Zioła dla nastolatek – na piękną cerę i zdrowie układu rozrodczego

Piękna, promienna cera i gładka skóra, podobnie jak zdrowy uśmiech, jest nie tylko prywatną wizytówką, ale wiele mówi również o kondycji zdrowotnej jej właściciela. Stan skóry jest informacją na temat funkcjonowania naszych organów i gruczołów wydzielniczych. W niniejszym artykule przedstawiamy wybrane, naturalne sposoby na poprawę wyglądu skóry i zdrowia układu rozrodczego nastolatków.

[aktualizacja: 02’2022]

Zdrowa cera a surowce zielarskie

Wiele nastolatków i nastolatek boryka się nie tylko z typowym dla wieku trądzikiem młodzieńczym, ale również z poważniejszymi dermatozami o różnej etiologii. Z pomocą przychodzą surowce zielarskie, które można wykorzystać w postaci okładów, maseczek i kąpieli. Można używać ich w różnych celach: oczyszczania, nawilżania i regeneracji skóry.

Zanim sięgniesz po gotowe i wytwarzane na masową skalę produkty ze sklepowej półki, zachęcam Cię do poznania potrzeb swojej skóry i wypróbowania naturalnych sposobów jej wspomagania dla uzyskania pięknej, a przede wszystkim zdrowej cery.

Pamiętaj, że nie istnieje osoba o idealnej cerze, czy sylwetce. Kanony piękna zmieniają się co kilka lat i to, co wczoraj było źródłem żartów (np. piegi, rude włosy) jutro stanie się atrakcyjne i pożądane. Tylko w różnorodności tkwi niepowtarzalne, naturalne piękno.

Zioła na miarę, czyli jak dobrać zioła do rodzaju cery?

Pamiętaj, że w problemach skórnych zasadniczą rolę odrywa sposób odżywiania. Jeżeli na co dzień spożywasz żywność wysokoprzetworzoną oraz duże ilości słodyczy, skutkiem tego będzie zaostrzenie problemów skórnych i brzydka cera.

Stosując napary z ziół, jako codzienne toniki do przemywania twarzy, otrzymujesz w zamian wiele prozdrowotnych korzyści.

W zależności od rodzaju cery wybieraj następujące zioła:

• cera sucha: rumianek, ślaz zaniedbany, dziurawiec, siemię lniane
• skóra normalna: nagietek
• cera mieszana/tłusta: rozmaryn, lawenda, szałwia

Cera sucha wymaga dodatkowego nawilżenia, więc możesz ją bez problemów nawilżać naturalnymi olejami. Natomiast cera tłusta będzie bardzo dobrze tolerować toniki wodno-alkoholowe, np. z rozmarynu i lawendy, które zredukują łojotok.

Zobacz także: Tonizacja skóry. Dlaczego warto stosować tonik do twarzy w codziennej pielęgnacji?

Oczyszczanie skóry za pomocą inhalacji parowych

Jeżeli chcesz rozszerzyć pory nieinwazyjnymi sposobami, sięgnij po metodę inhalacji parowej. Tak, zgadza się, myślę tu o 5 – 10-minutowej parówce (w misce) wykonanej z ziół zalanych wrzątkiem, koniecznie pod przykryciem z lnianego ręcznika. Twoja cera Ci za to bardzo podziękuje!

Korzyści jest wiele: przede wszystkim otworzysz pory, przez co łatwiej będzie je oczyścić, a następnie wniknąć w skórę substancjom odżywczym. Po drugie: masz gratisową inhalację prozdrowotną!

Inhalacja parowa pozwala na szybkie i skuteczniejsze przedostanie się substancji do krwiobiegu poprzez śluzówkę nosa i gardła, omijając przy tym układ pokarmowy. Zachowaj jednak zdrowy umiar, skóra nie lubi częstych ingerencji. Jak w każdym przypadku – nadmiar szkodzi, dlatego inhalacje parowe należy wykonywać nie częściej niż 1 x w tygodniu.

Jeżeli myślisz o używaniu olejków eterycznych do inhalacji to pamiętaj, że mogą one zadziałać drażniąco, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do poparzenia błon śluzowych i podrażnienia oczu. Sprawdź, jakich zasad powinieneś przestrzegać w tym przypadku >> „10 zasad bezpiecznego stosowania olejków eterycznych”.

Ziół nadających się do inhalacji parowych jest wiele. Skorzystaj z dobrodziejstwa rumianku, nagietka oraz kwiatu lipy. Możesz dodać również zioła aromatyczne, takie: jak macierzanka, tymianek, oregano i majeranek – oczyszczą drogi oddechowe i pobudzą krążenie krwi. Ponadto mają również działanie antyseptyczne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. 

Przeczytaj: Lipa – zioło idealne przy przeziębieniu i w stanach napięcia nerwowego

Nawilżenie i regeneracja skóry – postaw na dobroczynną moc olejów!

Oleje wykazują się biozgodnością z naszą skórą, co stanowi ich duży atut. Aby mogły się lepiej wchłonąć do głębszych warstw skóry, potrzebują jednak wodnego nośnika. Dlatego przed użyciem wymieszaj je z wodą w proporcji 2:1 (2 porcje oleju na jedną porcję wody). Jeżeli Twoja skóra nie toleruje dobrze olejów, postaw na 100% naturalne mydła ziołowe z dodatkiem olejów – nie będziesz miała potrzeby dodatkowego nawilżania skóry po kąpieli.

• olej z rokitnika – jest prawdziwą bombą witaminową, dlatego można go dodawać jako składnik maseczek oraz nawilżających/natłuszczających kremów.
• olej nagietkowy – podstawowa pomoc dla każdego rodzaju skóry. Nawilża, tonizuje, ma działanie przeciwzapalne.
• olej z wiesiołka – przydatny szczególnie osobom z problemami skórnymi na tle alergicznym.

Rokitnik a piękna cera – sprawdź: Rokitnik – cenne właściwości, wszechstronne zastosowanie

Cera bez pryszczy, czyli zioła o działaniu przeciwzapalnym

Prócz przeciwzapalnego pożywienia, które redukuje ryzyko alergii (także skórnych!) możesz do użytku zewnętrznego stosować zioła o działaniu tonizującym i przeciwzapalnym, do których należą m.in.: 

1. Rumianek (Matricaria Chamomilla) – pierwsza pomoc dla skóry; skuteczny w leczeniu stanów zapalnych błon śluzowych  oraz wszelkich zmian skórnych.
2. Nagietek lekarski (Calendula officinalis) ‒ działanie antybiotyczne, stosowany przy wszystkich stanach zapalnych i uszkodzeniach skóry, trądziku, liszajach, egzemie oraz rozszerzonych naczynkach.
3. Pięciornik kurze ziele (Tormentilla erecta L.) ‒ właściwości ściągające i przeciwbakteryjne. Zmniejsza obrzęk i stan zapalny. Przy skórze łojotokowej, z owrzodzeniami, wypryskami, trądziku i zaskórnikami. 
4. Morwa biała (Morus alba L.) – o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, antybakteryjnym i przeciwwirusowym, przy zmianach skóry na tle alergicznym.
5. Rdest ptasi (Polygonum aviculare L.) – przy stanach zapalnych skóry, także ropnych, przy owrzodzeniach. Do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego.
6. Lawenda wąskolistna (Lavendula angustifolia L.) – działanie tonizujące, ściągające, przeciwzapalne i antyseptyczne.
7. Ślaz zaniedbany (Malwa officinalis L.) – działa tonizująco i łagodząco na błony śluzowe w lekkich i średnich postaciach dermatoz. 
8. Aloes – (Aloë L.) ‒ silne działanie przeciwzapalne. Łagodzi swędzenie, nawilża i tonizuje skórę. 
9. Żyworódka (Kalanchoe pinnata L.) – działa odżywczo remineralizująco, pobudza odnowę tkanek, nawilża i napina naskórek oraz ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne na skórę, hamując łojotok. Skuteczny środek przeciwtrądzikowy.
10. Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) – silne działanie przeciwzapalne, ściągające i hamujące rozwój bakterii, grzybów i wirusów. Odkaża i tonizuje.
11. Kozieradka (Trigonella foenum graecum L.) – działa przeciwtrądzikowo, w stanach zapalnych skóry, także z wysiękami.
12. Szałwia (Salvia officinalis L.) – działanie okrążające, antyseptyczne, ściągające, gojące i przeciwzapalne na skórę.
13. Przytulia (Galium odoratum L.) – działanie przeciwzapalne, antyseptyczne. Stosowana przy zmianach złośliwych. 

Zobacz także: Jak właściwie pielęgnować cerę trądzikową?

Jak wykonać własnoręcznie prosty ziołowy tonik?

Można to zrobić na dwa sposoby:

1. maceracja na zimno. Zalewasz surowiec zimną wodą i odstawiasz na minimum 12 godzin. Rano przecedzasz i zużywasz w przeciągu 24-48 h. Dotyczy wyłącznie naziemnych części roślin jak: kwiat, owoc, liść, ziele. 
2. napar, który po wystudzeniu można nakładać wacikiem na skórę. Wyjątek stanowią tzw. zioła krzemionkowe, jak skrzyp polny, które potrzebują minimum 20 minutowego gotowania dla uzyskania leczniczej krzemionki. W takim przypadku przygotowuje się wywar/odwar poprzez zagotowanie lub kilkunastominutowe gotowanie surowca na małym ogniu (dotyczy to kłączy, nasion i korzeni).

Kąpiele ziołowe, jako terapia uzupełniająca

Półkąpiele w ziołach są niezwykle pomocne. Na wszelkie wypryski pomoże kąpiel w szałwii. Zapobiegnie również nadmiernej potliwości, spowodowanej zmianami hormonalnymi oraz przyniesie lepsze efekty w walce przeciwko skórce pomarańczowej (cellulitowi).

Sposób przygotowania: ziele szałwii zalej wrzątkiem, pozostaw do naciągnięcia przez kwadrans, przecedź i dodaj do kąpieli w wannie (ok. 2-4 łyżki stołowe surowca na 2 litry wody). Woda powinna sięgać powyżej linii nerek, a poniżej linii serca. Kąpiele należy stosować co drugi/trzeci dzień do uzyskania wyraźnej poprawy.

Ten artykuł również może Cię zainteresować: Kosmetyki prawdziwie ekologiczne – naucz się wybierać świadomie!

Wygląd cery a niedobory witaminowe – uwaga na anemię!

Uwaga na niski poziom żelaza!

Coraz częstszym problemem wśród bardzo młodych dziewcząt wchodzących w okres pierwszej menarche jest anemia, spowodowana niskim poziomem żelaza w organizmie. Już na początku lat 90-tych żywieniowcy przestrzegali, że niedobór żelaza stanie się palącym problemem przyszłych pokoleń. Blisko trzy dekady temu, kiedy jeszcze żywność nie była tak przetworzona jak dziś, apelowano, że w codziennej diecie dostarcza się zaledwie 1/3 ilości tego cennego, życiodajnego pierwiastka.

Co ciekawe, najlepiej przyswajalne źródło żelaza znajduje się w czerwonym mięsie. Dziś moda na różne odmiany wegetarianizmu, w tym weganizm bardzo zubożyła możliwości naturalnej suplementacji żelaza. Zwykle żelazo z roślin jest słabo przyswajalne przez organizm (z wyjątkami, o których opowiem w dalszej części artykułu), można przypuszczać, że problem będzie się pogłębiał.

Jak donoszą wyniki badań naukowych przyswajalność żelaza ogranicza wiele innych pokarmów, o czym pisaliśmy już na łamach Radiokliniki w artykule: „Żelazo – ważne funkcje, przyczyny niedoborów, zapotrzebowanie”.

Nadmiar wapnia i cukru a wchłanianie żelaza

Ważne! Nadmiar wapnia oraz cukru w pożywieniu skutkuje gorszą przyswajalnością żelaza. Ale jak się okazuje, nie tylko!

Popularne napoje typu kawa i herbata utrudniają wchłanianie żelaza w organizmie. Dlatego nie pij ich bezpośrednio po posiłku! Wybieraj w zamian herbaty ziołowe, np. herbatę z pokrzywy, która stanowi dobrze przyswajalne źródło żelaza, działa krwiotwórczo i tym samym zapobiega anemii.

Wystarczą 1-2 szklanki naparu z pokrzywy dziennie. Napar powinno się parzyć krótko – do kilku minut. Można łączyć go z syropem malinowym, m.in. dla poniesienia walorów smakowych. Ponadto pokrzywa ma działanie przeciwwirusowe, dlatego jeśli chcesz mieć lepszą odporność, pij ją regularnie.

Witamina C a przyswajanie żelaza

Zapamiętaj! Dobre wchłanianie żelaza związane jest z prawidłowym poziomem witaminy C w organizmie. Nie musisz się obawiać jej nadmiaru – jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, co oznacza, że nadmiar zostanie wydalony z organizmu razem z moczem.

Witaminę C znajdziesz przede wszystkim w owocach i warzywach (porzeczkach, cytrusach, truskawkach, malinach, papryce, szczypiorze) oraz w ziołach (duże ilości m.in.: w owocach dzikiej róży, jarzębiny, berberysu, rokitnika oraz w liściach pokrzywy). 

Dwa w jednym, czyli fenomen natki pietruszki 

Produktem, który przyniesie Ci wymierne korzyści zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz jest natka pietruszki. Zawiera ona jednocześnie duże dawki witaminy C i żelaza. Dodatkowo własnoręcznie wykonany tonik do twarzy przeciwdziała nadmiernemu wytwarzaniu sebum oraz tworzeniu się zaskórniaków (wągrów). Przy okazji lekko rozjaśnia cerę, w tym niepożądane zmiany pigmentacyjne i przebarwienia skórne. Własnoręcznie wykonany tonik można trzymać do 2 tygodni w lodówce.

Natka pietruszki działa moczopędnie, przeciwobrzękowo i odtruwająco, dlatego spożywana o poranku w koktajlu warzywnym przyniesie efekt zdrowo wyglądającej cery oraz jasnego spojrzenia.

Tymczasem żucie natki pietruszki w ciągu dnia odświeża oddech i neutralizuje przykre zapachy z ust, także po spożyciu niektórych produktów, np. czosnku. I co istotne – nie zawiera cukru, jak popularne gumy do życia! 

Obserwacja własnego organizmu jest kluczowa!

Twój organizm jest bardzo mądry. W okresach napięcia, wzmożonej nauki lub menstruacji sięgasz częściej po określone produkty żywnościowe, w tym po czekoladę. Jeżeli zauważysz u siebie wzmożoną potrzebę zjedzenia czekolady – nie martw się. Kakao zawarte w czekoladzie zawiera 10,7 mg/100g żelaza, a także spore ilości magnezu. I choć zawiera histaminę, u osób z dobrą odpornością nie wywoła objawów alergii. Dlaczego? Bo żelazo bierze udział w tworzeniu przeciwciał, dlatego jest ważnym ogniwem budowania odporności.

Zobacz także: Sprawny układ odpornościowy i naturalne stymulatory odporności!

Wielka trójca, czyli zioła dla zdrowia układu rozrodczego młodych kobiet

Krwawnik pospolity

Krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) – przynosi podwójną korzyść: stymuluje układ hormonalny i trawienny. Dodatkowo reguluje menstruację i przeciwdziała anemii. Posiada udokumentowane działanie przeciwkrwotoczne i przeciwzapalne. W medycynie ludowej uważany był za magiczne ziele chroniące układ rozrodczy kobiety od pierwszej menarche (miesiączki) do późnej starości. Ziele krwawnika, które jest zasobne m.in. w witaminę C, chamazulen, magnez i olejki eteryczne stosuje się przy nieregularnych miesiączkach, upławach i świądzie sromu a także średnio nasilonych krwawieniach wewnętrznych oraz z narządów rodnych. Jak je stosować? 1 łyżeczkę ziela na szklankę wody, parzyć 15 minut, pić 2 razy dziennie. Można pić również w trakcie menstruacji. 

Przeczytaj więcej: Krwawnik w medycynie ludowej i współcześnie. Wskazania potwierdzone badaniami.

Pochrzyn chiński

Pochrzyn chiński (Dioscorea batatas L.) – kłącze pochrzynu zawiera przede wszystkim saponiny sterydowe, które znoszą nierównowagę hormonów płciowych w organizmie, w tym zespół napięcia przedmiesiączkowego, upławy oraz niedorozwój gruczołów piersiowych. Kłącze wpływa także korzystnie na przemianę materii. Przynosi ulgę przy suchości pochwy wywołanym zbyt niskim stężeniem estrogenów. Działa dwutorowo: podnosi poziom progesteronu w drugiej fazie cyklu oraz estrogenów w pierwszej. Jeżeli jako młoda kobieta masz ewidentny problem z niskim poziomem progesteronu, co objawia się nieregularnymi miesiączkami, PMS-em oraz skąpymi, ciemnymi plamieniami w pierwszym dniu okresu, należy przyjmować kłącze pochrzynu wyłącznie w drugiej fazie cyklu. Przyjmować jako odwar: 1 łyżeczkę surowca zalać szklanką wody i zagotować. Parzyć pod przykryciem około 30 minut. Spożywać 2-3 x dziennie. 

Ruta zwyczajna

Ruta zwyczajna (Ruta graveolens L.) – liście tej cudownej rośliny ogólnie poprawiają krążenie i działają rozkurczowo. Stosowane dla wywołania menstruacji. Dodatkowym atutem ziela jest to, że działa lekko uspokajająco, znosząc objawy histerii. Rutę stosuje się w zaburzeniach miesiączkowania oraz przy skąpych miesiączkach, atonii macicy, stanach napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Ruta zawiera m.in.: flawonoidy, olejek eteryczny oraz furanokumaryny. Dostarcza także organizmowi witaminę P, która wzmacnia i przedłuża w organizmie działanie witaminy C. Warto wiedzieć, że główne związku ruty nie rozpuszczają się w wodzie, dlatego rekomendowaną postacią okazuje się nalewka wykonana w stosunku 2:1 (2 porcje ziela na 1 porcję alkoholu). Należy podawać 2-3 x dziennie w kroplach (jednorazowo ok. 20 kropli).

Jakie zioła pobudzają krwawienia miesiączkowe?

1. Nagietek lekarski – rekomendowana postać: nalewka lub tampon nasączony mocnym naparem stosowany na noc (dodatkowo oczyszcza układ rodny kobiety).
2. Macierzanka pospolita – rekomendowana postać: napar do użytku wewnętrznego lub olej do smarowania okolic podbrzusza.
3. Malwa czarna (ogrodowa) – rekomendowana postać: napar (uwaga! surowiec bardzo gorzki – nie łączyć z jedzeniem – może spowodować wymioty!).

Zioła działają również pobudzająco i rozgrzewająco na macicę, powodując jej skurcze. Do takich ziół należą m.in.: rozmaryn lekarski, chmiel pospolity oraz krwawnik pospolity, arcydzięgiel, kozieradka, przywrotnik, tasznik i aloes.

Popularne przyprawy stosowane w kuchni pobudzające macicę i powodujące przekrwienie narządów rodnych to: cynamon, goździki, imbir, ale także jałowiec i cząber.

Dlaczego wyregulowanie cyklów u młodej kobiety jest tak ważne? 

Odpowiedź jest prosta. Organizm nastolatki przechodzi w czasie dojrzewania wiele istotnych procesów metabolicznych oraz hormonalnych, co zaburza równowagę i nie sprzyja zachowaniu stabilności emocjonalnej.

Dostarczane wraz z pożywieniem tzw. ksenoestrogeny oraz wszechobecność fal elektromagnetycznych zaburzają wiele funkcji organizmu, narażając młode kobiety na problemy w późniejszym wieku m.in. z endometriozą, tarczycą czy niepłodnością. Wyregulowanie cyków miesiączkowych zapewni przede wszystkim większy spokój, przewidywalność i poczucie bezpieczeństwa. 

Zapamiętaj! Zespół napięcia przedmiesiączkowego (z ang. PMS) nie jest stanem fizjologicznym (naturalnym) u kobiety. Wiąże się zazwyczaj ze zbyt niskim poziomem progesteronu w drugiej fazie cyklu. Dlatego nie ignoruj swoich objawów i zadbaj o regularne cykle na początku swojej przygody z kobiecością. Bez przykrych objawów psychofizycznych, uciążliwych dla Ciebie, jak i pozostałych członków rodziny.

Choć uważa się, że problem PMS-u nie dotyczy młodych kobiet, u których przez pierwsze 2-3 lata cykle są zazwyczaj bezowulacyjne, obserwacje młodych dziewcząt wydają się przeczyć tym obiegowym opiniom. Prawdopodobnie dzieje się tak na skutek wszechobecności estrogenów w żywności i kosmetykach, przez co dojrzewanie odbywa się w coraz młodszym wieku.

Kochane młode kobiety – jeżeli dotrwałyście do końca lektury serdecznie Wam gratuluję i życząc dokonywania mądrych wyborów. To, czego się dziś nauczycie zaprocentuje w przyszłości przynosząc zdrowie, stabilność emocjonalną oraz piękną cerę.

Sprawdź również: Czarny bez właściwości. Przetwory z czarnego bzu doskonałe na odporność, wzmocnienie organizmu i stany zapalne.

Bibliografia:

1. opracowanie własne
2. J. Aleksandrowicz, I. Gumowska, Medycyna i kuchnia, Warszawa 1991