Rak prącia jest jednym z najrzadszych nowotworów złośliwych układu płciowo-moczowego. Nowotwór złośliwy prącia stanowi jedynie 0,3% wszystkich nowotworów wśród mężczyzn. Jakie są czynniki ryzyka i objawy raka prącia? Jak przebiega leczenie i jakie są rokowania? Jak ustrzec się przed zachorowaniem? O tym między innymi rozmawiamy z urologiem dr hab. n. med. Romanem Sosnowskim.
Objawy raka prącia
Pierwszymi symptomami raka prącia najczęściej są zmiany skórne, które pojawiają się w okolicy żołędzi, na lub pod napletkiem. Mogą mieć postać guzków, owrzodzeń, zgrubień lub przebarwień. Poza wyczuwalnymi lub widocznymi zmianami skórnymi mogą występować również:
- obrzęk żołędzi;
- krwawienie z prącia;
- wydzielina z prącia o nieprzyjemnych zapachu;
- pieczenie i dyskomfort podczas oddawania moczu.
Uwaga! Rak prącia często przebiega bezboleśnie. Jeśli pojawia się ból w okolicach intymnych, może on już świadczyć o zaawansowanym stadium choroby.
Rak prącia — przyczyny
Najczęstszymi przyczynami raka prącia są:
- zakażenie HPV – wirusem brodawczaka ludzkiego;
- brak odpowiedniej higieny osobistej;
- stulejka;
- zapalenie żołędzi.
Mężczyźni, którzy są aktywni seksualnie, często zmieniają partnerki, nie stosują prezerwatyw i nie dbają o higienę osobistą miejsc intymnych (lub nie wiedzą, jak prawidłowo o nią dbać), są szczególnie narażeni na zachorowanie. Palenie tytoniu również zwiększa ryzyko choroby.
Rak prącia związany jest także z obrzezaniem, a konkretnie z jego brakiem. Naukowcy zaobserwowali bowiem, że w populacjach, w których praktykuje się obrzezanie (np. ze względów religijnych), rak prącia praktycznie nie występuje.
Rak prącia – diagnostyka
Na podstawie opisanych przez pacjenta objawów oraz badania wizualno-fizykalnego lekarz stawia wstępną diagnozę – podejrzenie raka prącia. Aby potwierdzić nowotwór, konieczne jest pobranie wycinka ze zmienionej chorobowo skóry (lub guza) i obejrzenie go pod mikroskopem.
Na tym etapie lekarz sprawdza też stan węzłów chłonnych pachwin. Jeśli są powiększone, może to świadczyć o przerzutach. W takiej sytuacji zleca się dodatkowe badania — biopsję węzłów chłonnych i ewentualnie USG jamy brzusznej.
Rak prącia — leczenie
Leczenie raka prącia dobiera się w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli zmiany są łagodne, najczęściej stosuje się miejscowe leczenie farmakologiczne (maści, kremy) lub usuwa się je chirurgicznie. W przypadku przerzutów dodatkowo wprowadza się chemio- lub radioterapię.
Bez względu na to, jaka metoda leczenia została zastosowana, należy obserwować, jak zachowują się zmiany. Jeśli dana terapia nie przynosi zadowalających efektów, należy jak najszybciej zmienić sposób leczenia.
Szybka reakcja jest szczególnie ważna w przypadku raka prącia, aby uniknąć penektomii, czyli częściowej lub całkowitej amputacji prącia. Jeśli konieczne jest leczenie operacyjne, stosuje się technikę Mohsa — precyzyjne wycięcie zmiany nowotworowej z jak najmniejszą ingerencją w zdrowe tkanki. Dzięki takiemu podejściu zostają zachowane funkcje narządu i pacjent może prowadzić po zabiegu aktywne życie seksualne.
Niestety w niektórych przypadkach konieczna jest częściowa lub całkowita amputacja prącia. Wtedy niezwykle ważne jest, aby pacjent otrzymał odpowiednie wsparcie lekarzy i psychologów. Penektomia (usunięcie prącia) może być szczególnie trudna dla mężczyzn, którzy do tej pory prowadzili aktywne życie seksualne. Po zabiegu pacjenci często całkowicie rezygnują z życia intymnego. Warto jednak podkreślić, że penektomia nie musi oznaczać całkowitej rezygnacji z pożycia. Przyjemność można czerpać poprzez znalezienie innego sposobu stymulacji seksualnej — warto o tym porozmawiać np. z seksuologiem.
Profilaktyka raka prącia
Najlepszą metodą profilaktyki w przypadku raka prącia jest prowadzenie higienicznego stylu życia. Profilaktyka raka prącia obejmuje:
- dbanie o higienę intymną;
- unikanie palenia tytoniu;
- stosowanie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej, aby utrzymać prawidłową masę ciała — osoby otyłe są bardziej narażone na zachorowanie;
- stosowanie prezerwatyw, aby uniknąć zarażenia wirusem HPV — szczególnie w przypadku mężczyzn, którzy często zmieniają partnerki seksualne.
Rak prącia – podcast do wysłuchania
Rak prącia to rzadki nowotwór, stanowi jedynie 0,3% nowotworów złośliwych u mężczyzn — najczęściej w starszym wieku. Ryzyko rozwoju raka prącia wzrasta, gdy panowie nie dbają o zachowywanie zasad higieny osobistej — zwłaszcza higieny prącia. Nie bez znaczenia jest również styl życia — ryzyko rozwoju wszystkich nowotworów zwiększa się, gdy nie zważamy na to, co i jak jemy, dopuszczając do rozwoju nadwagi czy otyłości. Umiarkowana, systematyczna aktywność fizyczna to także kluczowy element profilaktyki. Warto o tym pamiętać.
O tym jak wyglądają objawy i leczenie raka prącia, rozmawiamy ze specjalistą urologiem dr hab. n. med. Romanem Sosnowskim, który od 1997 roku pracuje w Klinice Nowotworów Układu Moczowego Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej – Curie w Warszawie. Jego kliniczne zainteresowania to diagnostyka i leczenie nowotworów układu moczowego ze szczególnym uwzględnieniem raka nerki, gruczołu krokowego i pęcherza moczowego.
Dr Sosnowski aktywnie wspiera pomocą merytoryczną stowarzyszenia i grupy pacjenckie a także studenckie i pielęgniarskie. Szczególnie interesuje się jakością życia chorych nowotworowych, świadomością zdrowotną, profilaktyką nowotworową. Jest współtwórcą wielu programów edukacyjnych przeznaczonych dla społeczeństwa. Prowadzi swój gabinet.
