Colostrum – naturalny regulator odporności. Kompendium wiedzy.

Colostrum, czyli siara (pierwsze mleko, młodziwo) to aktywna biologicznie wydzielina gruczołów mlecznych ssaków powstająca w ostatnim okresie ciąży aż do kilkudziesięciu godzin po porodzie. Stanowi prawdziwe bogactwo dobroczynnych składników, mających ogromny wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Colostrum jest naturalnym, wszechstronnym i silnym prebiotykiem, czyli suplementem zdolnym do wzbudzania i wspomagania wzrostu fizjologicznych szczepów bakterii jelitowych, co wykazane zostało na podstawie badań na ludziach i zwierzętach. O odporności, mikrobiocie jelitowej i colostrum rozmawiam z dr n. med. Maciejem Hałasą.

aktualizacja: 10’2023

Dr n. med. Maciej Hałasa jest autorem książki „Colostrum. Naturalny regulator układu immunologicznego” – jedynego w Polsce szerokiego opracowania na temat wpływu colostrum bovinum (siary bydlęcej) na odporność człowieka. Doktor jest naukowcem i badaczem, obecnie pracującym w Zakładzie Żywienia Człowieka i Metabolomiki na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie. Głównym polem jego zainteresowań są przewlekłe i nawracające zapalenia, szczególnie dróg oddechowych. W ostatnich latach zajmuje się przede wszystkim funkcją układu immunologicznego jelit, jego związkiem z zaburzeniami odporności oraz rozwojem uczuleń, a także możliwościami jego naturalnej regulacji.

Jakie sytuacje prowadzą do spadków odporności?

Właściwie funkcjonująca odporność działa na tyle dyskretnie, że efektów jej mozolnej pracy nie zauważamy. Po prostu czujemy się dobrze pod względem fizycznym i psychicznym. Mamy energię potrzebną do pracy i aktywności fizycznej.

„Odporność można zdefiniować jako zdolność do kontrolowania i usuwania czynników zagrażających integralności organizmu. Mogą one pochodzić zarówno ze środowiska zewnętrznego (czynniki infekcyjne i ich toksyczne produkty oraz inne szkodliwe dla tkanek czynniki fizyczne i chemiczne), jak i z wnętrza organizmu (obumierające i zdegradowane tkanki, w tym rozwijające się komórki nowotworowe). Z powodu ciągłego zagrożenia ze strony tych czynników prawidłowa odporność musi być utrzymywana nieprzerwalnie przez całe życie.” – pisze w swojej książce dr M. Hałasa.

Problem pojawia się dopiero w momencie długotrwałego spadku odporności, a przyczyn takiego stanu może być naprawdę wiele. Odpowiadają za to przede wszystkim nasze niezbyt dobre nawyki i codzienne wybory.

Za spadki odporności w dużej mierze odpowiadają:

• niedobory snu,
• brak regularnej aktywności fizycznej (zwłaszcza codziennego ruchu na świeżym powietrzu!),
• niewłaściwa, wysokoprzetworzona dieta uboga w składniki odżywcze,
• nadmiar cukru w diecie,
• zakażenia: bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze,
• nadmierna farmakoterapia (m.in. nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
• źle dobrana suplementacja,
• nieracjonalna antybiotykoterapia,
• długotrwały stres, z którym sobie nie radzimy,
• przepracowanie i przemęczenie organizmu,
• nadużywanie alkoholu,
• zanieczyszczenie środowiska.

Zatem jak wzmacniać odporność? Zarówno brak regularnej aktywności fizycznej, jak i jej nadmiar mogą przyczyniać się do obniżenia odporności! Na jej spadki narażeni są m.in. sportowcy, którzy bardzo często zmagają się z infekcjami górnych dróg oddechowych. Ruch buduje kondycję, wpływa pozytywnie na sprawność i wydolność organizmu, ale nie można przesadzić tu w żadnym kierunku. Umiarkowana, ale regularna aktywność fizyczna przyniesie nam więcej korzyści niż intensywne treningi wycieńczające i zakwaszające organizm!

Zakwaszone na skutek intensywnych treningów tkanki nie funkcjonują prawidłowo i mają osłabioną odpowiedź immunologiczną. Taki stan nierzadko skutkuje rozwojem wielu chorób o podłożu zapalnym, takich jak chociażby infekcje i nowotwory. Warto więc zachować zdrowy rozsądek i nie forsować organizmu ponad siły.

Zależność stanu mikroflory jelitowej i odporności

Mikrobiota jelitowa pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu, a zaburzenia jej składu mają związek z występowaniem wielu chorób. Dobrze funkcjonująca mikrobiota jelitowa jest strażnikiem i częścią bariery jelitowej. Sprawnie działająca bariera jelitowa pełni funkcję absorpcyjną, umożliwiając wchłanianie niezbędnych do życia składników odżywczych. Równie ważna jest jej funkcja ochronna uniemożliwiająca przedostawanie się chorobotwórczych mikroorganizmów, które mogą wywołać w organizmie stany zapalne. Co istotne, zapalenie toczące się wewnątrz organizmu niszczy też samą mikrobiotę!

Mikrobiota reguluje procesy zachodzące w organizmie człowieka i ma duży wpływ na odporność organizmu! Staje się pewnego rodzaju przyczynkiem do treningu immunologicznego na poziomie jelita.

Trening immunologiczny toczący się jelicie warunkuje dobrostan odpornościowy całego organizmu. Jelito jest najważniejszym organem odpowiedzialnym za odporność! Zmiany i nieprawidłowości w składzie naturalnej mikroflory jelitowej prowadzą do dysbiozy, czyli zaburzeń równowagi mikrobiologicznej. W konsekwencji prowadzi to do dysfunkcji i rozwoju wielu chorób – nie tylko w układzie pokarmowym!

Poważnym problemem jest także rozszczelnienie bariery jelitowej, która w normalnych warunkach zapobiega przedostawaniu się do krwiobiegu niestrawionych składników pokarmowych, toksyn i patogenów. Gdy dojdzie do jej rozszczelnienia i przedostania się drobnoustrojów, układ immunologiczny reaguje na nie stanem zapalnym oraz nieprawidłowymi reakcjami. W konsekwencji mogą rozwinąć się choroby autoimmunologiczne oraz schorzenia przewlekłe, nietolerancje pokarmowe i inne uciążliwe dolegliwości.

Właściwie funkcjonująca bariera jelitowa ma za zadanie przepuszczać do krwiobiegu najdrobniejsze cząstki spożywanego pokarmu: aminokwasy, cukry proste, kwasy tłuszczowe itd. oraz zapobiegać przedostawaniu się tych szkodliwych.

Powiązanie stanu mikroflory bakteryjnej z odpornością jest niezwykle silne. U noworodka zdolność do prawidłowych reakcji immunologicznych zaczyna się dopiero kształtować. Posiada on co prawda odporność nieswoistą (tzw.wrodzoną), jednak aby organizm mógł być w pełni wydolny, ten rodzaj odporności wymaga odpowiedniej aktywacji oraz wspomagani czynnikami, których maluch nie wytwarza jeszcze w wystarczającej ilości. Rolę takiego aktywatora pełnią właśnie pierwsze krople mleka matki, czyli siara.

Czy odporność można przestymulować?

Obecnie powszechne i częste stały się choroby wynikające z zaburzeń układu odpornościowego. Choć coraz więcej wiadomo o różnego rodzaju chorobach autoimmunologicznych i alergicznych, przyczyny ich powstawania nie są jednak do końca poznane. Zaczęto więc podejrzewać, że u ich podłoża może leżeć nadmierna stymulacja układu odpornościowego. Nie istnieją jednak konkretne dowody, które jednoznacznie potwierdziłyby słuszność tezy, że immunostymulacja przekłada się na rozwój alergii czy chorób autoimmunologicznych!

Zgadzam się natomiast  z tym, że w przypadku chorób autoimmunologicznych należy bardzo ostrożnie podchodzić do tematu stymulowania odporności – mówi dr Hałasa. 

Immunostymulacja to jeden ze sposobów na pobudzenie procesów odpornościowych organizmu. Pobudzenie funkcji układu immunologicznego wiąże się jednak z pewnym ryzykiem. Stymulacja układu immunologicznego wzmacnia pewne ogólne procesy odpornościowe, także te działające niewłaściwie.

Nie trzeba jednak bać się prostych i naturalnych stymulatorów odporności: hartowania organizmu, a nawet stawiania baniek, niesłusznie owianych złą sławą. Naturalne immunostymulatory mają na celu przede wszystkim wspieranie i podnoszenie odporności, z kolei antyoksydanty – minimalizowanie szkodliwych skutków procesów związanych z układem immunologicznym, m.in. rozwijającego się stanu zapalnego.

Procesy zapalne toczą się w organizmie człowieka nieustannie. Nie ma więc powodu do obaw, że naturalna immunostymulacja czy antyoksydanty nam zaszkodzą – o odporność powinniśmy dbać każdego dnia!

Immunomodulacja natomiast pozwala w bardziej kontrolowany sposób wzmacniać i regulować pewne procesy odpornościowe, jednocześnie tłumiąc szkodliwe mechanizmy immunologiczne. Jednym z naturalnych immunomodulatorów jest właśnie colostrum!

„Coraz więcej danych wskazuje na to, że colostrum może nie tylko stymulować i wzmacniać odporność, ale również właściwie modulować przebieg reakcji prowadzących do indukcji tolerancji lub reakcji obronnych. Takie regulacyjne właściwości siary leżą u podstaw jej najważniejszych funkcji.” – czytamy w książce  dr Hałasy, „Colostrum. Naturalny regulator układu immunologicznego”.

Czym jest colostrum?

Colostrum, czyli siarę bydlęcą nazywa się pierwszym mlekiem lub młodziwem, bo oprócz wielu korzyści dla zdrowia pozytywnie wpływa także na urodę. Niegdyś colostrum było towarem deficytowym i niezwykle pożądanym. Kupowali i stosowali je chętnie najbogatsi, w tym dwory magnackie i królewskie. Obecnie technologia pozwala nam na wiekszą powszechność i dostępność colostrum.

Colostrum zawiera łącznie około 250 różnych składowych. Najistotniejszą cechą różniącą siarę od mleka jest ogromna zawartość biologicznie aktywnych substancji, głównie białkowych (białka serwatkowe – 80%, kazeina – 20%), a także witamin (m.in. B1, B2, B6, C, E oraz A) i soli mineralnych (fosfor, wapń, potas, magnez, sód). Białka i peptydy stanowią aż 60% suchej masy siary pozyskiwanej w pierwszych godzinach po porodzie. Wraz z upływem czasu proporcja ta zmienia się na korzyść lipidów i cukrów, stanowiących podstawowe składniki mleka.

Colostrum można uznać za środek wspierający osłabioną odporność, a to za sprawą wielokierunkowego efektu regulacyjnego oraz anabolicznego siary. Nie bez znaczenia jest także wpływ młodziwa na poprawę kondycji psychofizycznej.

Bioaktywne składowe colostrum

Skala i zakres oddziaływania colostrum na organizm wynika z synergii działania wszystkich jej składowych. Najważniejszym bioaktywnym składnikiem siary jest laktoferyna działająca aktywnie zarówno w formie pierwotnej, jak i poddanej trawieniu enzymatycznemu. Wywiera bezpośrednie działanie skierowane przeciwko czynnikom infekcyjnym (wchodząc bezpośrednio w reakcję z elementami ścian komórek bakteryjnych) oraz wszechstronnie stymuluje i wspiera odporność.

„Przeciwbakteryjne właściwości laktoferyny nie ograniczają się w jelitach wyłącznie do mikrobioty patogennej. Białko to wspiera rozwój bakterii fizjologicznych, m.in. Lactobacillus i Bifidobacterium (działanie prebiotyczne, bifidogenne.”, pisze w swoim opracowaniu dr Hałasa.

Kolejny składowy colostrum to lizozym wykazujący działanie przeciwbakteryjne w przebiegu infekcji; lecznicze i protekcyjne w próchnicy zębów oraz przeciwbólowe, m.in. w leczeniu wspomagającym w chorobie nowotworowej.

Aminokwasy egzogenne obecne w colostrum (ok. 50% suchej masy) to budulec ważny dla prawidłowego funkcjonowania reakcji odpornościowych i procesów regeneracyjnych.

Immunoglobuliny obecne w siarze w wysokim stężeniu dokonują selekcji szczepów bakteryjnych w jelicie – eliminują te patogenne, chroniąc organizm przed infekcją jelitową. Przygotowują też pole dla szczepów fizjologicznych, potrzebnych w procesie regulacji środowiska jelitowego.

Nie sposób opisać tu wszystkich składowych colostrum i ich funkcji. Zachęcam do zapoznania się z książką dr Hałasy oraz obszerną bibliografią tam zawartą. Najważniejsze jest to, że tylko synergiczne i nie modyfikowane przez człowieka działanie składowych siary zapewnia wykorzystanie całego spectrum jej dobroczynnych właściwości.

Zależność aktywności biologicznej colostrum od czasu pobrania i procesu produkcji

Czas, jaki upływa od pobrania colostrum jest kluczowy dla jego jakości. Produkt najwięcej traci już w pierwszych godzinach od narodzin cielęcia – im wcześniej pobrany, tym lepsza proporcja i większa bioaktywność składowych colostrum. Badania, wykonane przez dr Hałasę wraz z zespołem, na kilku próbkach colostrum pobranych kolejno po 2h, 24h, 36h i 72h od porodu pokazują, że najbardziej wartościowe było to pobrane zaledwie po 2 godzinach. Co ciekawe, colostrum pozyskane po upływie doby i więcej nie różniło się znacząco od placebo!

Najwartościowsze jest colostrum pozyskiwane najwcześniej, najlepiej w pierwszych kilku godzinach! Dlatego najlepiej, aby producent siary był też właścicielem stada i miał kontrolę nad całym procesem (także w zakresie czystości chemicznej i mikrobiologicznej) pozyskiwania młodziwa. 

Jakie colostrum wybrać?

Szukając dobrego jakościowo colostrum powinniśmy pamiętać, że wszelka ingerencja producenta w jego skład, zaburza to, co natura stworzyła najlepiej! Zatem najlepsze colostrum to takie, które nie podlega żadnym modyfikacjom składu – w pełni naturalne!

Wytwórcy siary często w procesie produkcji odtłuszczają colostrum. To pozostaje nie bez wpływu na zakres działania produktu. Takie colostrum nie jest już naturalnym produktem! W tym miejscu warto dodać, że osoby z nietolerancją pokarmową nie powinny obawiać się suplementacji. Colostrum zawiera bowiem znikome ilości laktozy (w mleku jest jej 2 – 3-krotnie więcej) i zwykle spożywa się je w niewielkich ilościach. Nie wywołują one żadnych niepożądanych reakcji czy uporczywych dolegliwości. Jedynym przeciwskazaniem do spożywania colostrum jest alergia na białko mleka krowiego!

Dlaczego więc odtłuszcza się colostrum? Colostrum zawierajace tłuszcz bardzo trudno się filtruje. Wielu producentów pozyskuje siarę od lokalnych rolników, nie mając na tym etapie kontroli nad jej jakością (sposób pobrania, przechowywanie). W związku z tym takie colostrum musi być silnie oczyszczone, aby spełniało warunki czystości mikrobiologicznej i mogło być używane bez dodatkowej pasteryzacji. Chcąc bezpiecznie filtrować tak pobrane colostrum, trzeba najpierw pozbawić je tłuszczu. Niestety wszystkie te działania negatywnie wpływają na jego jakość!

Colostrum dobrej jakości musi być pobierane i przechowywane pod ścisłą kontrolą producenta. Szukając pełnowartościowego produktu, warto zwrócić uwagę na to, w jakich warunkach został wyprodukowany. 

Polska firma wytwarzająca colostrum stosuje w procesie produkcji metodę suszenia colostrum, wykorzystując procesy zamrażania i liofilizacji. Dzięki temu siara zachowuje pełną wartość produktu świeżego. Temperatura procesu w żadnym momencie nie przekracza 40 stopni Celsjusza. Dzięki temu aktywne związki białkowe nie podlegają denaturacji. Proces liofilizacji jest zdecydowanie wolniejszy i droższy niż proces suszenia w wysokiej temperaturze, lecz gwarantuje zachowanie właściwości produktu naturalnego!

Droga colostrum w układzie pokarmowym

Colostrum podawane doustnie poprzez regulację środowiska jelitowego usprawnia funkcję odpornościową jelit. W efekcie dochodzi do łagodzenia toczących się procesów zapalnych, a w dalszej konsekwencji do optymalizacji procesów immunologicznych organizmu, a także stymulowania tolerancji oraz usprawnienia przebiegu gojenia się tkanek i ich regeneracji.

Układ immunologiczny nie ma konkretnej lokalizacji, ale jego podstawowym źródłem są jelita. To właśnie z nich pochodzą wszystkie czynniki regulacyjne i przeciwciała, które wzmacniają procesy odpornościowe na poziomie całego organizmu.

Colostrum, podobnie jak glikokortykosteroidy, może zahamować nawet najpoważniejsze procesy zapalne toczące się w organizmie. Działa jednak w bardziej kontrolowany i bezpieczny dla organizmu sposób, nie powodując nagłego przerwania toczącego się stanu zapalnego. Każde zapalenie, które ma do wykonania konkretne działanie musi stopniowo się wyciszać. Jeśli taki proces zostanie gwałtownie przerwany, prawidłowa regeneracja i gojenie się tkanek będzie utrudnione.

Colostrum tylko dla dzieci?

To zbyt często powielany mit, który nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych! Colostrum jest oczywiście przeznaczone i dla dzieci, jednak nie tylko! Już setki lat temu dorośli korzystali z dobrodziejstw siary bydlęcej. Współcześnie narażeni jesteśmy na szereg czynników upośledzających odporność, o czym pisałam wyżej. Zatem colostrum, jako środek wszechstronnie wspierający osłabioną odporność, może przyjść z pomocą również osobom dorosłym, w tym seniorom!

Colostrum może stanowić także skuteczne wsparcie w profilaktyce onkologicznej i leczeniu przeciwnowotworowym.

Colostrum niezwykle efektywnie uszczelnia barierę jelitową i zapobiega przedostawaniu się szkodliwych patogenów do ściany jelita, a w konsekwencji do krwiobiegu. Minimalizuje w ten sposób ryzyko rozwoju stanów zapalnych i chorób o podłożu autoimmunologicznym oraz alergii.

Uwaga: nie ma przeciwwskazań do suplementacji colostrum u małych dzieci. Nie zaleca się jednak podawania go dopóki dziecko nie spożywa jeszcze produktów mlecznych.

Badania nad colostrum: odporność

Colostrum od lat jest przedmiotem wielu badań klinicznych, mających na celu ocenę jego aktywności odpornościowej.

Pięć badań przeprowadzonych na grupie sportowców wskazało, że colostrum ma wpływ na ograniczenie u nich częstości występowania objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Przyjmowanie siary bydlęcej zredukowało liczbę dni z objawami aż o 44%.

Z kolei badanie przeprowadzone w 2016 roku na grupie 144 zdrowych ochotników miało na celu porównanie skuteczności szczepionki przeciwko grypie lub/i colostrum z placebo. Okazało się, że przyjmowanie colostrum około pięciokrotnie zmniejszyło częstość występowania epizodów infekcji górnych dróg oddechowych zarówno w stosunku do szczepionki przeciwko grypie (4,7x), jak placebo (5,3x). W ciągu trzech miesięcy obserwacji odnotowano również redukcję liczby dni ze złym samopoczuciem w grupach otrzymujących colostrum w stosunku do szczepionki (2,5x) i placebo (2,9x).

Badania nad colostrum: jelita i skład mikrobioty jelitowej

Przegląd wielu badań in vitro wskazuje na silne działanie prebiotyczne (bifidogenne) laktoferyny, znajdującej się w colostrum w ilości nawet do 30% suchej masy białkowej.

Inne badania in vitro przeprowadzone zarówno na ludziach, jak i zwierzętach sugerują, że colostrum jest najskuteczniejszym poznanym preparatem redukującym nadmierną przepuszczalność bariery jelitowej. Co więcej, siara bydlęca stosowana w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych może minimalizować objawy zapalenia.

Colostrum w profilaktyce i leczeniu infekcji

Doustna suplementacja colostrum może stanowić przygotowanie do sezonu nasilonych zachorowań oraz w przypadku zapobiegania lub leczenia infekcji. Siara bydlęca to suplement o ogromnej sile działania i wielu prozdrowotnych właściwościach, przez co efekty jej przyjmowania mogą przypominać efekty działania leku.

W zapobieganiu negatywnym skutkom infekcji colostrum:

1. działa bezpośrednio przeciw czynnikom infekcyjnym (laktoferyna, lizozym, laktoalbuminy, laktoperoksydaza, glikomakropeptyd);
2. wspomaga działanie układu immunologicznego (laktoferyna, PRP, glikomakropeptyd, kazeina);
3. usprawnia zapalenie, umożliwiając ograniczenie czasu jego trwania i nasilenia (laktoferyna, lizozym, PRP, glikomakropeptyd, properdyna, ubikwityna, konglutynina, kazeina);
4. podnosi aktywność leków przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych (laktoferyna).

Zaleca się przyjmowanie siary bydlęcej tuż przed rozpoczęciem sezonu jesienno-zimowego, najlepiej już w sierpniu. Podstawową dawką jest 500 mg colostrum (najlepiej w sproszkowanej formie) przyjmowanego przed posiłkiem 1-2 x dziennie, ale schemat suplementacji powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb organizmu.

Przykładowy schemat suplementacji colostrum jako przygotowania do sezonu nasilonych infekcji:

1. Podstawowa dawka colostrum 2x dziennie (rano i wieczorem) przez pierwsze 15 dni.
2. Podstawowa dawka colostrum 1x dziennie (rano) przez kolejne 30 dni.

W przypadku pojawienia się pierwszych objawów infekcji zaleca się przyjmowanie podstawowej dawki colostrum 2 x dziennie przez 2-3 dni. Siarę bydlęcą można suplementować cały rok, ale najlepiej przyjmować ją interwałowo – w okresie wzmożonych zachorowań i w przypadku wystąpienia pierwszych symptomów choroby.

To może Cię zainteresować: O odporność dbaj naturalnie. Podpowiadamy, jak przetrwać zimę w dobrym zdrowiu.

Suplementacja siarą bydlęcą a stan zapalny w organizmie

Stan zapalny zwykle postrzegany jest w kategoriach zagrożenia. Zapalenie jest jednak potrzebne, gdy organizm nie ma swoistej odporności przeciwko czynnikowi chorobotwórczemu to zapalenie jest jedynym sposobem walki z infekcją. Jeżeli cały proces ma być skuteczny, mechanizmy zapalne muszą być sprawne – tu z pomocą może przyjść właśnie colostrum. Stan zapalny nie ma być skierowany nie tyle wobec tkanek organizmu, co przeciwko drobnoustrojom, które go zaatakowały.

Suplementacja colostrum w postaci doustnej ma na celu stymulację układu odpornościowego i przygotowanie go do sezonu nasilonych zachorowań.

Skutki jego podawania są porównywalne do efektów szczepień – colostrum wykazuje działanie antywirusowe i przeciwbakteryjne wobec szkodliwych patogenów. Co istotne, siara bydlęca podnosi również skuteczność stosowanych leków.

Czy biorąc colostrum potrzebujemy dodatkowej suplementacji?

Warto zacząć od tego, że każda suplementacja witaminami czy minerałami powinna być dobrana do potrzeb organizmu. Wtedy będzie bezpieczna i skuteczna! Przed rozpoczęciem takiej suplementacji trzeba stwierdzić lub wykluczyć ewentualne niedobory składników odżywczych, wykonując odpowiednie badania. Zamiast nadmiernego stosowania suplementów, lepiej wybierać naturalne źródła witamin i składników odżywczych!

Colostrum jest tak kompletnym preparatem, bogatym w bioaktywne składniki, że nie ma potrzeby dodatkowej suplementacji, chyba że mamy stwierdzone duże niedobory i lekarz zalecił specjalne postępowanie.

Zapamiętaj! Odpowiednio wyregulowane jelita i sprawnie funkcjonująca mikrobiota ułatwią wchłanianie większych ilości witamin i składników odżywczych z naturalnych źródeł.

Colostrum i interakcje z lekami

Colostrum jest produktem w pełni naturalnym. Należy go zażywać na czczo, 20-30 minut przed posiłkiem. Nie ma wtedy ryzyka wystąpienia szkodliwych dla zdrowia interakcji.

Colostrum w ciąży

Ciąża to czas, kiedy w organizmie kobiety zachodzą zmiany w gospodarce hormonalnej. Colostrum samo w sobie zawiera pewne elementy hormonalne i jego ewentualne przyjmowanie należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Nie ma konkretnych przeciwskazań do stosowania colostrum w ciąży i podczas karmienia piersią, jednak skutki takiej suplementacji w przypadku kobiet w ciąży są trudne do przewidzenia. Z tego względu należy zachować szczególną ostrożność!

Kobiety w ciąży i matki karmiące piersią powinny z rozwagą podchodzić do tematu suplementacji w ogóle!

Obejrzyj zapis transmisji live o odporności, mikrobiocie jelitowej i colostrum

Powyższy artykuł jest jedynie streszczeniem całej rozmowy. Zachęcam do jej obejrzenia w całości. Transmisja live odbyła się na profilu FB Radioklinika.pl w dniu 26.11 b.r. 

Bibliografia

1. M.Hałasa. Colostrum. Naturalny regulator układu immunologicznego. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 2020.
2. Hałasa M, Maciejewska D, Baśkiewicz-Hałasa M, Machaliński B, Safranow K, Stachowska E. Post-Delivery Milking Delay Influence on the Effect of Oral Supplementation with Bovine Colostrum as Measured with Intestinal Permeability Test. Medicina 2020, 56(10), 495.
3. Hałasa M, Maciejewska D, Baśkiewicz-Hałasa M, Machaliński B, Safranow K, Stachowska E. Oral supplementation with bovine colostrum decreases intestinal permeability and stool concentration of zonulin in athletes. Nutrients 2017; 9(4):370.
4. Ghazaleh Eslamian M S, Ph.D. Seyed Hossein Ardehali M.D., Ahmad-Reza Baghestani Ph.D., Zahra Vahdat Shariatpanahi M.D., Ph.D, Effects of early enteral bovine colostrum supplementation on intestinal permeability in critically ill patients: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Nutrition 2019 Apr;60:106-111.
5. Prevention of Influenza Episodes With Colostrum Compared With Vaccination in Healthy and High-Risk Cardiovascular Subjects: The Epidemiologic Study in San Valentino. Nutrients. 2017 Apr; 9(4): 370.
6. Stelwagen K, Carpenter E, Haigh B, Hodgkinson A, Wheeler TT. Immune components of bovine colostrum and milk. J Anim Sci 2009;87 (13 Suppl):3-9.
7. Pawan Rawal, Vineet Gupta, B. R. Thapa, Role of colostrum in gastrointestinal infections. Indian J Pediatr 2008 Sep;75(9):917-21.
8. Zimecki M, Artym J, Therapeutic properties of proteins and peptides from colostrum and milk. Postepy Hig Med Dosw 2005; 59 (0).
9. Ulfman LH, Leusen JHW, Savelkoul HFJ, Warner JO, van Neerven RJJ. Effects of Bovine Immunoglobulins on Immune Function, Allergy, and Infection. Front Nutr 2018;5:52.
10. Korhonen H, Marnila P, Gill H S. Bovine milk antibodies for health. Br J Nutr 2000 Nov;84 Suppl 1:S135-46.
11. Struff WG, Sprotte G. Bovine colostrum as a biologic in clinical medicine: a review. Part I: biotechnological standards, pharmacodynamic and pharmacokinetic characteristics and principles of treatment. Int J Clin Pharmacol Ther 2007;45(4):193-202.
12. Struff WG, Sprotte G. Bovine colostrum as a biologic in clinical medicine: a review. Part II. clinical studies. Int J Clin Pharmacol Ther 2008 May;46(5):211-25.
13. Fasano A. Intestinal permeability and its regulation by zonulin: diagnostic and therapeutic implications. Clin Gastroenterol Hepatol 2012;10(10):1096-100.