Anemia zmorą kobiet. Sprawdź jak sobie skutecznie pomóc!

Anemia (łac. anaemia), nazywana inaczej niedokrwistością, to zespół objawów chorobowych polegający na stwierdzeniu niższych od normy ilości erytrocytów, niższych wartości hemoglobiny (Hb) i wskaźnika hematokrytowego tj. % morfotycznych elementów krwi w stosunku do całkowitej masy krwi. W sposób szczególny narażone są na nią kobiety! Dlaczego?

aktualizacja 12’2023

Przyswajalność substancji odżywczych a anemia – podstawy, które musisz znać!

Głównym zadaniem wyżej wymienionych erytrocytów, czyli czerwonych krwinek, jest przenoszenie tlenu z płuc do pozostałych komórek ciała. Dzieje się to głównie dzięki hemoglobinie tj. białku znajdującemu się właśnie w erytrocytach. O ważnej roli krwinek czerwonych i wzajemnych zależnościach  możecie przeczytać ⇒ TUTAJ.

Wracając do tematu anemii to najczęstszą jej postacią jest niedokrwistość niedoborowa związana z deficytem żelaza. Jednak niezależnie od tego jakie podłoże ma anemia, może okazać się bardzo niebezpieczna dla zdrowia. Z tego względu warto umieć sobie z nią skutecznie poradzić!

Na początek warto wiedzieć, że do tworzenia krwi potrzebnych jest wiele substancji pochodzących z pożywienia, a mianowicie:

• aminokwasy,
• węglowodany,
• tłuszcze,
• żelazo,
• witamina B12,
• witamina B6,
• foliany, kwas foliowy,
• kobalt,
• witamina C,
• miedź,
• cynk,
• mangan,
• witamina E,
• antyoksydanty.

UWAGA! Prawie każdy z powyższych związków w sytuacji niedoboru może wywołać niedokrwistość!

Żelazo ważne dla budowy krwi i hemoglobiny.

Żelazo, razem z witaminą B12 oraz folianami, jest składnikiem niezbędnym do produkcji naszej krwi. Nie tylko buduje hemoglobinę, ale wchodzi także w skład wielu enzymów potrzebnych do oddychania.

Aż ¾ żelaza w naszym organizmie związane jest we krwi z hemoglobiną. Pozostała jego część odłożona jest w wątrobie pod postacią ferrytyny, a ok. 5% znajduje się w mięśniach i pozostałych komórkach.

Nasze ciało nauczone jest bardzo oszczędnego korzystania z żelaza. Za każdym razem po jego zużyciu, stara się jeszcze je odzyskać. Przykładowo, gdy hemoglobina wraz z czerwonymi krwinkami spełnią swoje funkcje i po ok. 3 miesiącach intensywnej, całodobowej pracy będą ulegały zniszczeniu i wymianie na nowe komórki, żelazo zostanie z nich ponownie odzyskane (jest wiązane przez haptoglobinę). Żelazo ulega ciągłemu recyklingowi w naszym organizmie!

Na niedobory żelaza najbardziej narażone są kobiety ze względu na utratę krwi podczas miesiączki. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta także w czasie ciąży i karmienia piersią.

Jak dobrze przyswoić żelazo?

By przyswoić żelazo z pożywienia, potrzebujemy mieć odpowiednio niskie pH w żołądku – „dokwaszony” żołądek – sprawne kosmki jelitowe. Musimy więc pamiętać o prawidłowym trawieniu!

Przyswajanie żelaza wspomagają m.in. witamina C oraz kwas solny w żołądku.

Z tego względu warto spożywać produkty bogate w żelazo w towarzystwie produktów bogatych w witaminę C oraz ziół wspomagających wytwarzanie kwasu solnego w żołądku.

To może Cię zainteresować: Ziołolecznictwo w trosce o zdrową psychikę i nie tylko!

Jakie składniki diety utrudniają przyswajanie żelaza?

Żeby nie było tak łatwo, mamy też mnóstwo czynników utrudniających wchłanianie żelaza. Takimi substancjami są m.in. fosforany i fityniany.

Znajdziemy je przede wszystkim w zbożach, pełnoziarnistych produktach, strączkach i orzechach. Dlatego, jeśli chcemy poprawić wchłanianie żelaza, warto ograniczyć spożycie tych produktów. A przynajmniej nie łączyć ich z produktami bogatymi w żelazo!

Wchłanianie żelaza utrudniają też szczawiany, taniny i garbniki, które znajdziemy w kawie, mocnych naparach herbat oraz w winie. Chcąc wykorzystać jak najwięcej żelaza z pożywienia, wykluczmy picie herbaty, kawy czy wina w trakcie posiłków.

Które formy żelaza są najlepiej wchłanialne?

Najlepszą i najłatwiejszą do wykorzystania przez nasze ciało formą żelaza jest to pochodzące z produktów zwierzęcych. Najbogatszym źródłem będą podroby z wątróbką na czele, czerwone mięso i jaja.

W roślinach znajdziemy przede wszystkim żelazo niehemowe, które trudno wchłania i wykorzystuje w niewielkim stopniu. Warto jednak nie popadać w skrajności i – najlepiej – łączyć żelazo roślinne z produktami odzwierzęcymi, które wspomagają jego wchłanianie.

Dobrymi źródłami żelaza w świecie roślin są m.in.:

1. pokrzywa (jako liście, wyciskany sok, napary, herbatki),
2. natka pietruszki (można ją wykorzystać w koktajlach i zielonych sokach),
3. liście szpinaku,
4. porzeczki,
5. buraki czerwone,
6. quinoa,
7. kasza gryczana niepalona,
8. brukselka,
9. brokuł,
10. jarmuż.

Przepis na zdrowie od Redaktor naczelnej!

Polecam Wam wzmacniający i bogaty w liczne składniki odżywcze sok (przepis w filmiku poniżej). Idealny dla kobiet zmagających się z anemią, jak również dla całej rodziny. Powolny proces wyciskania (40 obr/min) sprawia, że sok dłużej zachowuje świeżość i nie traci nic z cennych wartości odżywczych ⇒ WYTŁACZARKA / WYCISKARKA SOKU RONIC® ZYLE WSJ 250W + 3 SITA.

Podejrzewasz, że to anemia? Koniecznie wykonaj badania!

Za transport żelaza po organizmie i dostarczanie go do mitochondriów odpowiada głównie specjalnie do tego stworzone białko – transferyna.

Jej poziom można badać – kiedy brakuje w organizmie żelaza, poziom transferyny powinien wzrosnąć. Podobnie jak TIBC (całkowita zdolność do wiązania żelaza), ponieważ wątroba powinna uruchomić swoje magazyny żelaza i w pewnym stopniu oddać go z ferrytyny. W dodatku mnóstwo cząsteczek transferyny tylko czyha, żeby odebrać żelazo np. od haptoglobiny, czy z jakiejś komórki!

Transferyna powinna natomiast być szybko na miejscu, żeby niezbędne dla zdrowia żelazo przetransportować do najbardziej potrzebujących komórek.

W niedoborach żelaza spada wysycenie transferyny żelazem, które w normalnych warunkach wynosi ok. 33%.

Pokazuje to, jak duża jest nasza podstawowa zdolność wiązania żelaza i jak cenny jest to składnik. Organizm dba o to, żeby związać każdą jego ilość, nawet tę najdrobniejszą.

Prawidłowo każdy z nas powinien mieć odłożone zapasy żelaza wystarczające na 4–6 lat! Zatem, jeśli wyniki badań wskazują na niedobory żelaza, mamy odpowiedź, że trwają już od dłuższego czasu. Warto kontrolować poziom stężenia żelaza we krwi – badania zdiagnozują lub wykluczą anemię.

Anemia – jakie są podstawowe przyczyny niedokrwistości?

Do podstawowych przyczyn niedokrwistości należą:

1. duża utrata krwi spowodowana urazami, operacjami, zabiegami medycznymi, zranieniami;
2. utrata krwi podczas miesiączki, przy intensywnych krwawieniach z nosa lub hemoroidów, wewnętrzna utrata krwi w związku ze stanami zapalnymi w przewodzie pokarmowym, np. choroba wrzodowa żołądka, zapalenie uchyłków esicy, polipy jelita grubego,
3. wrodzona predyspozycja wynikająca z tzw. przetoki tętniczo-żylnej (tkanki mogą być niedokrwione, ponieważ krew omija mikrokrążenie, ale morfologia jest wtedy prawidłowa, uzyskujemy więc takie same objawy mimo prawidłowych wyników badań),
4. zmniejszone wytwarzanie erytrocytów w szpiku kostnym – upośledzenie produkcji czerwonych krwinek albo wytwarzanie dysfunkcyjnych erytrocytów (np. talasemia),
5. zaburzone podziały komórkowe w komórkach macierzystych, np. poprzez niedobory B12 i innych kofaktorów pilnujących prawidłowego wytwarzania czerwonych krwinek,
6. zaburzone różnicowanie komórek macierzystych ze względu na upośledzenie pracy szpiku kostnego (anemia hipoplastyczna i aplastyczna, niedokrwistość wynikająca z zajęcia szpiku przez naciek nowotworowy),
7. niedokrwistości syderoblastyczne – przez zablokowaną możliwość wykorzystania żelaza nie jest ono transportowane do blastów, lecz wyłapywane przez białka wychwytujące żelazo (hepcydynę); dzieje się tak np. w przewlekłych stanach zapalnych,
8. zaburzone dojrzewanie komórek przez niedobory np. żelaza (zaburzenia rozwoju cytoplazmy komórek) czy witaminy B12 i kwasu foliowego (zaburzenia rozwoju jądra komórkowego) oraz w przebiegu chorób przewlekłych,
9. nadmierne niszczenie erytrocytów: rozpad czerwonych krwinek ze względu na nadczynną śledzionę. Hipersplenizm, czyli zbyt wysoka aktywność śledziony w niszczeniu krwinek, rzadko wynika z pierwotnych zaburzeń funkcji śledziony. Najczęściej jest to wynik obecności nieprawidłowych krwinek (np. sferocytoza), krwinek opłaszczonych przeciwciałami (np. zespół hemolityczno-mocznicowy) lub nieprawidłowości budowy tylko jednego białka w erytrocycie (np. fawizm, talasemia). W tych przypadkach śledziona rozpoznaje krwinki jako dysfunkcyjne i je niszczy. Wina leży więc bardziej po stronie krwinek, śledziona robi swoje. Faktycznie nic nam się nie stanie, jeśli tlen będą transportować nie dwuwklęsłe krwinki, lecz sferocyty, ale śledziona tego nie wie, dlatego niszczy wszystko, co nie jest prawidłową, młodą, zdrową krwinką czerwoną),
10. infekcje bakteryjne czy pasożytnicze,
11. ataki autoimmunologiczne skierowane na czerwone krwinki (zespół hemolityczno-mocznicowy).

Anemia | Jak dobrze komponować dietę?

Skomponuj swoją dietę tak, aby obfitowała w substancje wspomagające produkcję krwinek. Dieta wspierająca krew powinna być zasobna w:

• witaminy z grupy B,
• naturalne foliany, żeby dostarczyć kwasu foliowego,
• żelazo,
• chlorofil,
• witaminę C,
• przeciwutleniacze,
• dobrej jakości białka bogate w aminokwasy egzogenne,
• właściwą kaloryczność (nie za dużo, nie za mało),
• dobrej jakości tłuszcze,
• właściwe węglowodany,
• magnez,
• minerały i pierwiastki śladowe.

Krew powinna być w dobrej kondycji, jeśli Twoja dieta będzie różnorodna i bogata w te produkty!

Najbardziej zasobne w witaminy z grupy B i łatwo przyswajalne żelazo są podroby na czele z wątróbką (jeśli jej nie lubisz, możesz przemycać ją np. w formie domowych pasztetów, gdzie jej smak ginie). Warto włączyć podroby do swojej diety, możesz wprowadzić różnorakie, np. żołądki, serca, ozorki – różnorodność, trafienie w swoje gusta kulinarne oraz dobry przepis to kluczowe elementy układanki. Łatwo je też przemycić pod postacią np. kaszanki czy białej kiełbasy dobrej jakości, a jeśli lubisz czarninę, to również będzie to świetna zupa wzmacniająca krew.

Warte polecenia jest czerwone mięso, zwłaszcza wołowina i cielęcina, po nich wieprzowina i drób z czerwonym mięsem, np. kaczka.

Pamiętajmy też o jajkach, których żółtka zawierają całą skarbnicę cennych składników odżywczych.Źródłami uzupełniającymi mogą być dobrej jakości zboża, pseudozboża, kasze, właściwie przygotowane rośliny strączkowe, superfoods, czy warzywa i owoce.

Trzeba jednak pamiętać, że nic nie zastąpi warzyw i owoców. Warto postawić na surówki i sałatki obfitujące w sezonowe produkty oraz zupy kremy na bazie warzyw. Niezwykle cenne będą również wyciskane soki warzywno-owocowe, które w małej objętości dostarczą ogromnej liczby składników odżywczych.

Anemia a zapotrzebowanie na żelazo.

UWAGA! Preparaty żelaza mogą być niebezpieczne, ponieważ mogą doprowadzić do przeładowania organizmu żelazem. W takiej sytuacji może kumulować się w tkankach i być niebezpieczny dla zdrowia.

Zdecydowanie lepiej postawić na działanie u źródła, czyli na wsparcie jelit, żołądka oraz dietę obfitującą w żelazo!

Tak skomponowana dieta i podstawowa suplementacja powinny powinny korzystnie wpływać na kondycję szpiku kostnego oraz wytwarzanie zdrowych i prawidłowych krwinek.

Gdy krew jest bardzo słaba, suplementacja żelaza może okazać się konieczna. Warto jednak w międzyczasie szukać przyczyny tego stanu i próbować rozwiązać problem!

Przeczytaj także: Suplementacja i owszem, ale z głową!