Różnego rodzaju zabiegi chirurgiczne często wiążą się z bólem, osłabieniem mięśni, czy ograniczoną ruchomością. Kluczowa dla pacjenta jest odpowiednia rekonwalescencja – obejmująca zarówno właściwe leczenie, jak i wcześnie wdrożoną fizjoterapię. Przywracanie zdolności ruchowych to istotny element całego procesu powrotu do zdrowia. Dlaczego wczesna rehabilitacja po przebytych operacjach jest tak ważna? Rozmawiamy o tym z Bartłomiejem Gajowcem – fizjoterapeutą, praktykiem aikido, autorem książki „Świat dotyku – zdrowy duch to zdrowe ciało. Holistyka w fizjoterapii”.
Dlaczego wczesna rehabilitacja po operacji jest tak ważna?
Rehabilitacja po operacji czy przebytym urazie pełni kluczową rolę w procesie rekonwalescencji. Dzięki pracy z fizjoterapeutą oraz metodom usprawniającym ciało organizm szybciej powraca do zdrowia i pełnej sprawności. Wczesna fizjoterapia wskazana jest bez względu na wiek, stan pacjenta czy rodzaj zabiegu chirurgicznego.
Każda operacja czy interwencja chirurgiczna jest ingerencją w narządy i tkanki, która zmienia zakres oraz jakość ruchów. Jeśli zostaną one utrwalone przez niewłaściwe wzorce ruchowe, mogą skutkować powstawaniem zrostów i napięć w obrębie całego ciała. A to znacznie ogranicza normalne funkcjonowanie!
Nie od dziś wiadomo, że ruch to zdrowie. Jest podstawą utrzymującą ludzi w dobrej kondycji psychofizycznej, a nawet przy życiu. Mobilizacja całego organizmu po przebytych zabiegach chirurgicznych działa wyłącznie na korzyść pacjenta! Dlaczego? Zbyt długie unieruchomienie pogłębia tylko problemy, nie sprzyja zdrowiu i ogólnej kondycji ciała. Pacjent po zabiegu powinien być pionizowany najszybciej jak to możliwe!
Rehabilitacja jest powszechnie stosowaną metodą usprawniania pacjentów po przebytych urazach ortopedycznych. Wskazana jest także w leczeniu pooperacyjnym, ponieważ skraca czas powrotu do zdrowia.
Wczesna rehabilitacja to podstawa skutecznego leczenia
Skóra człowieka zamyka powłoki, odgradzając narządy i tkanki wewnętrzne o środowiska zewnętrznego. Przerwanie jej ciągłości na skutek urazu, skaleczenia czy cięcia operacyjnego powoduje tworzenie się blizn. Z kolei niemobilizowana i twarda blizna skutkuje powstawaniem bolesnych zrostów, które ograniczają ruchomość tkanek i utrwalają nieprawidłowy wzorzec ruchowy. A to krótka droga do pojawienia się kolejnych uciążliwych dolegliwości w obrębie całego ciała…
Blizna pooperacyjna powinna być ergonomiczna – jej prawidłowa ruchomość nie będzie powodować bólu czy skutkować powstawaniem nieestetycznych bliznowców.
Gruba i obolała blizna wymaga odpowiedniej mobilizacji oraz współpracy fizjoterapeuty i pacjenta. Praca z blizną poprawia jej ukrwienie, dzięki czemu miejsce po cięciu lepiej się goi, a ciało szybciej wraca do sprawności sprzed zabiegu. Mobilizacja tkanek polega także na ograniczaniu ich naprężania oraz eliminacji innych stanów, które mogą opóźniać proces gojenia rany.
Przywrócenie odpowiedniej elastyczności, miękkości i ruchomości tkanek sprawi, że rana pooperacyjna będzie znacznie lepiej się goić.
Ciało uczy się pewnych nawyków ruchowych, niestety także tych niewłaściwych. Jeśli ciało będzie zbyt długo unieruchomione, pojawi się ból oraz napięcie, które będą generować kolejne zaburzenia i dysfunkcje prowadzące do jeszcze większych dolegliwości bólowych – nie tylko w obrębie przeciętej tkanki, ale także całego ciała. Organizm człowieka jest bowiem zbudowany z systemu powięzi scalających ze sobą wszystkie struktury ciała, które wzajemnie na siebie oddziałują.
Nie warto więc za wszelką cenę unieruchamiać pacjenta, a w miarę możliwości jak najwcześniej rozpocząć pracę z ciałem. Rozluźnienie naprężonych mięśni poprawi ruchomość wszystkich struktur połączonych ze sobą powięziami. To fizjoterapia powinna być jednym z podstawowych sposobów przywracania organizmu do dawnej sprawności po zabiegach operacyjnych!
To może Cię zainteresować: Proces gojenia się ran oraz szwy i blizny pooperacyjne – zasady pielęgnacji.
Fizjoterapia po operacji – kiedy i jak zacząć?
Każde ciało ma swoją własną historię, od której zależy nie tylko jego kondycja fizyczna i psychiczna, ale szybkość powrotu do zdrowia i sprawności po urazach. Z tego względu metoda usprawniania ciała po przebytych urazach powinna być dobierana indywidualnie.
„Tak jak jesteśmy w stanie zapisać na plastikowej płycie kolorowy film czy muzykę, tak proszę uwierzyć, nasze żyjące i czujące ciało zapisuje wszystko co się z nim dzieje, także emocje” – fragment z książki „Świat dotyku”.
Każda tkanka powinna swobodnie się poruszać, również względem innych tkanek. Sama praca z blizną i z tkanką wymaga indywidualnego podejścia oraz oceny, czy uszkodzone struktury są już gotowe, aby rozpocząć pracę z fizjoterapeutą. Tkanki miękkie i rany muszą się odpowiednio zagoić! Fizjoterapeuta jeszcze przed rozpoczęciem pracy z pacjentem powinien ocenić ich stan oraz zapoznać się z historią choroby pacjenta.
Pozornie takie same schorzenia czy zabiegi chirurgiczne wymagają od fizjoterapeuty innego sposobu pracy oraz indywidualnego podejścia do pacjenta!
Zarówno fizjoterapeuta, jak i pacjent muszą pamiętać, że kluczem do udanej rehabilitacji i mobilizacji tkanej po zabiegu chirurgicznym jest indywidualne podejście! Dopasowanie metod usprawniania ciała do predyspozycji oraz stanu chorego to podstawa bezpiecznej i skutecznej rehabilitacji. Wybór sposobu rehabilitacji powinien bazować na dotychczasowej kondycji chorego oraz uwzględniać inne schorzenia, wcześniejsze urazy i przebyte zabiegi, a także wrodzone, indywidualne predyspozycje ciała.
Proces gojenia się rany u każdego chorego będzie przebiegał nieco inaczej. Inny będzie także czas powrotu do sprawności sprzed operacji.
Przed rozpoczęciem usprawniania pacjenta warto wziąć pod uwagę przede wszystkim jego wiek, ogólną kondycję, ewentualne choroby i wcześniejsze urazy. Niektóre indywidualne skłonności i predyspozycje (lub ich brak!) mogą znacząco wpływać na cały proces i utrudniać powrót do zdrowia.
UWAGA na ukryte stany zapalne oraz dysfunkcje układów i narządów, które mogą utrudniać regenerację tkanek po zabiegach chirurgicznych!
Wczesna rehabilitacja – sposoby usprawniania ciała
Każdy zabieg chirurgiczny wiąże się nie tylko z ingerencją w narządy. To także naruszenie tkanek, mięśni i powięzi, co może skutkować silną bolesnością w obrębie rany pooperacyjnej. Ból nie powinien być jednak wymówką i powodem rezygnacji z wczesnej rehabilitacji!
Sposobów usprawniania ciała po zabiegach chirurgicznych jest naprawdę sporo! Do wyboru są nie tylko ćwiczenia manualne pod czujnym okiem fizjoterapeuty, ale również metody wykorzystujące działanie pola magnetycznego, lasera lub ultradźwięków, które przyspieszają proces gojenia się trudnodostępnych, głębokich tkanek.
Podstawą fizjoterapii po zabiegach chirurgicznych jest usprawnianie ciała przez dotyk, tj. terapia manualna. Skutecznymi sposobami są jednak również inne metody, które umożliwiają rehabilitację miejsc trudnodostępnych, takich jak tkanki głębokie.
Czasami nawet zwykłe położenie ręki na ranie pooperacyjnej jest rodzajem terapii manualnej. Przynosi bowiem ulgę dzięki temperaturze ciała. To idealny sposób na nieinwazyjną autoterapię!
Usprawnianie ciała to także praca z własną psychiką
Warto pracować nie tylko nad ciałem, ale i psychiką, która bardzo często blokuje ciało. Pacjent powinien walczyć ze swoim lękiem przed bólem związanym z mobilizacją tkanek. Naprężanie ciała tylko pogłębia pewne nieprawidłowości i dysfunkcje, jeszcze bardziej nasilając problem. Zdrowe i prawidłowo funkcjonujące ciało powinno być elastyczne i pozbawione bólu. Ruch daje wolność, swobodę i kontrolę nad ciałem, pozwalając jednocześnie utrzymać go w dobym zdrowiu.
Obawa przed bólem skutkuje kształtowaniem się pewnych szkodliwych nawyków i niewłaściwych wzorców, które z czasem utrwalają się i negatywnie wpływają na całe ciało!
Nigdy nie jest za późno, aby rozpocząć pracę z blizną, także tą kilkuletnią. Warto korzystać z pomocy specjalistów i rozpocząć rehabilitację, która nierzadko może przywrócić nam życie bez bólu i ograniczeń ruchowych – także w starszym wieku!
WAŻNE: istotna jest nie tylko praca z raną i blizną, ale także dobre przygotowanie ciała do zaplanowanego zabiegu! Warto odwiedzić fizjoterapeutę, zadbać o odpowiednie odżywienie, nawodnienie tkanek i dostarczenie mu budulca, które ułatwi i skróci późniejszą rekonwalescencję. Organizm przygotowany do zabiegu znacznie lepiej powraca do zdrowia i szybciej odzyskuje sprawność!
Sprawdź także: Mobilizacja blizny po cesarskim cięciu. Dlaczego warto?
Fizjoterapia po operacji – posłuchaj podcastu
Naszym gościem był Bartłomiej Gajowiec – doświadczony fizjoterapeuta, praktyk aikido i autor książki „Świat dotyku – zdrowy duch to zdrowe ciało. Holistyka w fizjoterapii”. Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy!
Posłuchaj innej rozmowy z naszym gościem: Co zdrowiu człowieka daje Aikido?
