Nadciśnienie tętnicze to problem, który dotyczy około 30% dorosłej populacji świata, często nieświadomej choroby. Tymczasem nieleczone, może prowadzić do groźnych konsekwencji. Jakie postępowanie powinno stanowić fundament leczenia nadciśnienia tętniczego? Czy jesteśmy skazani na leczenie farmakologiczne do końca życia? Niekoniecznie! Musimy jednak wprowadzić do naszego codziennego życia kilka trwałych zmian!
aktualizacja 08’2023
Nadciśnienie tętnicze. Co musisz o nim wiedzieć?
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą cywilizacyjną, która dotyczy 30% dorosłej populacji świata. Szacuje się, że 50% ludzi z nieunormowanymi wartościami ciśnienia tętniczego nie jest świadoma swojej choroby. Warto tu dodać, że nadciśnienie tętnicze dotyka również i dzieci. Zachęcamy do wysłuchania rozmowy, którą możecie znaleźć TUTAJ.
Choroba, jaką jest nadciśnienie tętnicze przebiega bezobjawowo do czasu, gdy stanie się przyczyną udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca czy niewydolności nerek. Fundamentem leczenia nadciśnienia tętniczego powinna być zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych. Często zapomina się o tym, polegając wyłącznie na leczeniu farmakologicznym.
Amerykańskie zalecenia dotyczące żywienia w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, w tym nadciśnienia tętniczego, zostały opracowanie na podstawie badania DASH (Dietetary Approaches to Stop Hypertension). Te i kolejne badania dowiodły, że już po dwóch tygodniach stosowania zaleceń zmniejsza się wartość ciśnienia krwi, a u chorych leczonych farmakologicznie znaczącej poprawie ulega odpowiedź na terapię. Równolegle spada stężenie cholesterolu we krwi, masa ciała ulega obniżeniu i poprawia się również samopoczucie.
Dietę DASH szybko okrzyknięto najzdrowszą dietą świata i do dziś pozostała jedyną dietą, której skuteczność została potwierdzona kilkoma, wieloośrodkowymi badaniami klinicznymi.
Poniżej przedstawiamy kilka filarów diety DASH, a jeszcze więcej informacji o diecie i innych wskazaniach do jej stosowania znajdziecie w artykule: Dla kogo wskazana jest dieta DASH?
Przy nadciśnieniu ogranicz spożycie sodu!
W literaturze naukowej jest wiele doniesień dotyczących zależności między spożyciem sodu a ciśnieniem tętniczym. Zmniejszenie dziennego spożycia tego jonu o połowę wiąże się ze spadkiem wartości ciśnienia tętniczego o 4-8 mm Hg. Obecnie zaleca się łączne spożycie sodu we wszystkich produktach na poziomie 4g dziennie tj. 2/3 łyżeczki soli kuchennej.
W tym celu warto zrezygnować jedzenia słonych przekąsek, płatków kukurydzianych, słonych serów (parmezan, feta, camembert), kabanosów, salami, suchych kiełbas i wędzonych ryb.
Zamiast klasycznej soli kuchennej, warto używać w kuchni soli o obniżonej wartości sodu, wzbogaconej o chlorek potasu.
WARTO zapamiętać! Technologie produkcji żywności oparte o wędzenie, puszkowanie czy konserwowanie wiążą się z dodawaniem sporych ilości soli. Mając nadciśnienie należy więc zrezygnować z tego typu produktów. Smak potraw można podkreślać innymi przyprawami, octem winnym, ziołami czy cytryną.
Przeczytaj także: Dobry ciśnieniomierz – ranking / przegląd ciekawych urządzeń do pomiaru ciśnienia krwi.
Rola warzyw w leczeniu nadciśnienia tętniczego
Istotnym elementem diety DASH jest zwiększenie spożycia ilości warzyw i owoców do 4-5 porcji dziennie. Są one bogatym źródłem błonnika, białka i magnezu. Równolegle z ograniczeniem spożycia sodu należy zwiększyć podaż potasu.
Potas bierze udział w przewodnictwie nerwowo-mięśniowym. Jest również kluczowym elementem w procesie skurczu mięśni (w tym mięśnia sercowego), stąd jego prawidłowe stężenie we krwi jest niezmiernie ważne dla życia.
W tym celu do diety należy włączyć: nasiona soi, rośliny strączkowe, otręby, rodzynki, migdały, kaszę gryczaną, ziemniaki, razowe pieczywo i brązowy ryż.
Czerwone mięso? Nie, dziękujemy!
Dieta w nadciśnieniu opiera się głównie o produkty o obniżonej zawartości tłuszczu zwierzęcego. Zamiast nich warto włączyć do diety tłuszcze roślinne (oleje rzepakowy i lniany).
Ograniczyć należy spożycie czerwonego mięsa. Choć produkty te są doskonałym źródłem pełnowartościowego białka i magnezu, należy je zastąpić chudym, białym mięsem – z ryb lub drobiu.
O czerwonym mięsie i diecie zdrowej dla serca rozmawialiśmy z prof. dr hab. n. med. Arturem Mamcarz oraz dr n. med. Danielem Śliżem. Audycji możecie posłuchać TUTAJ.
Kluczową rolę pełni również właściwa obróbka termiczna przyrządzanych potraw. Do krótkiego domowego smażenia odpowiednie są te oleje, które zawierają dużo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (JKT), a mało wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WKT). Do takich olejów należą olej rzepakowy i oliwa z oliwek. Źródłem wapnia z kolei powinien być chudy nabiał.
Przy nadciśnieniu uwaga na tłuste i smażone potrawy!
WARTO zapamiętać! Olej rzepakowy i oliwę z oliwek można stosować tylko do krótkotrwałego smażenia. Ponadto, nie należy smażyć na tym samym oleju po raz drugi.W pozostałych olejach, takich jak np. olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, z pestek winogron, z pestek dyni, sezamowy przeważają wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które szybko utleniają się pod wpływem wysokiej temperatury i dlatego zaleca się spożywać je na surowo (np. jako dodatek do surówek i sałatek) nie wolno na nich smażyć!
Jak wiemy, produkty smażone są ciężkostrawne, obciążają wątrobę i są bardziej kaloryczne od produktów gotowanych, duszonych, czy pieczonych – dlatego smażmy z umiarem.
Należy wyeliminować produkty wysokosłodzone, słodkie napoje i słodkie owoce bogate w cukry proste. Charakteryzują się one wysoką wartością tzw. indeksu glikemicznego (IG).
Parametr IG określa szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku. Jeśli jest on wysoki, oznacza to, że spożywane produkty są szybko trawione i wchłaniane, a wartość glikemii poposiłkowej gwałtownie wzrasta. Nagły wyrzut insuliny powoduje jednak równie szybki spadek poziomu cukru, zwiększenie wydzielania glukagonu, a w efekcie … zwiększenie łaknienia.
To dlatego po spożyciu kalorycznych potraw takich jak pieczone ziemniaki, frytki, chipsy, głęboko mrożone pieczywo, gotowana marchew, popcorn paradoksalnie szybko dopada nas uczucie głodu!
Dobre źródła energii. Gdzie ich szukać?
Źródłem energii powinny być więc zboża, nasiona i ziarna oraz produkty zbożowe z pełnego przemiału. Charakteryzują się one niskim poziomem indeksu glikemicznego. Są dodatkowo cennym źródłem błonnika, który świetnie reguluje pracę jelit. Pęczniejąc w kontakcie z wodą, chłonie „jak gąbka” nadmiar tłuszczów, węglowodanów i cholesterolu.
Zioła na nadciśnienie tętnicze
Niezależnie od tego czy z nadciśnieniem walczymy poprzez zmianę trybu życia i nawyków żywieniowych czy stosujemy terapię farmakologiczną doskonałym uzupełnieniem jest terapia ziołowa. Sprawdza się ona szczególnie w łagodniejszych stadiach choroby.
Jemioła pospolita (Viscum album) dostępna w polskich aptekach w postaci nalewek, jest półpasożytniczym krzewem rosnącym na gałęziach drzew. Surowiec jest bogaty w liczne substancje czynne – glikoproteiny, mannitol, flawonoidy i fenolokwasy, wiskotoksynę oraz aminokwasy – alaninę, walinę i kwas gamma-aminomasłowy. Ziele jemioły, a w szczególności jej alkoholowe wyciągi, obniżają ciśnienie, działając moczopędnie. Dodatkowo surowiec ma działanie łagodnie uspokajające.
Po raz wtóry wymieniany na łamach Radiokliniki czosnek pospolity (Allium sativum) posiada również udokumentowane naukowo działanie hipotensyjne.
Spadek ciśnienia przy regularnym stosowaniu czosnku zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca nawet o 35%!
Działanie czosnku nie ogranicza się wyłącznie do regulowania ciśnienia krwi. Hamuje on bowiem agregację płytek (efekt przeciwzakrzepowy), usprawnia przepływ krwi w naczyniach oraz reguluje metabolizm cholesterolu.
Głóg i ziele serdecznika w leczeniu nadciśnienia tętniczego
Czy potraficie wymienić syntetyczny lek, który miałby tak szerokie spektrum działania na układ sercowo-naczyniowy? Wymieniając surowce ziołowe wykorzystywane w leczeniu nadciśnienia nie sposób pominąć kwiatostanu i owoców głogu (Craetaegi inflorescentia et fructus). Flawonoidy obecne w kwiatostanie głogu powodują rozszerzenie naczyń wieńcowych, a procyjanidy zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego i objętość minutową. Przy długotrwałym stosowaniu głogu związki te kumulują się w mięśni sercowym, wywierając długotrwały efekt.
Głóg uznawany jest za adaptogen. Równolegle z wpływem na pracę serca, poprawia nastrój i odporność na stres. Wyciągi z głogu znajdziemy w aptece w kroplach nasercowych i uspokajających, nalewkach lub w postaci złożonych mieszanek ziołowych do zaparzania.
Mniej znanym, ale równie skutecznym w terapii nadciśnienia jest ziele serdecznika (Leonorus cardiaca). Wywiera on działanie uspokajające, rozkurczowe w obrębie przewodu pokarmowego oraz reguluje układ przewodzący serca. Sprawdza się więc w łagodzeniu objawów nerwicy sercowo-naczyniowej oraz nadpobudliwości psychoruchowej.
To może Cię zainteresować: Ziołolecznictwo w trosce o zdrową psychikę i nie tylko!
Nadciśnienie tętnicze – podsumowanie
Pamiętajmy, że podejmując się leczenia nadciśnienia powinniśmy przede wszystkim … nie zwlekać! Brak objawów oraz początkowy brak wpływu nadciśnienia tętniczego na jakość życia nie powinny uśpić naszej czujności.
Monitorowanie ciśnienia oraz szybkie wdrożenie leczenia daje szanse na zapobieganie groźnym powikłaniom!
Podczas leczenia nadciśnienia dbajmy o higienę naszego stylu życia. Zredukujmy masę ciała, ograniczmy spożycie soli, zrezygnujmy z używek oraz podejmijmy wysiłek fizyczny. Już zwykły, ale regularny spacer może wiele zdziałać! Piszemy i mówimy o tym w podcaście: Spacer po zdrowie. Co dobrego daje organizmowi regularny ruch? Takie zmiany w połączeniu z fitoterapią są również zupełnie wystarczające do wyeliminowania łagodnego nadciśnienia tętniczego. Bez konieczności wdrożenia leczenia lekami syntetycznymi!
Ja bym tutaj wspomniała o koenzymie Q10 i polecam wszystkim ten który jest dostępny na rynku i jest chyba jedynym takim preparatem na rynku.Koenzym Q10Revolution+.Tu idzie wszystko w parze a mam na myśli jakość dawka i wchłanialność.
Dodatkowa rośliną, która także leczy nadciśnienie jest nostrzyk żółty. Trzy rośliny głóg, serdecznik oraz nostrzyk wchodzą w skład preparatu ziołowego „Tabletki tonizujące”firmy Labofarm.
Nostrzyk żółty posiada wiele właściwości leczniczych które mają ogromny wpływ na organizm człowieka. Wśród najbardziej zalet tego ziela wymienia się:
– właściwości umożliwiające zmniejszające krzepliwość krwi,
– wzmacnia naczynia żylne i limfatyczne,
– usprawnia gojenie ran,
– posiada właściwości uspokajające,
– zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych.
\
Dziękujemy za ten komentarz. Sama firma jest też godna polecenia.
Ja zmieniłam dietę i nawyki żywieniowe, wyeliminowałam tytoń i alkohol do zera, staram się ćwiczyć minimum dwa razy w tygodniu, no i regularnie mierzę ciśnienie. Zakupiłam sobie ciśnieniomierz naramienny, automatyczny żeby kontrolować ciśnienie i w razie dużych nieprawidłowości od razu kierować się do lekarza.
U mnie bardzo ważna była rezygnacja z palenia papierosów. Głupi nawyk trwający od studiów, ale jak lekarz powiedział że mogę sobie tym tylko pogorszyć to zdecydowałem że to oficjalnie koniec i się udało. Teraz biorę lekarstwa kontroluję pomiary na ciśnieniomierzu i jakoś się żyje ;p
Jasne. trzeba kontrolować ciśnienie. Koniecznie na sprzęcie, który masz ;-). A jeśli chciałbys go naprawdę zareklamować – wiesz co robić.