Krzywa przegroda nosowa to schorzenie polegające na anatomicznej zmianie w budowie wewnętrznej części nosa, które pogarsza jego drożność i komfort oddychania. U dzieci skrzywienie przegrody nosowej bywa przyczyną występowania wielu komplikacji zdrowotnych. Do tych najczęstszych można zaliczyć przede wszystkim nawracające infekcje górnych dróg oddechowych czy przewlekły katar. Co więcej, dzieci ze skrzywioną przegrodą nosową szybciej męczą się w trakcie wysiłku, a na skutek niewłaściwego dotlenienia bardzo często mają również problemy z koncentracją. Niestety problem ten może niekorzystnie wpływać na ich rozwój intelektualny, a w przypadku malutkich dzieci, znacznie opóźnić rozwój mowy! Co powinno więc wzbudzić niepokój rodziców i skłonić do kontaktu z lekarzem? Pytamy dr Agnieszkę Dmowską-Koroblewską, lekarza otolaryngologa [podcast].
Krzywa przegroda nosowa u dziecka – co jest jej przyczyną?
Krzywa przegroda nosowa u dzieci to niestety zbyt często pomijany, a tym samym także bagatelizowany problem. To schorzenie anatomiczne, które może być przyczyną wielu komplikacji zdrowotnych, takich jak nawracające infekcje górnych dróg oddechowych czy przewlekły katar. Co więcej, nieleczone skrzywienie przegrody nosowej niekorzystnie wpływa nie tylko na sposób oddychania malucha i jego właściwe dotlenienie. Może skutkować również nieprawidłowym rozwojem intelektualnym, a nawet opóźnieniem rozwoju mowy!
Nos pełni istotną funkcję w procesie oddychania. Z tego względu skrzywienie przegrody nosowej może zaburzać ten proces i w konsekwencji prowadzić do pojawienia się wielu problemów zdrowotnych!
Zazwyczaj przegroda nosowa jest prosta, jednak z różnych przyczyn może dojść do jej skrzywienia. Musimy pamiętać, że przegroda nosowa, czyli ścianka dzieląca jamę nosa na dwie części, charakteryzuje się dość skomplikowaną budową anatomiczną. W związku z tym wszelkie nieprawidłowości w jej obrębie mogą mieć zróżnicowane podłoże.
Krzywa przegroda nosowa u dzieci najczęściej jest skutkiem urazu. Do skrzywienia może jednak dojść również wtedy, gdy jej różne części anatomiczne nie rosną w równym tempie. Oznacza to, że jedne mogą rozwijać się szybciej, a drugie wolniej. W rezultacie części przegrody nosowej, które rosną szybciej, także znacznie szybciej i łatwiej się odkształcają, prowadząc do skrzywienia. Wśród przyczyn tego schorzenia wymienia się także wady rozwojowe twarzoczaszki pojawiające się już w okresie płodowym.
Warto wiedzieć! Zazwyczaj, choć nie zawsze, skrzywienie przegrody nosowej widoczne jest na pierwszy rzut oka. We wielu przypadkach problem ten przekłada się na ogólny wygląd całej twarzy.
Jak rozpoznać skrzywienie przegrody nosowej u dzieci?
Krzywa przegroda nosowa u dziecka – objawy
Jednym z pierwszych objawów, który powinien zwrócić uwagę rodzica, jest oddychanie przez otwarte usta. Charakterystyczne będzie również chrapanie w trakcie snu oraz mówienie przez nos. Warto mieć świadomość, że wszystkie te objawy skutkują nieprawidłowym oddychaniem dziecka, które w konsekwencji może doprowadzić do niedotlenienia organizmu, a także groźnego bezdechu w trakcie snu.
Skrzywienie przegrody nosowej zaburza cały proces oddychania.
Dzieci zwykle męczą także nawracające infekcje górnych dróg oddechowych i uciążliwy katar. Co więcej, maluchy mogą mieć problemy z koncentracją i niechętnie podejmować aktywność fizyczną, ponieważ przez skrzywioną przegrodę nosową i nieprawidłowe oddychanie znacznie szybciej się męczą.
Co więc robić, jeśli podejrzewamy skrzywienie przegrody nosowej u swojego dziecka?
Krzywa przegroda nosowa u dziecka – diagnostyka
Tematykę diagnostyki chorób przegrody nosowej znajdą Państwo w naszym kompendium wiedzy o krzywej przegrodzie nosowej – zapraszamy do przeczytania. Poradnik powstał we współpracy z mgr farmacji Arturem Rakowskim.
Konsekwencje zdrowotne krzywej przegrody u dziecka
Krzywa przegroda to nie tylko kwestia estetyczna. Musimy pamiętać, że bagatelizowanie tego problemu może skutkować wieloma konsekwencjami zdrowotnymi i uczuciem dyskomfortu u naszego malucha. Skrzywiona przegroda nosowa jest przede wszystkim problemem funkcjonalnym. Nos nie działa wówczas prawidłowo i nie pełni właściwie swoich funkcji: oczyszczającej, nawilżającej oraz ogrzewającej.
W rezultacie mechanizmy obronne organizmu dziecka nie są w stanie skutecznie bronić go przed patogenami. Z tego właśnie powodu infekcje nie zatrzymują się tylko na poziomie nosa, a rozprzestrzeniają się dalej, wywołując między innymi stany zapalne gardła, uszu, czy skutkując rozwojem zapalenia oskrzeli.
Ponadto u wielu małych dzieci krzywa przegroda może mieć znaczny wpływ na problemy rozwojowe, na przykład opóźniony rozwój mowy (ORM). Często problem ten związany jest bezpośrednio z wysiękowym zapaleniem uszu, którego następstwem może być niedrożność trąbki słuchowej. W przypadku niedrożności będącej skutkiem skrzywionej przegrody bardzo łatwo o dalsze problemy zdrowotne. Jej bezpośrednim następstwem mogą być stany zapalne w obrębie nosa i nosogardła.
Większość dzieci z krzywą przegrodą nosową ma problemy z oddychaniem. Są też maluchy, które niemalże cały czas oddychają przez buzię. U takich dzieci trudności z oddychaniem nasilają się głównie w trakcie snu. Wtedy też mogą występować u nich groźne bezdechy. To poważny problem, który może prowadzić do niedotlenienia, a w konsekwencji wpływać na zaburzenia produkcji hormonu wzrostu.
Na niedrożność nosa u małych dzieci znaczący wpływ ma również przerośnięty migdałek gardłowy, który może być następstwem krzywej przegrody. W rezultacie w górnych drogach oddechowych gromadzi się wydzielina, która drażni błonę śluzową w obrębie nosa, nosogardła i migdałka gardłowego. W konsekwencji może dojść do przerostu i obrzęku migdałka, a także innych następstw, takich jak zapalenia ucha środkowego, chrapania czy bezdechów.
Sprawdź również: Jak dbasz o dziecko, gdy przechodzi infekcję?
Leczenie krzywej przegrody nosowej u dzieci
Jedynym skutecznym sposobem leczenia krzywej przegrody nosowej jest leczenie zabiegowe. Operacja krzywej przegrody nosowej polega na przemodelowaniu (prostowaniu) lub usunięciu zdeformowanych części, dzięki czemu nos odzyskuje drożność.
Korekcja krzywej przegrody nosowej ma nie tylko aspekt zdrowotny, ale również aspekt estetyczny. Leczenie zabiegowe poprawia ogólny wygląd twarzy pacjenta i daje długotrwałe rezultaty.
Warto zaznaczyć, że nie każde dziecko mające zniekształconą przegrodę kwalifikuje się do leczenia chirurgicznego ze względu na wciąż rozwijającą się twarzoczaszkę. W takich przypadkach decyzja lekarza uzależniona jest przede wszystkim od:
- stopnia skrzywienia przegrody
- nasilenia i rodzaju dolegliwości, które wpływają na ogólne funkcjonowanie malucha
Po przeprowadzonym wywiadzie lekarz może zdecydować o wdrożeniu farmakoterapii. Ma to uzasadnienie na przykład w przypadku alergii lub przewlekłych i nawracających stanów zapalnych błony śluzowej nosa, skutkujących nieżytem gardła, krtani i dolnych dróg oddechowych, a także przerostem małżowin nosowych.
Lekarz w wyżej wymienionych przypadkach może zalecić stosowanie środków farmakologicznych w postaci:
- aerozoli
- leków antyalergicznych
- leków antyhistaminowych
- także leków przeciwzapalnych
- sterydów, które zmniejszą obrzęk w obrębie małżowin i poprawiają ogólne funkcjonowanie nosa
Jeśli farmakoterapia, która ma na celu udrożnienie nosa i ułatwienie oddychania, nie przynosi poprawy, a dziecko nadal męczą nawracające stany zapalne, także te w obrębie zatok, lekarz może zdecydować o wykonaniu badania rynomanometrycznego. Można dzięki niemu określić miejsce obturacji przeszkody w obrębie nosa i podjąć decyzję o leczeniu zabiegowym (operacji).
Leczenie zabiegowe musi być jednak dobrze przemyślane. Dziecko bowiem wciąż rośnie, a jego twarzoczaszka cały czas się rozwija.
Musimy mieć świadomość, że radykalny zabieg może zaburzyć właściwe proporcje w obrębie twarzoczaszki. U dzieci wykonuje się go jednak w jak najmniej inwazyjny sposób – w postaci endoskopii. Korekcji podlega wówczas tylko skrzywiona część przegrody.
Ze względu na to, że u małego pacjenta zwykle wykonuje się jak najmniej inwazyjny zabieg, który nie powinien mieć negatywnego wpływu na rozwój twarzoczaszki w okresie jej wzrostu, w przyszłości można rozważyć wykonanie bardziej radykalnego zabiegu. Należy także pamiętać, że głównym powodem kierowania dziecka ze zdeformowaną przegrodą do zabiegu jest udrożnienie nosa, aby nie doprowadzić komplikacji opisanych wyżej.
W jakim wieku można przeprowadzić zabieg korekcji krzywej przegrody nosowej?
Nie istnieje ścisła granica minimalnego wieku, w którym można przeprowadzić zabieg korekcji krzywej przegrody nosowej. Wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Jeżeli na przykład czteroletnie dziecko na skutek dużego urazu ma skrzywioną przegrodę, a w dodatku doszło do powikłania, jakim jest krwiak przegrody nosa, w następstwie czego tkanki są bardzo zwłókniałe, należy odblokować nos.
Jeśli tego nie zrobimy, z czasem pojawią się różne następstwa takiego stanu, takie jak groźne i uciążliwe stany zapalne. W takim przypadku precyzyjne odblokowanie nosa w miejscu największej obturacji przyniesie pożądany efekt i ułatwi dziecku swobodne oddychanie, a tym samym pozwoli uniknąć niedotlenienia oraz zaburzeń w rozwoju.
Krzywa przegroda nosowa u dziecka – podsumowanie
Choć dzieci mogą zaadoptować się do funkcjonowania z krzywą przegrodą nosową, w pewnych sytuacjach warto jednak rozważyć leczenie zabiegowe. Operacja może poprawić ogólne funkcjonowanie, zwłaszcza jeśli schorzenie poważnie zaburza drożność nosa, a dziecko chrapie i cierpi z powodu bezdechu czy nawracających infekcji. Należy pamiętać, że są to czynniki, które mogą utrudnić prawidłowy rozwój dziecka.
Rodzice nie zawsze są świadomi, że dzięki leczeniu krzywej przegrody nosowej ich pociecha będzie lepiej dotleniona, a co za tym idzie, będzie lepiej sypiać i funkcjonować. Leczenie zabiegowe ma na celu przede wszystkim przywrócenie dziecku lepszej jakości i komfortu życia.
Krzywa przegroda nosowa u dziecka – podcast do wysłuchania
Naszym gościem była dr Agnieszka Dmowska-Koroblewska, otolaryngolog. Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!
