniem języka – do 5. roku życia:
- wcześniactwo (dzieci urodzone przed 37-38 tygodniem),
- zespoły genetyczne (np. CHARGE),
- CMV, różyczka, toxoplazmoza matki w ciąży,
- niedotlenienie okołoporodowe
Głuchoślepota nabyta tzn. po opanowaniu języka – po 5. roku życia:
- zespół Ushera – różnice typ I i typ II,
- zapalenie opon mózgowych, mózgu,
- choroby ogólne (np. nowotwory),
- urazy mechaniczne, wypadki.
Osoby głuchoniewidome – skutki jednoczesnego uszkodzenia wzroku i słuchu
Należy wiedzieć i zrozumieć, że dziecko z jednoczesnym uszkodzeniem wzroku i słuchu nie ma możliwości lub ma poważne trudności poznawcze. Ilość i jakość informacji płynąca do niego z otoczenia jest bardzo uboga. Świat dziecka jest „ograniczony do zasięgu jego rąk”. Mały człowiek ma trudności w naśladowaniu zachowań otoczenia i trudności w wzrokowym odbiorze mowy. Niedostatecznie odbiera też reakcje otoczenia na własne zachowania. Z tego względu bardzo ważne jest, aby wypracować sposób komunikacji z dzieckiem głuchoniewidomym. Warto wspomagać się także dodatkowymi metodami. Dziecko musi stopniowo poznawać otaczający je świat, aby nie zniechęciło się do podejmowania prób porozumiewania się.
Ograniczeń i przeszkód na drodze głuchoniemego dziecka jest mnóstwo, a z tego rodzą się: BRAK POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA I CHAOS!
Zadaniem rodziców, opiekunów i osób z zewnątrz jest przede wszystkim przybliżenie świata dzieciom głuchoniewidomym. Ułatwienie zrozumienia tego, co je otacza oraz nazywanie mechanizmów, które zachodzą wokół niego. To kluczowa kwestia, która ma ogromny wpływ na całe dalsze życie i funkcjonowanie osoby głuchoniewidomej!
Trzeba pokazać dziecku głuchoniememu, jaki jest sens otaczającego świata i ułatwić zrozumienie go. To kluczowe zadanie rodziców i osób z najbliższego otoczenia!
To może Cię zainteresować: Niedosłuch. Jak poprawić jakość życia osób z problemami ze słuchem?
Podcast do wysłuchania
Zapraszamy Was serdecznie do wkroczenia choć przez ten krótki czas w inny, trudniejszy świat osób głuchoniewidomych i poznania go, a także zrozumienia problemów, z jakimi muszą się mierzyć na co dzień.
Gościem Radiokliniki była Pani Małgorzata Książek z Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym. Towarzystwo działa formalnie od 1992r. na terenie całej Polski oferując szerokie wsparcie, pomoc i integrując osoby głuchoniewidome.
