Trujące gatunki iglaków, czyli na co uważać podczas spaceru po parku i w ogrodzie?

Wśród popularnych ogrodowych i parkowych iglaków jest wiele gatunków trujących. Niektóre z nich mogą powodować jedynie podrażnienia skóry, inne nawet poważne zatrucia prowadzące do śmierci. Toksyny znajdujące się w pewnych gatunkach iglaków są szczególnie niebezpieczne dla dzieci oraz osób starszych i przewlekle chorych. Zatruć mogą się również zwierzęta domowe. Na jakie iglaki powinniśmy więc szczególnie uważać?

[aktualizacja: 05’2021]

Iglaki są często wykorzystywane w ogrodach na żywopłoty oraz jako solitery. Możemy je znaleźć także w parkach, a nawet w nasadzeniach na osiedlach mieszkalnych. Niestety nadal zdarza się, że niebezpieczne rośliny rosną w pobliżu placów zabaw. Dlatego warto wiedzieć, w przypadku jakich gatunków trzeba zachować ostrożność. Powszechnie znanym i trującym iglakiem jest cis, jednak budzących obawy gatunków jest znacznie więcej. Sprawdźmy, jakie iglaki mogą być niebezpieczne dla zdrowia!

Trujące gatunki iglaków, czyli na co uważać podczas spaceru po parku i w ogrodzie

Liczne gatunki iglaków są wykorzystywane jako rośliny dekoracyjne w parkach i ogrodach. Cieszą się one dużą popularnością, ponieważ są zimozielone, odporne na szkodniki oraz choroby i w większości są bardzo łatwe w uprawie.

Trzeba jednak pamiętać, że wiele z tych roślin zawiera bardzo silnie działające substancje aktywne. Niektóre zaszkodzą nam tylko wtedy, jeśli spożyjemy część rośliny, inne mogą powodować podrażnienia skóry i wysypkę już przy dotknięciu. Szczególnie narażone są dzieci, dlatego warto wiedzieć, jakie gatunki mogą być niebezpieczne i unikać ich sadzenia w ogrodzie, jeśli w domu są małe dzieci. Wiedza ta pomoże też w zachowaniu ostrożności podczas spaceru do parku, czy lasu.

Do trujących gatunków iglaków należą:

Cisy – iglaki niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia!

Cis pospolity (Taxus baccata) jest to duży dwupienny krzew lub drzewo osiągające do 15 metrów wysokości, którego niemal wszystkie części – kora, igły, gałązki, korzenie zwierają trujące alkaloidy. Jedyną nietrującą częścią iglaka jest czerwona osnówka owoców. Pamiętajmy, jednak, że już nasiono, które się w niej znajduje, zawiera niebezpieczne związki chemiczne. W składzie cisa znajdziemy takie substancje jak efedryna, taksyna, biflawony, pochodne flawoglucyny, dwuterpeny na przykład paklitaksel. Są to bardzo silnie działające środki.

Zatrucie cisem wywołuje bardzo poważne i groźne dla zdrowia i życia objawy takie jak: silne zawroty głowy, bóle brzucha, zaburzenia akcji serca mogące prowadzić nawet do śmierci.

Cis japoński (Taxus cuspidata) ma formę drzewa lub krzewu wielkości do 5 metrów. W przypadku tego gatunku iglaka trująca jest także cała roślina, poza czerwonymi osnówkami. Objawy zatrucia organizmy są takie same i również zagrażają życiu, dlatego w przypadku spożycia cisa należy natychmiast udać się do szpitala.

Cis pośredni (Taxus media) osiąga maksymalnie 4 metry wysokości. Tutaj także niemal cała roślina jest trująca, a objawy po jej spożyciu są takie same jak w przypadku dwóch poprzednich gatunków.

Żywotniki – uwaga na olejki eteryczne w zawarte w tych iglakach!

Żywotnik zachodni

Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) jest bardzo popularnym gatunkiem ozdobnym sadzonym zarówno w formie soliterów, jak i żywopłotów. Ma formę krzewu lub drzewa. W zależności od odmiany może osiągać nawet do 20 metrów wysokości. Przyczyną zatruć w przypadku tego iglaka jest olejek eteryczny zawierający toksyczne substancje alfa i betatujon.

Do zatrucia dochodzi po spożyciu części rośliny, ale podrażnienia skóry może wywołać już samo dotknięcie żywotnika. Dlatego, jeśli mamy w ogrodzie żywopłot z tego gatunku, do jego przycinania należy zawsze wkładać rękawice ochronne. Iglak może bowiem wywołać swędzenie, pieczenie i zaczerwienienie skóry, zwłaszcza u dzieci oraz alergików i osób z wrażliwą skórą.

Objawy występujące po spożyciu żywotnika to: bóle brzucha, nudności, wymioty oraz biegunka. Szczególnie niebezpieczne jest spożycie szyszek, które może powodować uszkodzenie nerek oraz wątroby.

Żywotnik wschodni

Żywotnik wschodni (Thuja orientalia) to gatunek iglaka, który w naturze osiąga nawet do 30 metrów wysokości, natomiast uprawiany w ogrodach w zależności od odmiany dorasta do 15 metrów. Zatruć można się zarówno zielonymi częściami rośliny, jak i elementami kory czy szyszkami, dlatego należy zachować szczególną ostrożność przy przycinaniu żywotnika oraz pilnować, aby żadnej części rośliny nie spożyło dziecko. Podobnie jak w przypadku żywotnika zachodniego substancje toksyczne to alfa i betatujon, a objawy zatrucia są takie same.

Żywotnik olbrzymi

Żywotnik olbrzymi (Thuja plichta) w naturze jest dużym drzewem, dorastającym aż do 30-40 metrów wysokości, jednak w uprawie ogrodowej zwykle nie przekracza 15-20 metrów. Trująca jest każda część tego iglaka. Zaszkodzić może zarówno spożycie żywotnika olbrzymiego, jak i jego bezpośredni kontakt ze skórą. Dlatego, podobnie jak w przypadku poprzednich gatunków, podczas wykonywania prac pielęgnacyjnych w ogrodzie, powinniśmy włożyć rękawiczki ochronne. Substancje toksyczne oraz objawy zatrucia są takie same jak po spożyciu innych żywotników.

Żywotnik pośredni

Żywotnik pośredni (Thuja plicatoides) zwany często żywotnikiem niby olbrzymim, to iglak osiągający do 10 metrów wysokości. Jest to gatunek dosyć popularny i często stosowany w formie żywopłotów. Części zielone mogą powodować swędzenie i zaczerwienienie skóry, a spożycie igieł, kory, czy szyszek skutkuje pojawieniem się dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunka, wymioty), a w poważniejszych przypadkach także uszkodzenie ważnych narządów wewnętrznych, takich jak nerki i wątroba. Tutaj także przyczyna problemów tkwi w zawartych w olejku eterycznym tujonach.

Żywotnik koreański

Żywotnik koreański (Thuja koraiensis) to piękny i niezwykle dekoracyjny krzew lub drzewo o wysokości od 1 do 4 metrów. Jest stosowany w formie niskich żywopłotów, a odmiany karłowe również w formie okrywowej. Przyczyny i objawy zatrucia są podobne jak w przypadku innych żywotników.

Żywotnik japoński

Żywotnik japoński (Thuja standishi) również może być uprawiany w formie krzewiastej lub drzewiastej. Osiąga wysokość od 1 do 15 metrów. Występujący w każdej części rośliny alfa i betatujon powoduje poważne problemy zdrowotne od wymiotów i biegunek, aż po krytyczne zaburzenia pracy wątroby oraz nerek. Z tego względu, jeśli na przykład dziecko spożyje jakąś część rośliny, wówczas trzeba natychmiast udać się do szpitala. Ponadto żywotnik japoński u osób o wrażliwej skórze może wywołać swędzenie i pokrzywkę.

Przeczytaj także: Olejki eteryczne – przewodnik bezpiecznego stosowania.

Żywotnikowiec japoński – alergizujący dzieci iglak

Thujopsis dolabrata jest średniej wysokości krzewem lub drzewem. Ten gatunek iglaka jest dosyć popularny i chętnie stosowany w ogrodach, dlatego należy zachować szczególną ostrożność podczas wykonywania prac pielęgnacyjnych takich jak przycinanie.

Żywotnikowiec zawiera substancje o nazwie katecheny, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. Są one szczególnie nasilone u dzieci oraz osób z wrażliwą skórą.

Jałowiec sabiński – iglak zawierający silnie trującą substancję!

Juniperus Sabina to iglak wysokości maksymalnie do 1 metra. Krzew płoży się nisko po ziemi i silnie rozrasta wszerz. Gatunek ten rośnie dziko w Azji oraz na Południu Europy. W Polsce jest spotykany jedynie na kilku stanowiskach w Pieninach, jest on jednak dosyć często uprawiany jako roślina ozdobna.

Jałowiec sabiński zawiera silnie trującą substancję o nazwie sabinol. Zarówno spożycie tej rośliny, jak i kontakt z nią (zwłaszcza w przypadku delikatnej skóry dziecka) może być niebezpieczny.

Sabinol powoduje pojawienie się na skórze bolesnych i swędzących zaczerwienień oraz podrażnień przypominających oparzenia. Z kolei zjedzenie rośliny prowadzi do wymiotów, biegunek, a nawet utraty przytomności i zaburzeń pracy serca. Dlatego w przypadku zatrucia tym gatunkiem trzeba niezwłocznie udać się do lekarza.

Wybieraj mądrze i zwracaj uwagę na iglaki w swoim ogrodzie

Projektując ogród i wybierając iglaki, kierujmy się nie tylko względami estetycznymi, ale również bezpieczeństwem naszym i naszych najbliższych. Jeśli w domu są dzieci, to unikajmy sadzenia roślin trujących, zwłaszcza opisanych powyżej gatunków iglaków, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Uważajmy również podczas spacerów po parku czy lesie, aby dziecko nie dotykało i nie wkładało do buzi żadnych elementów roślin.

Bardzo ważne jest także zachowane ostrożności podczas sadzenia i przycinania iglaków na ogródku. Podczas wykonywania takich prac warto używać rękawic ochronnych oraz nosić długie spodnie, aby zminimalizować kontakt skóry z trującymi częściami roślin.