Sezonowe produkty lokalne, w tym rodzime warzywa i owoce oraz ich przetwory wydają się dla nas bardzo dobrym wyborem żywieniowym, a to m.in. z powodu lepszej jakości, smaku, a także pozytywnego wpływu na zdrowie. Czy tak faktycznie jest i dlaczego? Jakie wartości drzemią w lokalnych owocach, warzywach i tworzonych z nich sokach? Pytam o to dr nauk o zdrowiu, dietetyka klinicznego Hannę Stolińską.
Czy jedząc lokalne produkty, jemy produkty lepszej jakości i jest to dla nas zdrowsze?
Przede wszystkim należy najpierw zwrócić uwagę na to, że nasza codzienna dieta nie jest zbyt urozmaicona, zwłaszcza jeśli chodzi o obecność w niej warzyw i owoców. Jemy ich zdecydowanie za mało. W okresie jesienno-zimowym częstą wymówką jest to, że nie mamy zbyt dużego wyboru, a to nieprawda.
Każda pora roku ma bowiem swoje sezonowe warzywa, które są pełne smaku, aromatu i przede wszystkim wartości odżywczych. W okresie jesienno-zimowym to między innymi warzywa korzeniowe, bulwiaste, cebulowe czy kapustne. Do dyspozycji mamy również różnego rodzaju kiszonki, soki warzywne oraz warzywa mrożone, które mogą dostarczać nam cennych składników odżywczych i witamin.
Gdy brakuje nam smaku ulubionego warzywa czy owocu, to zawsze możemy sięgnąć po sok, np. warzywno-owocowy lub warzywny. Pamiętajmy, że szklanką soku (około 200 ml) możemy zastąpić jedną z dziennych zalecanych porcji warzyw i owoców.
Pamiętajmy też, że soki warzywne, chociażby sok pomidorowy, to źródło cennych i bardzo nam potrzebnych antyoksydantów. Pomidor ma to do siebie, że jeśli jest podgrzany, to tych antyoksydantów, w tym przypadku likopenu, zawiera więcej, niż gdy jest w postaci surowej. Bardzo wartościowe dla naszego zdrowia są też soki kiszone, np. z kapusty czy buraka.
Nic nie stoi też na przeszkodzie, abyśmy też przez cały rok uprawiali różne zioła w warunkach domowych. Przykładowo, rzeżuchę możemy wysiać nie tylko na święta wielkanocne, zwłaszcza że ma ona spory potencjał przeciwzapalny, a więc może być doskonałym dodatkiem do potraw w okresie jesienno-zimowym.
Czy warto jeść warzywa i owoce?
W tej kwestii nikt z nas nie powinien mieć wątpliwości. Odpowiedź zawsze będzie twierdząca.
Korzyści z obecności warzyw i owoców w codziennej diecie to m.in.:
Dla zdrowia fizycznego:
- warzywa i owoce bogate są chociażby w witaminy A, C, E oraz składniki mineralne, takie jak potas, magnez, żelazo i wapń, które są niezbędne dla zdrowia organizmu – wspierają układ immunologiczny, wzmacniając go i pomagając w walce z infekcjami;
- błonnik obecny w warzywach i owocach pomaga regulować pracę układu trawiennego, zapobiegając zaparciom i innym problemom trawiennym;
- spożywanie warzyw i owoców związane jest z niższym ryzykiem wystąpienia chorób serca, ponieważ są one źródłem antyoksydantów i przeciwzapalnych składników odżywczych;
- warzywa i owoce są niskokaloryczne i bogate w błonnik, co pomaga utrzymać dłużej uczucie sytości i może pomóc w kontroli wagi.
Dla zdrowia psychicznego:
- spożywanie warzyw i owoców może wpłynąć pozytywnie na nastrój – chociażby dlatego, że są one bogate w związki chemiczne o właściwościach antyoksydacyjnych;
- składniki odżywcze zawarte w warzywach i owocach mogą wspierać funkcje poznawcze mózgu, takie jak pamięć i koncentracja;
- codzienna dieta bogata w warzywa i owoce może dostarczać organizmowi niezbędnej energii, co z kolei może przyczynić się do poprawy ogólnego samopoczucia.
Regularne spożywanie warzyw, owoców oraz ich przetworów, w tym soków, jest kluczowe dla utrzymania zdrowia fizycznego i psychicznego, a także zapewnienia organizmowi niezbędnych składników odżywczych.
Czy lokalne i sezonowe warzywa i owoce są dla nas zdrowsze?
Prawdą jest to, że jeśli owoc czy warzywo płynie lub leci do nas z daleka, to traci swoje właściwości. Tego typu produkty, gdy są transportowane lub przechowywane zbyt długo, tracą zarówno na jakości i na wartościach odżywczych.
Długa droga od pola do stołu to m.in. konieczność odpowiedniego zabezpieczenia warzyw czy owoców przed zepsuciem. A to zabezpieczenie to użycie środków chemicznych, które nie są obojętne dla naszego zdrowia. Powinniśmy o tym pamiętać, kupując owoce i warzywa pochodzące z innych krajów.
Ważne jest też to, jakie warzywa i owoce kupujemy. Jeśli są one prawdziwie ekologiczne, możemy mieć pewność, że jemy zdrowiej. Rolnictwo ekologiczne odrzuca bowiem środki chemii rolnej i spożywczej – podlega to ścisłej kontroli. Tylko 20% dodatków technologicznych stosowanych w konwencjonalnym przetwórstwie żywności jest dozwolonych w przetwórstwie ekologicznym. Piszemy i mówimy o tym więcej w artykule i podcaście: Żywność ekologiczna czy ekościema?
Dlaczego warto mieć apetyt na polskie?
W Polsce mamy to szczęście, że możemy cieszyć się prawdziwym bogactwem rodzimych warzyw i owoców, niezależnie od pory roku. Na stronie https://apetytnapolskie.com dostępny jest bardzo dobrze opracowany kalendarz warzyw i owoców. Po wejściu np. w konkretne warzywo znajdziemy informację o jego wartości odżywczej, składnikach mineralnych i witaminach w nim zawartych.
Przykładowo na marcowej liście znajdujemy m.in. kapustę (białą, czerwoną, włoską), kalarepę, marchew, pietruszkę, selera, buraka, cebulę, czosnek, ciecierzycę, soję, topinambur, ziemniaka, pora, rzodkiewkę. I oczywiście dostępne przez cały rok soki: pomidorowy, marchwiowy, jabłkowy. Naprawdę sporo, da się z nich sporządzić pyszny, bogato odżywczy i wartościowy posiłek. W okresie jesienno-zimowym oraz przedwiosennym zwracamy szczególną uwagę na wzmacnianie odporności, a wyżej wymienione produkty o to zadbają.
W przejściowym okresie, w jakim jesteśmy, gdy jest jeszcze dość chłodno, doskonale sprawdzają się pieczone warzywa czy też zupy warzywne. Ogrzewajmy się tym ciepłym i wartościowym dla nas jedzeniem. Gdy zrobi się już cieplej, polecam natomiast jedzenie warzyw na surowo – przekonuje dr Stolińska.
Sięgajmy też śmiało i często po soki: pomidorowy, marchwiowy, jabłkowy, bo to prawdziwa bomba odżywcza i witaminowa.
Przykładowy jadłospis na okres przedwiośnia
Na śniadanie możemy zjeść owsiankę z jabłkiem lub gruszką, z cynamonem, z różnymi orzechami i dodatkiem naturalnego jogurtu. Drugie śniadanie może być warzywne – do kanapki warto dodać paprykę, zrobić pastę warzywną, pokroić i zjeść selera na surowo. Nie zapominajmy też o kiszonkach. Na obiad możemy zaserwować pieczone mięso, kaszę i może buraczki jako warzywo korzeniowe. Sok warzywny, warzywno-owocowy lub owocowy to wartościowe i odżywcze przekąski. Na kolację natomiast nasza ekspertka proponuje omlet z warzywami lub zupę z warzyw korzeniowych.
Ważne, abyśmy nie jedli monotonnie, a mamy w czym wybierać – sięgajmy po różnokolorowe warzywa, owoce, a także po soki.
Dlaczego warto mieć apetyt na polskie: Zapraszam do posłuchania podcastu
Jedząc lokalnie i sezonowo, jesteśmy w stanie odżywiać się zdrowo, nasza dieta nie będzie monotonna, a organizm otrzyma niezbędny zasób składników odżywczych i witamin, których potrzebuje. Warto więc wybierać lokalne, świeże warzywa i owoce oraz ich przetwory, a także postawić na różnorodność, bo jak widać, mamy bogaty wybór rodzimej żywności.
Zapraszam do posłuchania rozmowy z dr nauk o zdrowiu i dietetykiem klinicznym Hanną Stolińską.
Materiał sponsorowany.
Sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw.
Organizator: Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków.
