Bariera hydrolipidowa to niewidzialna ochrona naszej skóry, która działa jak tarcza chroniąca ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi i patogenami. Często jednak na skutek błędów w codziennej pielęgnacji dochodzi do jej naruszenia, przez co przestaje spełniać swoje naturalne funkcje. W rezultacie dochodzi do pogorszenia kondycji cery i pojawienia się niedoskonałości oraz uciążliwych problemów skórnych. Jak rozpoznać, że płaszcz hydrolipidowy skóry został uszkodzony i jak przywrócić jego naturalną równowagę?
Czym jest bariera hydrolipidowa?
Bariera hydrolipidowa skóry, znana także jako płaszcz hydrolipidowy czy warstwa hydrolipidowa, to naturalna struktura znajdująca się powierzchni skóry. Znajduje się w warstwie rogowej naskórka i stanowi pewnego rodzaju płaszcz ochronny skóry. W jego skład wchodzi wydzielany przez nas pot, lipidy pochodzące z komórek naskórka oraz sebum wydzielane przez gruczoły łojowe. Taka bariera ochronna oddziela organizm od środowiska zewnętrznego i ma chronić skórę przed szkodliwymi czynnikami, na które narażona jest każdego dnia.
Skóra człowieka składa się z kilku warstw, które różnią się strukturą oraz pełniącymi funkcjami. Jedną z najważniejszych warstw, tuż po skórze właściwej i tkance podskórnej, jest naskórek, będący naturalną barierą ochronną dla głębszych warstw skóry. To właśnie na nim znajduje się płaszcz lipidowy, który chroni nas m.in. przed wnikaniem szkodliwych patogenów i zapobiega nadmiernej utracie wody.
Bariera hydrolipidowa składa się z cząsteczek wody pochodzących z wydzielanego przez skórę potu oraz lipidów, czyli tłuszczów z sebum produkowanego przez gruczoły łojowe. W skład bariery ochronnej naskórka wchodzą też białka strukturalne, takie jak kolagen czy elastyna, wolne kwasy tłuszczowe (WKT), naturalny czynnik NMF odpowiadający za nawilżenie, skwalen oraz mieszanka lipidów – ceramidów, fosfolipidów, trójglicerydów i cholesterolu.
Sprawnie funkcjonująca bariera hydrolipidowa to podstawa zdrowej i pięknej skóry. Niestety na skutek niewłaściwej pielęgnacji czy niesprzyjających czynników bardzo często dochodzi do jej uszkodzenia. Naruszona bariera ochronna oznacza duże kłopoty, które skutkują wieloma uciążliwymi dolegliwościami ze strony skóry, takimi jak podrażnienia czy zaczerwienienie.
Jakie funkcje pełni bariera hydrolipidowa skóry?
Prawidłowo funkcjonująca bariera hydrolipidowa chroni skórę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenia i smog czy promieniowanie UV, a także zapobiega utracie wody z naskórka oraz nadmiernemu przesuszeniu. Ponadto utrzymuje również elastyczność i opóźnia pojawienie się pierwszych oznak starzenia, za które odpowiadają wolne rodniki.
Bariera hydrolipidowa – funkcje:
- ochrona przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych
- zapobieganie utracie wody z naskórka i utrzymywanie właściwego nawilżenia
- utrzymywanie prawidłowego pH skóry i zapobieganie namnażania się patogenów
- udział w transporcie składników aktywnych do głębszych warstw skóry
Utrzymanie prawidłowej warstwy hydrolipidowej powinno być podstawą codziennej pielęgnacji, aby naturalna bariera ochronna skóry mogła dobrze spełniać swoje funkcje. To fundament pięknego wyglądu i jeden z kluczowych elementów zachowania zdrowia skóry, o czym powinniśmy pamiętać każdego dnia!
Posłuchaj podcastu >>> Łuszczyca u dzieci.
Co może naruszać barierę hydrolipidową?
Niestety barierę hydrolipidową bardzo łatwo uszkodzić, co prowadzi zaburzeń jej funkcjonowania, a w konsekwencji do pojawienia się wielu uciążliwych dolegliwości ze strony skóry. Co może być więc przyczyną takiego stanu?
Do uszkodzenia bariery hydrolipidowej prowadzą m.in. czynniki zewnętrzne, takie jak zanieczyszczenia, smog, niesprzyjające warunki atmosferyczne czy szkodliwe działanie promieni słonecznych. Szkodzi jej również niewłaściwa i zbyt agresywna pielęgnacja, stosowanie silnych i wysuszających produktów do mycia, gruboziarniste peelingi, a nawet zbyt mocne pocieranie ręcznikiem. Zagrożeniem dla warstwy lipidowej skóry jest także niewystarczająca ochrona UV i brak kremu z filtrem, który powinniśmy stosować przez cały rok, nie tylko latem!
UWAGA: barierę ochronną skóry może naruszać również nieumiejętne stosowanie kwasów, czy stosowanie agresywnych składników aktywnych, takich jak retinol.
Uszkodzona bariera hydrolipidowa – objawy
Uszkodzenia bariery hydrolipidowej zdarzają się bardzo często, powodując wiele uciążliwych objawów ze strony skóry. Naruszony płaszcz hydrolipidowy to jedna z głównych przyczyn szybszego starzenia, nadwrażliwości na składniki kosmetyków oraz podrażnień i stanów zapalnych, skutkujących pojawieniem się wielu problemów skórnych.
Gdy bariera ochronna skóry jest naruszona, pojawia się uczucie suchości, bo gruczoły łojowe produkują znacznie mniej sebum. Bez naturalnego sebum bariera hydrolipidowa staje się znacznie cieńsza, co właściwie uniemożliwia jej spełnianie swoich naturalnych funkcji, w tym ochronę naszej skóry. W rezultacie cera staje się bardziej delikatna i podatna na podrażnienia. Przysłowiowy kij ma jednak dwa końce. Choć skóra rzeczywiście nadmiernie się przesusza, to w dłuższej perspektywie gruczoły łojowe będą próbowały się przed tym bronić. W jaki sposób? Niestety… nadmiernie produkując sebum, którego na skutek uszkodzenia płaszcza hydrolipidowego brakuje na powierzchni naszej skóry! Gruczoły łojowe otrzymują wówczas sygnał do wzmożonej pracy, a jeśli zaczną produkować łój w nadmiernej ilości, na skórze oprócz podrażnień czy zaczerwienienia bardzo szybko pojawią się też wykwity skórne i trądzik.
Problem naruszonego płaszcza hydrolipidowego jest jak widać bardzo złożony, a jego skutki mogą być naprawdę różnorodne. Co więc powinno wzbudzić naszą czujność i kiedy warto bliżej przyjrzeć się swojej skórze?
Objawy uszkodzonej bariery hydrolipidowej:
- suchość skóry
- podrażnienia
- uczucie ściągnięcia
- pieczenie
- swędzenie
- zaczerwienienie
- nadprodukcja sebum
- błyszczenie skóry
- stany zapalne
- zmiany skórne – krostki, wypryski i trądzik
- zaskórniki otwarte i zamknięte
- nadwrażliwość na kosmetyki i różnice temperatur
- szary i ziemisty kolor cery
- alergie skórne
To może Cię zainteresować: Skąd ten trądzik, czyli jak na stan skóry wpływa styl życia?
Odbudowa bariery hydrolipidowej skóry krok po kroku
Uszkodzoną barierę hydrolipidową naskórka można jednak odbudować, a cały proces trwa stosunkowo krótko – około miesiąca. Tyle czasu potrzebuje nasza skóra, aby się zregenerować.
Chcąc poprawić kondycję skóry i przywrócić jej dawny blask, powinniśmy tak naprawdę nie przeszkadzać barierze hydrolipidowej w normalnym funkcjonowaniu. Co to właściwie oznacza? Jej odbudowa zachodzi właściwie samoistnie, ale pod warunkiem, że będziemy odpowiednio wspierać ją właściwą pielęgnacją i wyeliminujemy czynniki, które jej nie służą.
Dbanie o barierę hydrolipidową warto zacząć od dobrego nawilżenia skóry, zachowując jednocześnie równowagę pomiędzy nawilżeniem a złuszczaniem. Agresywne i zbyt częste złuszczanie naskórka zaburza prawidłowe funkcjonowanie skóry, dlatego powinniśmy zrezygnować z gruboziarnistych peelingów na rzecz delikatnych peelingów enzymatycznych i wykonywać je raz lub dwa razy w tygodniu. Krem do twarzy, w którym znajdują się składniki aktywne o właściwościach nawilżających i zapobiegających nadmiernej utracie wody z naskórka to oczywiście podstawa codziennej pielęgnacji, ale jeśli warstwa lipidowa została już zaburzona, warto sięgnąć po coś “mocniejszego”. Tu z pomocą przyjdzie nam krem odbudowujący, który przyspieszy regenerację skóry. W jego składzie powinniśmy szukać składników naturalnie występujących w ludzkiej skórze, takich jak ceramidy czy kwas hialuronowy.
Dbając o barierę ochronną skóry nie możemy pominąć także dokładnego, ale delikatnego oczyszczania twarzy. Silne detergenty będą podrażniać i nadmiernie wysuszać naskórek, dlatego warto sięgać po łagodne żele i pianki do mycia z naturalnym składem. UWAGA: jak ognia unikamy kosmetyków z alkoholem!
Składniki, które wspomogą odbudowę bariery hydrolipidowej
Odbudowę płaszcza ochronnego skóry mogą wspomóc także składniki, takie jak ceramidy, kwas hialuronowy, kompleks NMF czy olej z konopii. Warto sięgać po nie, gdy dojdzie już do uszkodzenia warstwy hydrolipidowej i chcemy szybko przywrócić dobrą kondycję naszej skóry.
Ceramidy
Ceramidy zapobiegają nadmiernej utracie wody z naskórka i wspierają jego prawidłowe funkcje. Ponadto opóźniają procesy starzenia i chronią warstwę rogową przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Ceramidy stanowią też pewnego rodzaju spoiwo międzykomórkowe. Będą więc idealnym uzupełnieniem pielęgnacji każdego typu skóry, zwłaszcza skóry suchej i skóry dojrzałej.
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy to składnik naturalnie występujący w ludzkiej skórze, który wiąże wodę i tworzy barierę okluzyjną, zapobiegającą jej nadmiernej utracie. Więcej przeczytasz o nim TUTAJ: Kwas hialuronowy w codziennej pielęgnacji
Kompleks NMF
NMF (Natural Moisturizing Factor), czyli naturalny czynnik nawilżający, zatrzymuje wodę w skórze i utrzymuje jej prawidłowe nawilżenie. Pobudza również skórę do naturalnej odnowy, przyspieszając odbudowę bariery lipidowej.
Olej z konopii
Olej z konopii pozyskiwany z nasion konopii siewnej charakteryzuje się wysoką zawartością NNKT, czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, witamin A i E oraz cynku, miedzi i przeciwutleniaczy, które wspomagają prawidłowe funkcjonowanie skóry i przyspieszają odbudowę bariery hydrolipidowej skóry.
Ponadto warto sięgać także po kolagen, elastynę, skwalan, lanolinę i niezwykle popularny niacynamid. Pamiętajmy też, że chcąc odbudować barierę hydrolipidową powinniśmy codziennie aplikować na skórę filtr SPF. Nie pocierajmy również skóry ręcznikiem, a delikatnie go przykładajmy, aby wchłonął nadmiar wody. Warto też przynajmniej na jakiś czas odstawić szczoteczki do twarzy.
Sprawdź też: Skinimalizm – daj odpocząć swojej skórze
Sprawdź także >> Łuszczyca krostkowa – jakie są jej objawy i jak wygląda leczenie [podcast].
