Jak leczyć świerzb? Drogi zakażenia, leczenie i profilaktyka.

Świerzb to choroba zakaźna wywoływana przez małe pasożyty żerujące na ludzkiej skórze. Choć mogłoby się zdawać, że problem dotyczący tylko tych niedbających o higienę, to świerzbowcem może zarazić się każdy! Czym jest świerzb, jak go leczyć i w jaki sposób można ustrzec się zakażenia mówi prof. dr hab. n. med. Irena Walecka, kierownik Kliniki Dermatologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie.

Czym jest świerzb?

Świerzb to choroba zakaźna wywoływana przez świerzbowca ludzkiego. Szacuje się, że na całym świecie choroba dotyka aż 300 milionów osób rocznie! Zakażenia świerzbem są wbrew pozorom bardzo częste, ponieważ świerzbowiec jest pasożytem, który zagnieżdża się na powierzhni ludzkiej skóry. To lokalizacja, która sprzyja rozprzestrzenianiu się świerzbowca – samice ryją tunele w naskórku, gdzie składają jaja. Z czasem wylęgają się kolejne pasożyty, a łuszczenie się naskórka, w którym znajdują się jajeczka podnosi ryzyko szybkiego zakażenia innych osób.

Chorobę wywołuje świerzbowiec ludzki, czyli roztocze pasożytujące na powierzchni skóry.

Świerzbowiec żyje w warstwie rogowej naskórka i żywi się keratyną. W wydrążonych tunelach codziennie składa 2-3 jaja, a pełen cykl jego rozwoju wynosi 3 tygodnie. W tym czasie osobniki namnażają się – najpierw następuje okres wylęgania, a dopiero później pojawiają się objawy zakażenia.

Objawy rozwijają się w ciągu od 2-6 tygodni od zakażenia świerzbowcem.

Jak zdiagnozować świerzb? Objawy i rozpoznanie.

Świerzb zwykle diagnozują dermatolodzy, ponieważ pacjenci zgłaszają się do lekarza z dolegliwościami skórnymi. Osoba z objawami świądu i zmianami skórnymi kierowana jest przez lekarza ogólnego do dermatologa, najczęściej z podejrzeniem alergii. Rozpoznanie świerzba nie zawsze jest proste, ponieważ objawy mogą wskazywać na wiele innych schorzeń skórnych. Lekarz dermatolog rozpoznaje zakażenie na podstawie przeczosów, a także charakterystycznych kanalików i nor w naskórku.

Świerzbowiec żerujący na skórze wydziela toksyny, które podrażniają włókna czuciowe i powodują uporczywy świąd.

Intensywny świąd nasila się w nocy oraz po ciepłej kąpieli. Z czasem na skórze mogą również pojawić się: grudki, pęcherzyki i zaczerwienione zmiany w przestrzeniach międzypalcowych, fałdach skórnych, zgięcia, okolicach pępka, brodawek sutkowych oraz narządów płciowych. Skóra w tych miejscach jest najcieńsza i właśnie tam świerzbowiec z łatwością drąży tunele w naskórku.

Świerzb może zagnieździć się w każdym miejscu na ciele!

Warto wiedzieć, że świerzb może występować również w innych miejscach, zwłaszcza u dzieci, ponieważ ich skóra jest znacznie cieńsza (jest miękka i przezierna, co ułatwia pasożytom drążenie tuneli). Świerzbowiec u dzieci najczęściej zagnieżdża się na szyi i skórze owłosionej głowy, a na ciele obserwuje się zadrapania i przeczosy.

Jak leczyć świerzb? Drogi zakażenia, leczenie i profilaktyka.

Świerzbem można zarazić się bezpośrednio – poprzez kontakt z naskórkiem zarażonego i w trakcie kontaktów seksualnych oraz pośrednio – korzystając z ubrań, pościeli i przyborów toaletowych osoby zarażonej świerzbowcem ludzkim.

Świerzbem może zarazić się każdy, bez względu na higienę osobistą!

Do zarażenia świerzbowcem najczęściej chodzi w dużych skupiskach ludzkich: szkołach, przedszkolach, domach opieki i akademikach. Świerzb wciąż jest powszechną chorobą, którą można zarazić się niemalże wszędzie!

Im szybciej rozpoznany świerzb, tym krótsze będzie leczenie. Świerzb jest całkowicie uleczalny, jednak domowe sposoby nie wystarczą, by pozbyć się pasożytów żerujących w naskórku!

W leczeniu stosuje się miejscowe preparaty z permetryną nakładane na całe ciało z wyłączeniem twarzy, a w przypadku cięższych postaci choroby podaje się tabletki z iwermektyną. Warto wiedzieć, że antybiotyki (miejscowe lub doustne) podaje się tylko w przypadku dużego nadkażenia skóry.

Świerzb to choroba zakaźna, dlatego konieczne jest leczenie wszystkich członków rodziny zarażonego.

W przypadku zachorowania na świerzb ze względu na złuszczanie się zainfekowanego naskórka należy nie tylko zdezynfekować i wyprać wszystkie ubrania i pościel, ale konieczne jest dokładne odkurzenie wszystkich dywanów oraz obić foteli, kanap i krzeseł.

Leczenie obejmuje pacjenta, jego rodzinę i całe środowisko, w którym żyje.

Co jeszcze trzeba wiedzieć o świerzbie?

Świerzb może wywoływać alergię poświerzbowcową (utrwalony świąd), która jest reakcją autoimmunologiczną na antygen, który po zakażeniu znajdował się w organizmie. Utrwalony świąd leczy się przez podanie glikokortykosteroidów przeciwświądowych doustnych w postaci tabletek.

Świerzb może dawać powikłania – różnego rodzaju zakażenia bakteryjne, alergiię poświerzbowcową, zmiany guzkowe, parazytofobię oraz miejscowe podrażnienie po stosowaniu leków (głównie u skóry wrażliwej).

W społeczeństwie wciąż panuje błędne przekonanie, że świerzb jest powodem do wstydu i jest chorobą wynikającą z biedy i nieprzestrzegania zasad higieny. Niestety, świerzbem może zarazić się każdy! W przypadku zachorowania najważniejsze jest leczenie, które pozwoli uniknąć rozprzestrzeniania się choroby na domowników i osoby mające bezpośredni lub pośredni kontakt z zarażonym.

Posłuchaj podcastu, dowiesz się więcej!

Transkrypcja i opracowanie artykułu: Joanna Zielińska

Zapoznaj się również z tym artykułem:„Rany przewlekłe-zasady prawidłowej pielęgnacji.”