Choroby tropikalne są zmorą turystów podczas podróży i to nie tylko tych dalekich, ale także bliższych wycieczek po Europie. Można ich uniknąć, jeśli w porę zadbamy o profilaktykę i bezpieczeństwo podczas wakacji. O zagrożeniach związanych z podróżowaniem i najbardziej niebezpiecznych chorobach na świecie opowiada dr Maciej Kubiak z Przychodni dla dzieci i ich rodziców „TOLEK”, która jest certyfikowanym centrum medycyny podróży. Zachęcamy do wysłuchania podcastu.
Co wiemy o medycynie podróży? Bez względu na to gdzie i kiedy wybieramy się w zagraniczną podróż, na liście rzeczy do zrobienia przed wyjazdem obowiązkowo powinna na pewno znaleźć się wizyta u lekarza medycyny podróży.
Pierwsza część audycji dostępna tutaj ⇒„Medycyna podróży, czyli co warto wiedzieć zanim wyjedziemy na wakacje?
Choroby tropikalne podczas podróży.
Wybierając się na wymarzone wakacje bardzo wielu turystów zapomina o tym, jak bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie do wyjazdu i wcześniejsze zadbanie o własne zdrowie, aby potem w spokoju móc cieszyć się długo wyczekiwanym urlopem.
Poważnym niebezpieczeństwem w podróży
są choroby tropikalne, które mogą zagrażać zdrowiu, a nawet życiu!
Przykrych konsekwencji można jednak uniknąć, jeśli odpowiednio wcześnie (!) zadbamy o profilaktykę i niezbędne szczepienia uwarunkowane kierunkiem naszej podróży.
Przed wyjazdem i w trakcie wakacji warto zwrócić szczególną uwagę na: wirusowe zapalenie wątroby typy A i B, tężec, polio, odrę, grypę, japońskie zapalenie mózgu, wściekliznę, śpiączkę afrykańską
oraz niebezpieczne muchy tse-tse.
Jednak to nie jedyne choroby, które zagrażają zdrowiu w podróży. Przed czym i jak powinniśmy się jeszcze chronić?
Żółta febra. Uwaga na komary!
Znana także pod nazwą żółtej gorączki to numer jeden w rankingu najniebezpieczniejszych chorób tropikalnych, którymi możemy zarazić się podczas podróży.
Żółta febra to gorączka krwotoczna wywoływana przez wirusy przenoszone przez komary.
Flawiwirusy wywołujące żółtą febrę najczęściej występują w tak zwanej Afryce Subsaharyjskiej oraz niektórych rejonach Ameryki Południowej. Przenoszone są na ludzi przez komary tropikalne i subtropikalne.
Żółta febra charakteryzuje się objawami grypopodobnymi: gorączką, bólami głowy i mięśni, nudnościami oraz wymiotami.
Objawy żółtej febry mogą nasilać się. U niektórych pacjentów dodatkowo może wystąpić: żółtaczka, objawy krwotoczne, wybroczyny i krwawienia z dziąseł.
Dolegliwości wskazujące na żółtą febrę pojawiają w ciągu kilku dni od zarażenia.
Objawy mogą ustąpić samoistnie, jednak u części pacjentów prowadzą do uszkodzenia nerek i wątroby. Ryzyko zgonu w takich przypadkach wynosi aż 50%!
Jak leczyć żółtą febrę?
Leczenie żółtej febry nie jest łatwe, a jedyną metodą zapobiegania zarażeniu jest szczepienie.
Szczepienie przeciwko żółtej febrze można wykonywać od 9. miesiąca do ukończenia 60. roku życia.
Pacjenci powyżej 60. roku życia otrzymują zaświadczenie o odmowie szczepienia, które jest honorowane przez służby graniczne i umożliwia dalszą podroż. Warto wiedzieć, że można zaszczepić się przeciw żółtej febrze na własną odpowiedzialność, jednak statystki pokazują, że ryzyko skutków ubocznych wśród starszych pacjentów znacząco wzrasta.
Malaria. Nie ignoruj nawracających objawów!
Malaria to kolejna z chorób tropikalnych przenoszonych przez komary. Cechuje się napadowymi objawami grypopodobnymi, które pojawiają się i ustępują co kilkanaście lub kilkadziesiąt godzin.
Nie można lekceważyć nawracających objawów grypopodobnych, zwłaszcza podczas pobytu w rejonie malarycznym: Ameryce Łacińskiej, Karaibach, Azji i okolicach południowego Pacyfiku.
Niestety, wciąż nie istnieje skuteczna szczepionka przeciwko malarii, dlatego warto zadbać o odpowiednią profilaktykę. Skuteczną ochroną przed komarami są środki zapobiegające ukąszeniom, moskitiery i odpowiednie ubranie.
Jak chronić się przed malarią?
Istotnym punktem działań profilaktycznych są filtry UV i repelenty, które należy zabrać w egzotyczną podróż.
Na skórę najpierw nakłada się filtr UV, a następnie repelent. Stosowane w odwrotnej kolejności tracą swoje działanie!
Filtry hamują uwalnianie repelentów, a część z nich dodatkowo zawiera ceramiczne elementy, które pokrywają całość skóry i blokują działanie repelentu.
Zachowaj czujność także po powrocie z podróży.
Współcześnie w Europie zdarzają się małe epidemie, zwane malarią lotniskową. Komary, które dostają się na pokład samolotu roznoszą wirusy i w efekcie wywołują chorobę wśród pracowników lotniska!
Objawy malarii mogą pojawić się w ciągu 7-14 dni o zarażenia, dlatego trzeba zachować czujność nawet po powrocie z podróży.
Objawy malarii, podobnie jak symptomy żółtej febry, mogą prowadzić do uszkodzenia nerek i wątroby, a nawet śpiączki!
Całkowite wyleczenie malarii jest trudne ze względu na możliwość nawrotu choroby.
W organizmie człowieka mogą przetrwać uśpione formy zarodźca!
Istnieje możliwość celowanego leczenia malarii i jeśli wcześniej nie zastosowano działań profilaktycznych, należy wdrożyć jak najszybciej.
Denga – co warto wiedzieć?
Denga to infekcyjna choroba tropikalna przenoszona przez komary, a także drogą krwiopochodną, okołoporodowo oraz z mlekiem zakażonej matki.
Denga występuje w Ameryce Południowej, Azji Południowo-Wschodniej i na Karaibach.
To nie jedyne obszary występowania dengi. Na skutek ocieplania klimatu także w Europie pojawiają się komary przenoszące tę chorobę!
Około 75% procent zachorowań przebiega bezobjawowo, jednak o zakażeniu mogą świadczyć: wysoka gorączka, bóle głowy, zagałkowe bóle oczu oraz objawy krwotoczne i krwawienia wewnętrzne!
Leczenie dengi ogranicza się do terapii objawowej, dlatego warto zadbać o profilaktykę przeciwko komarom.
Uwaga: nie istnieje komercyjna szczepionka chroniąca przed dengą dla turystów!
Wirus Zika atakuje.
Coraz częściej pojawiają się również informacje o zakażeniach wirusem Zika. To kolejna choroba tropikalna przenoszona przez komary. Warto jednak wiedzieć, że odnotowuje się także zakażenia wewnątrzmaciczne oraz zarażenia po kontakcie seksualnym.
Zakażenia wewnątrzmaciczne skutkują małogłowiem płodu, czyli nierozwinięciem się części mózgowej!
Zika występuje w Ameryce Południowej, najczęściej w Brazylii, gdzie jest zakażeniem endemicznym. Zaleca się unikanie podróży do tego regionu w okresie starań o dziecko.
Po powrocie z podróży kobiety powinny unikać zajścia w ciążę przez minimum 8 tygodni, natomiast mężczyźni muszą zachować szczególną ostrożność aż 6 miesięcy!
Dur brzuszny. Jak chronić się przed tyfusem?
Tyfus lub dur brzuszny to choroba bakteryjna wywoływana przez Salmonella Typhi. Najczęściej występuje w Azji i na Karaibach.
Do zachorowań na dur brzuszny dochodzi poprzez zakażoną wodę i żywność, dlatego warto szczególności zadbać o przestrzeganie zasad spożywania posiłków.
Dur brzuszny objawia się: gorączką, bólami głowy i brzucha, biegunką oraz złym samopoczuciem. Może także dojść do krwawień z przewodu pokarmowego i perforacji jelit.
Nie istnieje szczepionka przeciwko durowi brzusznemu, jednak skuteczną formą leczenia jest antybiotykoterpia.
Zakażenia meningokokowe – przebieg i profilaktyka.
To bakteryjne zakażenie przenoszone drogą kropelkową. Zakażenia meningokokowe występują na całym świecie i wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz mózgu, a aż 13% zakażeń kończy się zgonem.
Częstym powikłaniem jest posocznica meningokokowa o szybkim przebiegu i wysokiej śmiertelności!
Do zakażeń meningokokowych dochodzi drogą kropelkową: poprzez kichnięcie, korzystanie z tej samej butelki i sztućców oraz dzielenie się jedzeniem.
Istnieją szczepionki chroniące tylko przed kilkoma serotypami: A, B, C, W i Y. W Polsce dominują dwa serotypy – C i B, szacuje się, że ponad 60% osób powyżej 40. roku życia jest ich nosicielami, dlatego lekarze coraz częściej zachęcają do szczepień!
Chikungunia – zagrożenie epidemiologiczne.
To nowa jednostka chorobowa przenoszona przez komary. Objawiająca się gorączką, nudnościami, bólami głowy, mięśni i stawów oraz wysypką.
Objawy chikungunii przypominają dengę.
Na chikungunię nie można się zaszczepić, dlatego zaleca się profilaktykę zapobiegającą ukąszeniom komarów.
Nie zapomnij o ubezpieczeniu!
Planując podróż warto kilka tygodni przed wyjazdem skorzystać z porady lekarza medycyny podróży i zadbać o odpowiednie szczepienia.
Przed każdym wyjazdem warto pamiętać o dobrym ubezpieczeniu, także w Europie.
W trakcie wakacji należy zwrócić szczególną uwagę na komary, jedzenie i wodę. Ostrożność i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pozwolą cieszyć się podróżą, bez obaw o własne zdrowie.
Podcast do wysłuchania.
Jeśli temat chorób tropikalnych Was zainteresował, namawiamy do odsłuchania całej rozmowy z dr Maciejem Kubiakiem.
Transkrypcja i opracowanie artykułu: Joanna Zielińska
