Łuszczyca to jedna z najczęściej występujących chorób skóry. Dotyka aż 1-5% populacji, w Polsce choruje na nią około milion osób. W zależności od przebiegu łuszczycę można podzielić na lekką, umiarkowaną i ciężką. O tym jakie są objawy łuszczycy, jak z nią żyć i jak powinno odbywać się leczenie, mówi dr hab. n. med. Irena Walecka, kierownik Kliniki Dermatologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie.
[aktualizacja: 09’2022]
Łuszczyca – etiopatogeneza choroby
Etiopatogeneza łuszczcy nie jest dotychczas do końca poznana. Łuszczyca skóry należy do schorzeń autoimmunologicznych, co oznacza, że z niewiadomych przyczyn nasze ciało reaguje obronnie na własne tkanki.
Efektem jest stan zapalny skóry i przyspieszony podział komórek naskórka w rezultacie którego dochodzi do pogrubienia i pojawienia się srebrnej łuski. Istotne znaczenie mają także czynniki genetyczne (rodzinne występowanie łuszczycy) oraz środowiskowe takie jak: stres, alkohol, narkotyki, papierosy, przyjmowanie leków, zwłaszcza beta-blokerów i niektórych antybiotyków, infekcje bakteryjne (np. próchnicze zęby!), wirusowe i grzybicze oraz urazy.
Łuszczyca skóry rozwija się, gdy zaistnieją czynniki środowiskowe. Same predyspozycje genetyczne nie muszą skutkować jej wystąpieniem.
Łuszczyca i jej typy
Wyróżnia się dwa typy choroby: łuszczyca typu I dotyka pacjentów pomiędzy 20. a 40. rokiem życia i w większości przypadków jest uwarunkowana genetycznie. Warto tutaj wiedzieć, że w przypadku, gdy oboje rodziców choruje na łuszczycę, ryzyko jej wystąpienia u dzieci sięga nawet 60-70%!
Łuszczyca typu II tzw. typu późnego, pojawia się u osób powyżej 60. roku życia. Ma łagodniejszy przebieg i raczej nie jest uwarunkowana genetycznie.
Łuszczyca występuje również wśród dzieci, także u noworodków, a im wcześniej pojawiają się zmiany skórne, tym choroba ma cięższy przebieg.
Czy każda łuszczyca skóry jest taka sama?
Łuszczyca jest schorzeniem przybierającym różne postacie. Do najczęstszych należą:
Łuszczyca zwykła
Wśród pacjentów najczęściej występuje łuszczyca zwykła, w tym jej odmiana łuszczyca plackowata (80% przypadków), gdzie zmiany najczęściej występują na skórze owłosionej głowy, w okolicy kolan i łokci, w szparze pośladkowej; łuszczyca krostkowa mogąca występować jako łuszczyca krostkowa dłoni i stóp lub jako łuszczyca krostkowa uogólniona Von Zumbusch.
Łuszczyca stawowa i łuszczyca paznokci
Wyróżnia się także łuszczycę stawową i łuszczycę paznokci. Gdy łuszczyca zajmuje paznokcie – pojawia się wtedy rogowacenie podpaznokciowe, zgrubienia, bruzdy lub plamy. Łuszczyca stawowa ma różny przebieg i nasilenie. W postaci zaawansowanej może dotknąć wiele stawów i być przyczyną inwalidztwa uniemożliwiającego poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności.
Łuszczyca jest ogólnoustrojową chorobą zapalną, dlatego chcąc wykluczyć wszelkie ogniwa infekcji ważna jest stała opieka i współpraca wielu lekarzy specjalistów.
UWAGA! Osoby z łuszczycą częściej niż w populacji zapadają na: choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość, zespół metaboliczny czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
Łuszczyca jest chorobą stygmatyzującą, a pacjenci, u których zmiany skórne są widoczne wymagają wsparcia psychologa, a nawet psychiatry. Wielu chorych zmaga się depresją, ponieważ ludzie błędnie myślą, że łuszczyca jest chorobą zakaźną i odsuwają chorych na margines życia społecznego.
Podając rękę choremu i przebywając z nim, nie zarazisz się łuszczycą!
Łuszczyca – objawy
Pierwsze objawy łuszczycy, z którymi pacjenci powinni udać się do lekarza to czerwone grudki pokryte łuską różnej wielkości, zwykle 1-2 cm, powiększające się i zlewające ze sobą w blaszki łuszczycowe obejmujące coraz to nowe obszary skóry.
Rozpoznanie objawów łuszczycy skóry dla doświadczonego dermatologa nie powinno być trudne. Pomocne są tu nieinwazyjne metody diagnostyczne, takie jak dermoskopia i wideodermoskopia, gdzie możemy zobaczyć zmianę skórną w powiększeniu. Gdy lekarz nadal ma wątpliwości co do objawów i diagnozy, może pobrać wycinek skóry w celu wykonania badania histopatologicznego.
Ważne jest prawidłowe różnicowanie objawów łuszczycy z innymi chorobami skóry, takimi jak: łojotokowe zapalenie skóry, liszaj płaski, wyprysk czy grzybica.
Charakterystyczną cechą w aktywnej łuszczycy jest objaw Köbnera, czyli pojawianie się zmian łuszczycowych po upływie 8-12 dni od uszkodzenia naskórka, na przykład w przypadku mocnego zadrapania. Częstymi symptomami są również objaw świecy stearynowej – powierzchnia zmian po zdrapaniu łuski jest błyszcząca jak świeca oraz objaw Auspitza – po zadrapaniu łuski na powierzchni zmiany pojawia się kropelkowate krwawienie, co wynika z przerośniętych naczyń włosowatych brodawek skórnych.
Zmiany łuszczycowe najczęściej (w 80%) pojawiają się na owłosionej skórze głowy oraz na łokciach i kolanach. Mogą pojawić się również w okolicach kręgosłupa lędźwiowego.
UWAGA! Jeśli łuszczyca zlokalizowana jest na owłosionej skórze głowy, w szparze pośladkowej i dodatkowo zajęte są płytki paznokciowe, należy przeprowadzić diagnostykę pod kątem wykluczenia łuszczycy stawowej.
Zmiany skórne w łuszczycy mogą być zlokalizowane tak naprawdę w każdej części ciała. Objawy łuszczycy mogą dotknąć także narządów intymnych, co jest bardzo trudne do leczenia, a dla pacjenta bolące i krępujące. Poza tym pacjentom z różnymi postaciami łuszczycy praktycznie cały czas towarzyszy świąd, co niestety bardzo przeszkadza w codziennym życiu.
Trzeba pamiętać, że łuszczyca to nie tylko choroba skóry, atakuje także ⇒ narządy wewnętrzne, w tym m.in. układ kostno-stawowy, układ krążenia, układ pokarmowy i dlatego pacjent z łuszczycą powinien być pod opieką lekarzy wielu specjalności! To powinno być leczenie skoordynowane.
Łuszczyca – sposoby leczenia
„Czy łuszczyca jest chorobą uleczalną i jak odbywa się leczenie łuszczycy?” – to najczęściej zadawane przez pacjentów pytania.
„Łuszczyca jest chorobą zaleczalną, ale niestety nieuleczalną ze względu na jej podłoże genetyczne, autoimmunologiczne i środowiskowe, jednakże przy odpowiednim leczeniu można osiągnąć niemalże całkowitą remisję” – tłumaczy dr Irena Walecka.
Sposób leczenia łuszczycy zależy od jej rodzaju oraz czynników środowiskowych. W przypadku łuszczycy lekkiej stosuje się leczenie miejscowe, a w umiarkowanej i ciężkiej postaci – leczenie ogólne, klasyczne. Jeśli terapia nie przynosi zamierzonych efektów, można zastosować leczenie biologiczne.
Metoda leczenia tak naprawdę zależy od tego, z jaką postacią łuszczycy mamy do czynienia. Każda łuszczyca jest inna, ma różny przebieg, inne uwarunkowania, a poza tym każdy pacjent wykonuje inny zawód (o czym szerzej w audycji!).
Aby leczenie łuszczycy było skuteczne, przede wszystkim trzeba dobrze poznać pacjenta, do czego służą m.in. ankiety, które wypełnia pacjent oraz wskaźniki, na podstawie których lekarz określa, z jakiego typu łuszczycą ma do czynienia, są to:
- wskaźnik BSA (ang. Body Surface Area) – powierzchni zajęcia skóry,
- wskaźnik PASI (ang. Psoriasis Area and Severity Index) – stopnia nasilenia zmian łuszczycowych,
- wskaźnik DLQI (ang. Dermatology Life Quality Index) – bardzo istotny wskaźnik określający stopień jakości życia pacjenta z łuszczycą.
Na podstawie zebranego wywiadu lekarz jest w stanie stwierdzić stopień nasilenia łuszczycy i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Ten artykuł może Cię zainteresować: Żywokost – zastosowanie w medycynie.
Życie z łuszczycą
W przypadku pojawienia się zmian skórnych należy zgłosić się do lekarza dermatologa. Samodzielne leczenie w przypadku łuszczycy nie jest dobrym rozwiązaniem!
Łuszczyca to nie koniec świata, dlatego kluczowym jest dobre nastawienie i chęć leczenia” – mówi dr hab. n. med. Irena Walecka.
Chorujący na łuszczycę powinni dbać o skórę, dbać o jej stan i unikać jej przesuszania. Ważne jest, aby unikać rozdrapywania i zrywania łusek. Odpowiednia pielęgnacja pomoże zachować nie tylko dobry wygląd skóry, a także samopoczucie.
Łuszczyca – objawy, diagnostyka i leczenie – podcast do wysłuchania
O objawach łuszczycy i jej leczeniu rozmawialiśmy z dr hab. n. med. Ireną Walecką, kierownikiem Kliniki Dermatologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie.
